Refleksyjność w pracy dydaktycznej z uczniem z niepełnosprawnością wzroku – wybrane aspekty teoretyczne

Streszczenie w języku polskim

W modelowej sylwetce pedagoga specjalnego opisywanej w tekstach pedeutologicznych na naczelnym miejscu – obok sprawności i umiejętności kształtowanych na bazie wiedzy ogólnoteoretycznej i metodycznej – znalazła się taka cecha, jak refleksyjność. Umiejętność przyjęcia krytycznej postawy wobec własnego myślenia i działania jest szczególnie istotna w pracy dydaktycznej z uczniami o odmiennym sposobie percepcji. Refleksyjność czyni nauczyciela bardziej otwartym i wrażliwym na swoiste dla tych uczniów metody poznawania rzeczywistości materialno-przyrodniczej i kulturowo-społecznej, tym samym przyczynia się do uniknięcia niewłaściwych praktyk wychowawczych i pedagogicznych. Efektywność działań tyflopedagoga nie jest determinowana wyłącznie przez umiejętność zastosowania wiedzy teoretycznej w praktyce, lecz przez zdolność do refleksji nad aktualnie realizowanymi i już zakończonymi czynnościami. Refleksja nauczyciela nad własnym działaniem odgrywa ważną rolę zarówno na etapie diagnozy specjalnych potrzeb edukacyjnych ucznia z niepełnosprawnością wzroku, jak i w trakcie planowania, realizacji i ewaluacji zajęć dydaktycznych. Nauczyciel musi stale gromadzić materiał obserwacyjny z różnych sytuacji szkolnych i dokonywać analizy dynamicznych interakcji zachodzących między projektowanym przez niego środowiskiem uczenia się a aktualnymi możliwościami i potrzebami danego ucznia z niepełnosprawnością wzroku. Tyflopedagog powinien być otwarty na częste zmiany zachodzące w analizowanym obszarze.