Wkład Elizy Orzeszkowej w propagowanie kwestii kobiecej oraz kształtowanie dążeń edukacyjnych młodych Polek w II połowie XIX wieku

Barbara Kalinowska-Witek

Streszczenie w języku polskim


W II połowie XIX wieku na ziemiach polskich kwestia kobieca stała się ważnym tematem społecznym. Dotyczyła kobiet ze średnich warstw społecznych. Obejmowała zagadnienia kształcenia dziewcząt, przygotowania ich do działalności zarobkowej oraz znalezienia takich miejsc pracy, które będą odpowiednie dla kobiet i nie będą stanowiły konkurencji dla mężczyzn. Kwestie te poruszała również Eliza Orzeszkowa, znana pisarka i publicystka. Opowiadała się za gruntownym wykształceniem kobiet w kierunku odpowiadającym ich zdolnościom i zainteresowaniom. Domagała się reformy wychowania dziewcząt w rodzinie, a zwłaszcza zadbania o ich harmonijny rozwój fizyczny, umysłowy i moralny. Zwracała uwagę na popełniane przez rodziców błędy i wskazywała sposoby ich naprawienia. Przedstawiając w swoich powieściach i opowiadaniach losy kobiet, które zostały zmuszone przez warunki życiowe do podjęcia działalności zarobkowej, a nie posiadały do niej wymaganego przygotowania, podkreślała potrzebę zapewnienia każdej dziewczynie fachowego wykształcenia w wybranym przez nią kierunku. W tekstach publicystycznych wskazała cel oraz sposoby właściwego wychowania i kształcenia młodzieży żeńskiej. Wkład Elizy Orzeszkowej w propagowanie kwestii kobiecej oraz kształtowanie dążeń edukacyjnych młodych Polek w II połowie XIX wieku jest nie do przecenienia i dlatego stał się przedmiotem niniejszych rozważań.

Słowa kluczowe


Eliza Orzeszkowa, kwestia kobieca, kształcenie dziewcząt, praca zarobkowa kobiet

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Kieniewicz S. (red.), 1979, Polski Słownik Biograficzny, t. XXIV/1, z. 100. Wrocław– Warszawa–Kraków–Gdańsk, Wydawnictwo PAN, 312–316.

Mowy, wygłoszone nad grobem Elizy Orzeszkowej w Grodnie 23-go maja 1910 roku, 1910, „Bluszcz” 23, 245–247.

Nitowski J., 1897, Eliza Orzeszkowa, „Bluszcz” 3, 18–19; 4, 28–29; 8, 58.

Oksza J., 1910, Jej testament, „Bluszcz” 22, 230.

Orzeszkowa E., 1870, Kilka słów o kobietach, „Tygodnik Mód i Nowości” 40, 1–3; 41, 4–7; 42, 4–6; 43, 3–5; 44, 4–6; 48, 1–4; 49, 3–6; 50, 3–5; 51, 2–4; 52, 4–7; 53, 1–4.

Orzeszkowa E., 1874, Kilka słów o kobietach. Warszawa, Wydawnictwo Czytelnik.

Orzeszkowa E., 1897, W kwestii równouprawnienia kobiet wobec nauki, pracy i dostojności ludzkiej (List otwarty do kobiet niemieckich), „Bluszcz” 1, 4–5; 3, 20–31; 10, 75.

Orzeszkowa E., 1900a, List do kobiet niemieckich i O Polce – Francuzom. Warszawa, Wydawnictwo Księgarnia J. Fiszera.

Orzeszkowa E., 1900b, List otwarty do kobiet niemieckich w kwestii równouprawnienia kobiet wobec nauki, pracy i dostojności ludzkiej. W: E. Orzeszkowa, List do kobiet niemieckich i O Polce – Francuzom. Warszawa, Wydawnictwo Księ¬garnia J. Fiszera, 9–39.

Orzeszkowa E., 1900c, O Polce – Francuzom. W: E. Orzeszkowa, List do kobiet niemieckich i O Polce – Francuzom. Warszawa, Wydawnictwo Księgarnia J. Fi¬szera, 41–83.

Orzeszkowa E., 1971a, Julianka (Obrazek miejski). W: E. Orzeszkowa, Opowiadania. Warszawa, Wydawnictwo Czytelnik.

Orzeszkowa E., 1971b, Panna Antonina. W: E. Orzeszkowa. Opowiadania. Warszawa, Wydawnictwo Czytelnik.

Orzeszkowa E., 1979, Marta. Lublin, Wydawnictwo Lubelskie.

Orzeszkowa E., 1988, Pamiętnik Wacławy, t. 1. Warszawa, Wydawnictwo Czytelnik.

Poczobut-Odlaniecki S., 2007, Szlakiem Elizy Orzeszkowej i jej bohaterów – wiek później. Białystok, Wydawnictwo Prymat.

Przewóska M. Cz., 1906, Eliza Orzeszkowa w literaturze i w ruchu kobiecym. Zarys syntetyczny. Lwów, Wydawnictwo Księgarni H. Altenberga.

Żmijewska E., 1910, Nad trumną Orzeszkowej. „Bluszcz” 23, 244–245.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2016.35.4.49
Data publikacji: 2017-06-22 12:00:43
Data złożenia artykułu: 2017-06-22 11:27:02


Statystyki


Widoczność abstraktów - 2667
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 743

Wskaźniki





Prawa autorskie (c) 2017 Barbara Kalinowska-Witek

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.