Rola nauk pedagogicznych w reformowaniu rzeczywistości i ulepszaniu ludzkiego życia (Na przykładzie funkcjonowania szkolnictwa wyższego)

Andrzej Olubiński

Streszczenie w języku polskim


Artykuł skupia się na działaniu instytucji szkolnictwa wyższego w kontekście celów i funkcji przypisanych im w obszarze edukacji i badań. W pierwszej części autor omawia podstawowe cele i funkcje współczesnej edukacji, przyjęte przez Unię Europejską, które są opisane przez J. Delorsa w powszechnie znanym raporcie. Cele te podkreślają humanistyczne wartości edukacji. Następnie autor skupia się na źródłach i objawach kryzysu, który ma wpływ na szkolnictwo wyższe w Polsce. Omawia również dysfunkcje edukacji i badań naukowych przeprowadzanych w instytucjach szkolnictwa wyższego. Jego zdaniem dysfunkcje te manifestują się na wiele sposobów, np. utratą autorytetu przez nauczycieli, narzucaniem praw gospodarki rynkowej przedsięwzięciom edukacyjnym i naukowym, dominacją encyklopedycznego przekazu wiedzy i uczenia się jej w tej formie, rosnącą biurokracją, utratą autonomii, promowaniem ustępstw i modelem „wyścigu szczurów”, itd. Autor twierdzi, że badania naukowe stają się coraz bardziej kontrolowane przez państwo, czego efektem jest dostosowywanie wyników badań do narzuconych przez państwo kryteriów oraz ich diagnostyczny i abstrakcyjny charakter. Podsumowanie zawiera nawołanie do radykalnej reformy szkolnictwa wyższego oraz promowania reformatorskich i przełomowych badań w działaniu.

Słowa kluczowe


edukacja; reforma; kryzys w edukacji; szkoła wyższa; reformowanie

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bauman T. (2007). Uniwersytet. W: T. Pilch (red.). Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. Warszawa.

Bauman T. (red.) (2013). Praktyka badań pedagogicznych. Kraków.

Bordieu P. (2007). Szkic teorii i praktyki. Kęty.

Bordieu P. (2008). Zmysł praktyczny. Kraków.

Cervinkowa H., Gołębniak B. D. (red.) (2010). Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane. Wrocław.

Czerepaniak-Walczak M. (2001). Uniwersytet – instytucja naukowo-eduakcyjna czy przedsiębiorstwo ? Szkoła wyższa w procesie zmiany. W: J. Piekarski, D. Urbaniak-Zając (red.). Innowacje w edukacji akademickiej. Szkolnictwo wyższe w procesie zmiany. Łódź.

Delors J. (1998). Edukacja. Jest w niej ukryty skarb. Warszawa.

Denzin N. K., Lincoln Y. S. (red.) (2009). Metody badań jakościowych. T. 1–2. Warszawa.

Górniewicz J. (red.) (2012). Między ideałem a codziennością. Wybrane współczesne konteksty szkolnictwa wyższego. Olsztyn.

Górniewicz J. (red.) (2012). Podmioty wyższej edukacji w perspektywie przemian. Olsztyn.

Greenwood D. J., Levin M. (2009). Reforma nauk społecznych i uniwersytetów przez badania interwencyjne. W: N. K. Denzin, Y. S. Lincoln (red.). Metody badań jakościowych. T. 1. Warszawa.

Guba E. G., Lincoln Y. S. (2009). Kontrowersje wokół paradygmatów, sprzeczności i wyłaniające sie zbieżności. W: N. K. Denzin, Y. S. Lincoln (red.). Metody badań jakościowych. T. 1. Warszawa.

Jaskot H. W. (red.) (2006). Wprowadzenie do pedagogiki szkoły wyższej. Szczecin.

Kemmis S., McTaggart R. (2009). Uczesniczące badania interwencyjne. Działania komunikacyjne i sfera publiczna. W: N. K. Denzin, Y. S. Lincoln (red.). Metody badań jakościowych. T. 1. Warszawa.

Kincheloe J. L., McLaren P. (2009). Teoria krytyczna i badania jakościowe. Rewizja W: N. K. Denzin, Y. S. Lincoln (red.). Metody badań jakościowych. T. 1. Warszawa.

Konecki K. (2000). Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa.

Kostkiewicz J., Domagała-Kręcioch A., Szymański M. (red.) (2011). Szkoła wyższa w toku zmian. Diagnozy i konsultacje. Kraków.

Kryńska J. E. (2001). Uniwersytet – podmiot czy obiekt zmian?. W: J. Piekarski, D. Urbaniak-Zając (red.). Innowacje w edukacji akademickiej. Szkolnictwo wyższe w procesie zmiany. Łódź.

Kubinowski D. (2013). Od poznania do zmieniania. Czy „zwrot pedagogiczny” w praktykach badawczych nauk społecznych. W: T. Bauman (red.). Praktyka badań pedagogicznych. Kraków.

Kwieciński Z. (2000). Tropy – ślady – próby. Poznań – Olsztyn.

Ladson-Billings G., Donnor J. (2009). Krytyczna teoria rasy i jej znaczenie etyczne. W: N. K. Denzin, Y. S. Lincoln (red.). Metody badań jakościowych. T. 1. Warszawa.

Mastalski J. (2008). Uniwersytet przyszłości. „Wychowanie na co Dzień” 7–8.

Moustakas P. (2001). Fenomenologiczne metody badań. Białystok.

Olbrycht K. (2007). O roli przykładu, wzoru, autorytetu i mistrza w wychowaniu osobowym. Toruń.

Olubiński A. (2004). Edukacyjne źródła marginalizacji (uwagi na kanwie refleksji nad tzw. raportem Jacques’a Delorsa). „Wychowanie na co Dzień” 6.

Olubiński A. (2007). Emancypacyjna rola edukacji w społeczeństwie okresu transformacji (w aspekcie kształcenia akademickiego). „Wychowanie na co Dzień”, nr 1–2.

Olubiński A. (2010). Edukacja jako sprawowanie władzy. „Wychowanie na co Dzień” 3.

Olubiński A. (2012). Rola autorytetu mistrza w procesie rozwijania humanistycznej edukacji. W: A. Olubiński (red.). Autorytet. Czy potrzebny w procesie edukacji?. Toruń.

Piekarski J., Pilch T., Theissa W., Urbaniak-Zając D. (red.) (2001). Edukacja społeczna wobec problemów współczesnego człowieka i społeczeństwa. Łódź.

Piekarski J., Urbaniak-Zając D. (red.) (2010). Innowacje w edukacji akademickiej. Szkolnictwo wyższe w procesie zmian. Łódź.

Plummer K. (2009). Krytyczny humanizm i teoria queer. W: N. K. Denzin, Y. S. Lincoln (red.). Metody badań jakościowych. T. 1. Warszawa.

Silverman D. (2008). Prowadzenie badań jakościowych. Warszawa.

Smith J. K., Hodkinson P. (2009). Relatywizm, kryteria i polityka. W: N. K. Denzin, Y. S. Lincoln (red.). Metody badań jakościowych. T. 2. Warszawa.

Szerląg A. (red.) (2006). Problemy edukacji w szkole wyższej. Kraków.

Sztompka P. (2000). Trauma wielkiej zmiany. Społeczne koszty transformacji. Warszawa.

Szymański M. (1996). Selekcyjne funkcje szkolnictwa a struktura społeczna. Warszawa.

Śliwerski B. (2013). Diagnoza uspołecznienia publicznego szkolnictwa III RP w gorsecie centralizmu. Kraków.

Urbaniak-Zając D., Piekarski J. (2001). Jakościowe orientacje w badaniach pedagogicznych. Łódź.

Walzer M. (2007). Sfery sprawiedliwości. Obrona pluralizmu i równości. Warszawa.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2015.34.2.224
Data publikacji: 2015-09-25 09:11:57
Data złożenia artykułu: 2015-09-03 11:09:08


Statystyki


Widoczność abstraktów - 828
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 415

Wskaźniki





Prawa autorskie (c) 2015 Andrzej Olubiński

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.