Postawy twórcze nauczycieli szkół ponadpodstawowych a ich kompetencje zawodowe dotyczące kształcenia uczniów z niepełnosprawnościami i bez niepełnosprawności

Piotr Alfred Gindrich

Streszczenie w języku polskim


Wprowadzenie: Kompetencje zawodowe nauczyciela mogą być wyznacznikiem jakości kształcenia ogólnego, specjalnego i włączającego. Natomiast, postawy twórcze nauczycieli mogą przyczyniać się do zwiększenia ich motywacji, samoświadomości i dobrostanu psychicznego. Ponadto, kompetencje zawodowe nauczycieli mogą stanowić podłoże dla rozwoju ich kompetencji twórczych, co pozwala na analizę związku między postawami twórczymi pedagogów a ich spostrzeganymi umiejętnościami w kształceniu uczniów z niepełnosprawnościami i bez specjalnych potrzeb.
Cel badań: W prezentowanych badaniach porównano poziomy spostrzeganych kompetencji zawodowych w zakresie kształcenia uczniów z niepełnosprawnościami i tych pełnosprawnych oraz oszacowano związek między postawami twórczymi a wskazanymi kompetencjami w grupie nauczycieli szkół ponadpodstawowych.
Metoda badań: Zastosowano metodę sondażu diagnostycznego oraz narzędzia badań: Kwestionariusz Twórczego Zachowania KANH Popka, Kwestionariusz Kompetencji Zawodowych Dla Nauczycieli Byry i Kazanowskiego, krótki kwestionariusz wywiadu adresowany do nauczycieli.
Wyniki: Badani nauczyciele przypisują większe znaczenie kompetencjom ewaluacyjnym i innowacyjnym w kształceniu uczniów z niepełnosprawnościami. Natomiast, mając na uwadze pracę z uczniami bez niepełnosprawności nauczyciele wyżej oceniają kompetencje psychologiczne i komunikacyjne. Istnieje związek między postawami twórczymi nauczycieli a oceną ich własnych kompetencji zawodowych w pracy z uczniami z niepełnosprawnościami i bez specjalnych potrzeb. Zależności te są wyraźniejsze w przypadku kształcenia uczniów pełnosprawnych. W świetle wyników badań własnych, hipoteza robocza została częściowo potwierdzona.
Wnioski: Otrzymane wyniki utwierdzają nas w przeświadczeniu, że rozwijanie postaw twórczych nauczycieli może sprzyjać podnoszeniu ich kompetencji zawodowych zarówno w kształceniu specjalnym, jak i ogólnodostępnym lub włączającym. Z pedagogicznego punktu widzenia, istotną kwestią jest nie tylko promowanie twórczości uczniów, ale również nauczycieli.

Słowa kluczowe


twórczość nauczyciela, postawy twórcze, kompetencje zawodowe nauczyciela, szkoła ponadpodstawowa, specjalne potrzeby edukacyjne

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Andrew, M.D., Cobb, C.D., Giampietro, P.J. (2005). Verbal ability and teacher effectiveness. Journal of Teacher Education, 56(4), 343–354.

http://doi.org/10.1177/0022487105279928

Barnes, J. (2003). Teachers’ emotions, teachers’ creativity – a discussion paper. Improving Schools, 6(1), 39–43.

http://doi.org/10.1177/136548020300600107

Bernacka, R.E., Pufal-Struzik, I., Gierczyk, M. (2019). Osobowość nauczyciela w ujęciu psychologicznym. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J, 32(4), 97–115.

http://doi.org/10.17951/j.2019.32.4.97-115

Brownell, M.T., Sindelar, P.T., Kiely, M.T., Danielson, L.C. (2010). Special education teacher quality and preparation: exposing foundations, constructing a new model. Exceptional Children, 76(3), 357–377.

http://doi.org/10.1177/001440291007600307

Byra, S., Kazanowski, Z. (2015). Postrzeganie kompetencji zawodowych nauczyciela w edukacji inkluzyjnej – próba pomiaru. In B. Szczupał, A. Giryński, G. Szumski (Eds.), W poszukiwaniu indywidualnych dróg wspierających wszechstronny rozwój osób z niepełnosprawnością (pp. 247–260). Wyd. APS.

Cochran-Smith, M., Dudley-Marling, C. (2012). Diversity in teacher education and special education: the issues that divide. Journal of Teacher Education, 63(4), 237– 244. http://doi.org/10.1177/022487112446512

Csikszentmihalyi, M. (1996). Creativity, Flow and the Psychology of Discovery and Invention. Harper.

Gardner, H. (1990). Art Education and Human Development. Getty.

Gimbert, B.G., Miller, D., Herman, E., Breedlove, M., Molina, C.E. (2023). Social emotional learning in schools: The importance of educator competence. Journal of Research on Leadership Education, 18(1), 3–39. http://doi.org/10.1177/1942775121014920

Goddard, R.D., Hoy, W.K., Hoy, A.W. (2004). Collective efficacy beliefs: theoretical developments, empirical evidence, and future directions. Educational Researcher, 33(3), 3–13.

http://doi.org/10.3102/0013189X033003003

Jennings, P.A., Greenberg, M.T. (2009). The prosocial classroom: teacher social and emotional competence in relation to student and classroom outcomes. Review of Educational Research, 79(1), 491–525.

http://doi.org/10.3102/0034654308325693

Kettler, T., Lamb, K.N., Willerson, A., Mullet, D.R. (2018). Teachers’ perceptions of creativity in the classroom. Creativity Research Journal, 30(2), 164–171. http://doi. org/10.1080/10400419.2018.1446503

Kleickmann, T., Richter, D., Kunter, M., Elsner, J., Besser, M., Krauss, S., Baumert, J. (2013). Teachers’ content knowledge and pedagogical content knowledge: The role of structural differences in teacher education. Journal of Teacher Education, 64(1), 90–106. http://doi.org/10.1177/0022487112460398

Kozuh, A. (2016). Kreatywność jako niezbędny element kompetencji nauczyciela w edukacji alternatywnej. Państwo i Społeczeństwo, 2, 39–54.

Lee, I.R., Kemple, K. (2014). Preservice teachers’ personality traits and engagement in creative activities as predictors of their support for children’s creativity. Creativity Research Journal, 26(1), 82–94.

http://doi.org/10.1080/10400419.2014.873668

Magda-Adamowicz, M. (2021). Kompetencje profesjonalne nauczyciela. Deskrypcje i interpretacje. Studia Pedagogiczne. Problemy Społeczne, Edukacyjne i Artystyczne, 38, 11–22. http://doi.org/10.25951/4662

McConnell, J.R., Bruster, B.G., Smith, V.B. (2019). Predicting teacher effectiveness based on various preservice factors: implications for higher education and the evaluation of teacher preparation. International Journal of Educational Reform, 28(1), 63–78. http://doi.org/10.1177/1056787918824204

Pennington, R.C., Walker, V.L., Tapp, M.C. (2021). Teacher preparation in communication instruction for students with extensive support needs. Teacher Education and Special Education, 44(3), 239–254. http://doi.org/10.1177/0888406420978606

Popek, S. (2010). Kwestionariusz Twórczego Zachowania KANH. Wyd. UMCS.

Ruppar, A.L., Neeper, L.S., Dalsen, J. (2016). Special education teachers’ perceptions of preparedness to teach students with severe disabilities. Research and Practice for Persons with Severe Disabilities, 41(4), 273–286. http://doi. org/10.1177/1540796916672843

Sachs, S.K. (2004). Evaluation of teacher attributes as predictors of success in urban schools. Journal of Teacher Education, 55(2), 177–187.

http://doi.org/10.1177/0022487103261569

Sass-Lehrer, M., Wolk, S. (1984). Underlying dimensions and correlates of the perceived importance of teacher competencies for special education. Teacher Education and Special Education, 7(4), 188–198.

http://doi.org/088840648400700402

Sternberg, R. (1999). Handbook of Creativity. Cambridge University Press.

Stronge, J.H., Ward, T.J., Grant, L.W. (2011). What makes good teachers good? A cross-case analysis of the connection between teacher effectiveness and student achievement. Journal of Teacher Education, 62(4), 339–355. http://doi. org/10.1177/0022487111404241

Yu, S.Y. (2019). Head start teachers’ attitudes and perceived competence toward inclusion. Journal of Early Intervention, 41(1), 30–43.

http://doi.org/10.1177/1053815118801372

Zainuddin, M. (2023). The effect of teacher’s professional competence on teacher creativity in elementary school. Mimbar Sekolah Dasar, 10(1), 253–265. http://doi.org/10.53400/mimbar-sd.v10i1.49178

Żyta, A., Kazanowski, Z. (2023). Students’ perception of teachers’ professional competence in working with pupils with intellectual disabilities. The New Educational Review, 7(1), 229–239.

http://doi.org/10.15804/tner.2023.71.1.18




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2024.43.4.7-20
Data publikacji: 2025-01-22 11:00:57
Data złożenia artykułu: 2024-07-08 13:21:37


Statystyki


Widoczność abstraktów - 0
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 0

Wskaźniki





Prawa autorskie (c) 2025 Piotr Alfred Gindrich

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.