Wyślij tekst przez e-mail 
Ukryj
Pokaż wszystkie
Wypalenie rodzicielskie a osobowość matek dzieci z centralnymi zaburzeniami przetwarzania słuchowego (APD)
Streszczenie w języku polskim
Wprowadzenie: Wypalenie rodzicielskie jest stanem wyczerpania emocjonalnego i/lub fizycznego wynikającym z nadmiernego chronicznego stresu doświadczanego w roli rodzicielskiej uwarunkowanym także osobowościowo, w tym przede wszystkim wiąże się z większym nasileniem neurotyzmu. Współwystępowanie innych cech osobowości z wypaleniem rodzicielskim zależy od specyfiki badanej populacji rodziców, a także uwarunkowań kulturowych.
Cel badań: Ocena nasilenia wypalenia rodzicielskiego w grupie matek dzieci z centralnymi zaburzeniami przetwarzania słuchowego (auditory processing disorders, APD) względem matek dzieci z niepełnosprawnością, jak i zbadanie jego związku z cechami osobowości według modelu Wielkiej Piątki, a także z czynnikami socjodemograficznymi.
Metody badań: W badaniu wzięło udział 75 matek dzieci z APD. Wykorzystano Kwestionariusz Wypalenia Rodzicielskiego (PBM-12), Krótki Kwestionariusz do Pomiaru Wielkiej Piątki IPIP-BFM-20 oraz Ankietę informacyjną.
Wyniki: Otrzymano, że wypalenie rodzicielskie matek dzieci z APD jest ogółem na podobnym poziomie jak u matek dzieci z różnymi niepełnosprawnościami, lecz pozostaje o istotnie niższym nasileniu w wymiarze wyczerpania emocjonalnego. Funkcję ochronną pełnić mogą trzy cechy osobowości: (wyższa) stabilność emocjonalna, sumienność i ekstrawersja, a także ugodowość względem wymiaru poczucia bezsilności. Predyktorem wypalenia rodzicielskiego okazała się stabilność emocjonalna, a (większa) ugodowość pozwala przewidywać jedynie doświadczaną przez matki dzieci z APD (mniejszą) bezsilność.
Wnioski: Matki dzieci z APD doświadczające wypalenia rodzicielskiego powinny mieć dostęp do różnych form interwencji psychologicznej, które umożliwią im zwiększenie rodzicielskich zasobów, szczególnie tych uwarunkowanych stabilnością emocjonalną, a także związanych z sumiennością, ekstrawersją i ugodowością.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Abdullah, S. A. S., Yusoff, M. S. B., Othman, A., Yahaya, N. A., Mohamad, N. (2021).
Burnout and stressor-related factors among caretaker of children with chronic neurological illness. Malaysian Journal of Paediatrics and Child Health, 27(2), 7‒18. https://doi.org/10.51407/mjpch.v27i2.140
Ardic, A. (2020). Relationship between parental burnout level and perceived social support levels of parents of children with autism spectrum disorder. International Journal of Educational Methodology, 6(3), 533‒543. https://doi.org/10.12973/ijem.6.3.533
American Speech Language-Hearing Association (ASHA). (2005). (Central) auditory processing disorders. Pobrane 15, stycznia, 2023 z: https://doi.org/10.1044/policy.TR2005-00043
Bellis, T. J., Billiet, C., Ross, J. (2011). The utility of visual analogs of central auditory tests in the differential diagnosis of (central) auditory processing disorder and attention deficit hyperactivity disorder. Journal of American Academy of Audiology, 22(08), 501–514. https://doi.org/10.3766/jaaa.22.8.3
Chermak, G. D., Bamiou, D. E., Iliadou, V., Musiek, F. E. (2017). Practical guidelines to minimise language and cognitive confounds in the diagnosis of CAPD: a brief tutorial. International Journal of Audiology, 56(7), 499–506. https://doi.org/10.1080/14992027.2017.1284351
Bojanowska, A., Urbańska, B. (2021). Individual values and well‐being: The moderating role of personality traits. International Journal of Psychology, 56(5), 698–709. https://doi.org/10.1002/ijop.12751
Ferguson, M. A., Moore, D. R. (2014). Auditory processing performance and nonsensory factors in children with specific language impairment or auditory processing disorder. Seminars in Hearing, 35(1), 1–14. https://doi.org/ 10.1055/s-0033-1363520
Fuente, A., McPherson, B. (2007). Ośrodkowe procesy przetwarzania słuchowego: wprowadzenie i opis testów możliwych do zastosowania u pacjentów polskojęzycznych. Otolaryngologia, 6(2), 66–76.
Goldberg, L. R. (1990). An alternative “description of personality”: The Big-Five factor structure. Journal of Personality and Social Psychology, 59(6), 1216–1229. https://doi.org/10.1037//0022-3514.59.6.1216
Ganc, M., Kobosko, J., Jędrzejczak, W. W., Skoczylas, A., Skarżyński, H. (2022). Rozwój psychoruchowy u dzieci w młodszym wieku szkolnym z centralnymi zaburzeniami przetwarzania słuchowego i rozwoju mowy na tle rówieśników rozwijających się typowo. Nowa Audiofonologia, 11(2), 65–73. https://doi.org/10.17431/11.2.4
Katz, J. (2001). Central test battery: Tester’s manual. (Precision Acoustics). Handbook of Clinical Audiology, edition 4. Katz J. (ed.). Baltimore – Hong Kong – London – Sydney: William & Wilkins.
Kobosko, J. (2023). Wypalenie rodzicielskie i jego osobowościowe uwarunkowania – badania nad słyszącymi matkami młodych dorosłych z głuchotą prelingwalną. Roczniki Pedagogiczne, 15(3), 105–125. https://doi.org/10.18290/rped23153.7
Kobosko, J., Fludra, M., Śliwa, L., Ganc, M., Jedrzejczak, W. W., Skoczylas, A., Skarzynski, H. (2022). Self-perceived stress and the personality of mothers of children with central auditory processing disorders – Differences from mothers of typically developing children. Journal of Pediatric Nursing, 63, e58–e63. https://doi.org/10.1016/j.pedn.2021.10.012
Kobosko, J., Ganc, M., Skoczylas, A., Jędrzejczak, W. W., Skarżyński, H. (2021). Jakość życia rodzin z dzieckiem z centralnymi zaburzeniami przetwarzania słuchowego. Nowa Audiofonologia, 10(1), 26–38. https://doi.org/10.17431/10.1.3
Kobosko, J., Sekułowicz, M., Śliwa, L., Rostkowska, J., Jedrzejczak, W. W., Skarzynski, H. (2021). Psychological correlates of parental burnout in hearing mothers of deaf children: personality, satisfaction with life, and posttraumatic growth. International Journal of Special Education, 36(1), 89–98. https://doi.org/10.52291/ijse.2021.36.9
Kossewska, J., Wojciechowska, A. (2017). Wypalenie sił a perspektywa temporalna u rodziców dzieci z ASD. Psychologia Wychowawcza, 54 (12), 183–202. https://doi.org/10.5604/01.3001.0011.7871
Lawton, S., Purdy, S. C., Kalathottukaren, R. T. (2017). Children diagnosed with auditory processing disorder and their parents: A qualitative study about perceptions of living with APD. Journal of the American Academy of Audiology, 28(7), 610–624. https://doi.org/10.3766/jaaa.15130
Lin, G. X., Goldenberg, A., Arikan, G., Brytek‐Matera, A., Czepczor‐Bernat, K., Manrique‐ Millones, D., Mikolajczak, M., Overbye, H., Roskam, I., Szczygieł, D., Ustundag-Budak, A. M., Gross, J. J. (2022). Reappraisal, social support, and parental burnout. British Journal of Clinical Psychology, 61(4), 1089–1102. https://doi.org/10.1111/bjc.12380
Lindhal-Norberg, A., Mellgren, K., Winiarski, J., Forinder, U. (2014). Relationship between problems related to child late effects and parent burnout after pediatric hematopoietic stem cell transplantation. Pediatric Transplantation, 18(3), 302–309. https://doi.org/10.1111/petr.12228
Mandecka, N. (2019). Wypalenie rodzicielskie–nowe spojrzenie na przemęczonych rodziców. Przegląd literatury oraz badań. Kultura i Wychowanie. Połrocznik Pedagogiczny 2(16), 23–34. https://doi.org/10.25312/2083-2923.16/2019_02nm
Mikolajczak, M., Aunola, K., Sorkkila, M., Roskam, I. (2022). 15 years of parental burnout research: systematic review and agenda. Current Directions in Psychological Science, 32(4), 276–283. http://dx.doi.org/10.1177/09637214221142777
Mikolajczak, M., Raes, M.-E., Avalosse, H., Roskam, I. (2018). Exhausted parents: sociodemographic, child-related, parent-related, parenting and family-functioning correlates of parental burnout. Journal of Child and Family Studies, 27(2), 602–614. https://doi.org/10.1007/s10826-017-0892-4
Mikolajczak, M., Roskam, I. (2018). A theoretical and clinical framework for parental burnout: the balance between risks and resources (BR2). Frontiers in Psychology, 9, 886. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.00886
Moore, D. R., Hunter, L. L. (2013). Auditory processing disorder (APD) in children: A marker of neurodevelopmental syndrome. Hearing, Balance and Communication, 11(3), 160–167. https://doi.org/10.3109/21695717.2013.821756
Pągowska, M. (2014). Trudne rodzicielstwo – socjodemograficzne i podmiotowe determinanty zespołu wypalenia sił u rodziców dzieci z autyzmem. Człowiek-Niepełnosprawność-Społeczeństwo, 23(1), 17–44.
https://doi.org/10.5604/17345537.1116706
Piotrowski, K., Bojanowska, A., Szczygieł, D., Mikolajczak, M., Roskam, I. (2023). Parental burnout at different stages of parenthood: Links with temperament, Big Five traits, and parental identity. Frontiers in Psychology, 14, 1087977. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2023.1087977
Piotrowski, K., Dzielińska, M., Sanna, K., Szczygieł, D. (2022). Wypalenie rodzicielskie: wprowadzenie do teorii i badań. Psychologia Rozwojowa, 27(3), 9–23. https://doi.org/10.4467/20843879PR.22.015.17676
Roskam, I., Mikolajczak, M. (2023). Parental burnout in the context of special needs, adoption, and single parenthood. Children (Basel). ;10(7):1131. https://doi.org/10.3390/children10071131
Rostkowska, J., Kobosko, J., Kłonica, K. L. (2013). Problemy emocjonalno-społeczne i behawioralne u dzieci z centralnymi zaburzeniami przetwarzania słuchowego (CAPD) w ocenie rodziców. Nowa Audiofonologia, 2(1), 29–35. https://doi.org/10.17431/883853
Rouillon, I., de Lamaze, A., Ribot, M., Collet, G., de Bollardière, T., Elmir, R., Parodi, M., Achard, S., Denoyelle, F., Loundon, N. (2021). Auditory processing disorder in children: The value of a multidisciplinary assessment. European Archives of Oto-Rhino-Laryngology, 1–8. https://doi.org/10.1007/s00405-020-06601-8
Sekułowicz, M. (2013). Wypalanie się sił rodziców dzieci z niepełnosprawnością. Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Sekułowicz, M., Kwiatkowski, P. (2013). Wypalanie się sił u rodziców dzieci z
niepełnosprawnością – konstrukcja nowego narzędzia badawczego. Studia Edukacyjne, 25, 29–50.
Sekułowicz, M., Boroń-Krupińska, K., Kwiatkowski, P., Latawiec, B. M. (2019). Sense of coherence, resilience and coping as correlates of burnout of parents of children with disabilities: the new burnout screening instrument. Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 36, 254–268. https://doi.org/10.4467/25439561.NP.19.058.12301
Sekułowicz, M., Kwiatkowski, P., Manor-Binyamini, I., Boroń-Krupińska, K., Cieślik, B. (2022). The effect of personality, disability, and family functioning on burnout among mothers of children with autism: a path analysis. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(3), 1187. https://doi.org/10.3390/ijerph19031187
Serrallach, B., Groß, C., Bernhofs, V., Engelmann, D., Benner, J., Gündert, N., Blatow, M., Wengenroth, M., Seitz, A., Brunner, M., Seither, S., Parncutt, R., Schneider, P., Seither- Preisler, A. (2016). Neural biomarkers for dyslexia, ADHD, and ADD in the auditory cortex of children. Frontiers in Neuroscience, 10, 324. https://doi.org/10.3389/fnins.2016.00324
Sharma, M., Purdy, S. C., Kelly, A. S. (2009). Comorbidity of auditory processing, language, and reading disorders. Journal of Speech, Language and Hearing Research, 52(3), 706–22. https://doi.org/10.1044/1092-4388(2008/07-0226)
Sikora, J. (2021). Postawy rodzicielskie a wypalenie rodzicielskie. Mediacyjna rola aleksytymii, depresji i podejmowanych strategii radzenia sobie ze stresem. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 45(1), 137–157. https://doi.org/10.34766/fetr.v45i1.702
Szczygieł, D. (2022). Wypalenie rodzicielskie – uwarunkowania i konsekwencje. W Bakiera L. (Red.). Rodzicielstwo w zmieniającym się świecie (s. 37–48). Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Szczygieł, D., Sekulowicz, M., Kwiatkowski, P., Roskam, I., Mikolajczak, M. (2020). Validation of the Polish version of the Parental Burnout Assessment (PBA). New Directions for Child and Adolescent Development, 174, 137–158. https://doi.org/10.1002/cad.20385
Topolewska, E., Skimina, E., Strus, W., Cieciuch, J., Rowiński, T. (2014). Krótki kwestionariusz do pomiaru Wielkiej Piątki IPIP-BFM-20. Annals of Psychology, 17(2), 367–384.
Vigouroux, S. L., Scola, C. (2018). Differences in parental burnout: Influence of demographic factors and personality of parents and children. Frontiers in Psychology, 9, 887. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.00887
Vigouroux, S. L., Scola, C., Raes, M.-E., Mikolajczak, M., Roskam, I. (2017). The Big Five personality traits and parental burnout: protective and risk factors. Personality and Individual Differences, 119, 216–219. https://doi.org/10.1016/j.paid.2017.07.023
Włodarczyk, E. A., Szkiełkowska, A., Skarżyński, H., Miaśkiewicz, B., Skarżyński, P. H. (2019). Reference values for psychoacoustic tests on Polish school children 7–10 years old. PLoS One, 14, e0221689. https://doi.org/10.1371/journal.pone. 0221689
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2024.43.2.191-208
Data publikacji: 2024-09-05 10:36:51
Data złożenia artykułu: 2024-01-13 13:23:26
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2024 Joanna Kobosko
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.