Hide
Show all
Email this article 
Controversies Surrounding the Selection of Candidates for MPs Before the Election to the PRL Sejm of January 1957
Abstract
The article is aimed at presenting the selection process of candidates for MPs before the elections to the PRL Sejm of 1957. The analysis has been performed predominantly on the basis of numerous archival sources and the existing literature. The transformations of 1956 in Poland fostered the opportunity to reassign the Parliament the role it deserved, an aspect universally considered to be important in the process of liberalization of the political and government system. The coming election, based on the changed Electoral Law, were to open the path to the Sejm not only to persons nominated by the Party, but also to the representatives of circles less associated with the authorities. The United People’s Party (ZSL) and the Alliance of Democrats (SD) also wanted to benefit from the circumstances, as they strove to widen the margin of their independence from the weakened PZPR. Meanwhile, the new Party leadership under Gomułka, aimed at restoring political balance, strove to maintain domination over the choice and selection of the contenders for the seats in the Sejm. Hence, they made efforts which, for the price of minor compromises, ensured that the PZPR played a decisive role in the final approval of candidate slates.
The regulations introduced by the authorities, stipulated not only the procedure and mode of submitting candidates, but also the division of seats in the future Sejm, and imposed the so-called central candidates upon many districts. This, however could not quell thousands of initiatives throughout the country aimed at obtaining the desired representative in the Parliament. In this context, the activity by a large portion of the PRL citizens constituted not a mere result of the atmosphere of the ‘political thaw’, but rather a form of acting out the repressive realities of the preceding period, and the emerging social antagonisms. What lied at the root of those was oftentimes genuine care about the interests of all the various milieux, local communities, professional groups, organizations to a greater or lesser extent associated with authorities, as well as ethnic minorities. And even though spontaneously submitted candidacies, usually put forth during pre-election meetings, were doomed to fail, it nevertheless served as a proof that people had high hopes for the election and continued democratization of political relations.Keywords
Full Text:
PDFReferences
Archival sources
Archiwum Akt Nowych w Warszawie:
Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, ref. no. 237/V–245, 235/V–271, 237/VII–2757.
Państwowa Komisja Wyborcza, ref. no. 206, 310, 311, 317, 320.
Stronnictwo Demokratyczne, ref. no. 1/111.
Front Jedności Narodu, ref. no. 91.
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej:
ref. no. 00231/86, vol. 133; 00231/86, vol. 135; 0296/78, vol. 3.
Archiwum Straży Granicznej w Szczecinie:
Dowództwo Wojsk Ochrony Pogranicza, ref. no. 1282/88.
Archiwum Zakładu Historii Ruchu Ludowego:
Naczelny Komitet Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, ref. no. 112, 121.
Centralne Archiwum Wojskowe w Warszawie:
Gabinet Ministra Obrony Narodowej z lat 1956–1968, ref. no. IV. 500. 1/C. 324.
Printed sources
Centrum władzy. Protokoły posiedzeń kierownictwa PZPR. Wybór z lat 1949–1970, eds. A. Dudek, A. Kochański, K. Persak, Warszawa 2000.
Dokumenty programowe polskiego ruchu robotniczego 1878–1984, eds. N. Kołomejczyk, B. Syzdek, Warszawa 1986.
‘Dziennik Ustaw Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej’ 1956, 47, 211, Uchwała Rady Państwa z dnia 26 października 1956 r. w sprawie zmiany daty wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
‘Dziennik Ustaw Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej’ 1956, 47, 210, Ustawa z dnia 24 października 1956 r. Ordynacja wyborcza do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
Kampania wyborcza i wybory do Sejmu 20 stycznia 1957, ed. P. Machcewicz, Warszawa 2000.
Kuropieska J., Od października do marca, part 1, Warszawa 1992.
Powołanie Centralnej Komisji Stronnictw Politycznych i Organizacji Społecznych. Wspólne posiedzenie PZPR, ZSL i SD, ‘Trybuna Ludu’ 1956, 327.
Projekt Ordynacji Wyborczej do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przyjęty przez Komisję Sejmową w dniu 20. X. 1956 r., ‘Trybuna Ludu’ 1956, 296.
Wycofanie kandydatur E. Osóbki-Morawskiego i J. Krężla, ‘Trybuna Ludu’ 1957, 16.
Zabłocki J., Dzienniki 1956–1965, vol. 1, Warszawa 2008.
Zebranie Komisji Stronnictw Politycznych i Organizacji Społecznych. Uchwała o powołaniu komisji porozumiewawczych niższych szczebli. Prace nad programem wyborczym, ‘Trybuna Ludu’ 1956, 332.
VIII Plenum KC PZPR, tow. Władysław Gomułka (dyskusja), ‘Nowe Drogi’ 1956, 10.
Studies
Ciesielski S., Wrocław 1956, Wrocław 1999.
Danilecki T., Wybory ze stycznia 1957 r. w województwie białostockim – przygotowania, przebieg, wyniki, in: ‘Mała stabilizacja’ w województwie białostockim 1956–1970, ed. M. Markiewicz, Białystok 2012.
Drabik S., Wojewódzka organizacja partyjna PZPR w Krakowie w Październiku 1956 i w okresie wyborów w styczniu 1957 roku, ‘Pamięć i Sprawiedliwość’ 2011, 1.
Drozd R., Polityka władz wobec ludności ukraińskiej w Polsce w latach 1944–1989, Warszawa 2001.
Drozd R., Ukraińcy w Polsce w okresie przełomów politycznych 1944–1981, in: Mniejszości narodowe w Polsce. Państwo i społeczeństwo polskie a mniejszości narodowe w okresie przełomów politycznych (1944–1989), ed. P. Madajczyk, Warszawa 1998.
Dudek A., Pytel G., Bolesław Piasecki. Próba biografii politycznej, Londyn 1990.
Friszke A., Koło posłów ‘Znak’ w Sejmie PRL 1957–1976, Warszawa 2002.
Friszke A., Oaza na Kopernika. Klub Inteligencji Katolickiej 1956–1989, Warszawa 1997.
Karpiński J., Wykres gorączki. Polska pod rządami komunistycznymi, Lublin 2001.
Kozłowski K., Od października ’56 do grudnia ’70. Ewolucja stosunków społeczno-politycznych na Wybrzeżu (1956–1970), Szczecin 2002.
Kraczkowski R., Sejm w okresie PRL, in: Dzieje Sejmu Polskiego, ed. J. Bardach et al., Warszawa 2011.
Kwiek J., Przebieg wyborów do Sejmu w styczniu 1957 roku w województwie krakowskim, ‘Studia Historyczne’ 2000, 1.
Machcewicz P., Wstęp, in: Kampania wyborcza i wybory do Sejmu 20 stycznia 1957, ed. P. Machcewicz, Warszawa 2000.
Mażewski L., Dyskusja na temat reformy ustroju Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w latach 1956–1957, ‘Czasopismo Prawno-Historyczne’ 2010, 1.
Mołdawa T., Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, in: Historia Sejmu Polskiego, vol. 3, Polska Ludowa, ed. A. Ajnenkiel, Warszawa 1989.
Olejniczak J., Wybory do Sejmu i rad narodowych w województwie bydgoskim w okresie tzw. małej stabilizacji (1956–1970), Toruń 2010.
Osękowski Cz., Społeczeństwo Polski zachodniej i północnej w latach 1945–1956. Procesy integracji i dezintegracji, Zielona Góra 1994.
Ossowski P., Wybory do Sejmu PRL II kadencji w dniu 2 stycznia 1957 r. (na przykładzie Łodzi), ‘Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica’ 2013, 91.
Pełczyński Z., Polska droga od komunizmu. Refleksje nad historią i polityką 1956–2006, Warszawa 2007.
Romanow Z., Problemy polskiej ludności rodzimej powiatu złotowskiego w memoriale Polskiego Związku Zachodniego z 1948 roku, ‘Słupskie Studia Historyczne’ 2004, 11.
Rykowski Z., Władyka W., Polska próba. Październik ‘56, Kraków 1989.
Siedziako M., Bez wyboru. Głosowania do Sejmu PRL (1952–1989), Warszawa 2018.
Siedziako M., Kampania wyborcza i wybory do Sejmu PRL w 1957 roku: stan badań, aktualne ustalenia i perspektywy badawcze, ‘Pamięć i Sprawiedliwość’ 2016, 2.
Skoczylas M., Przygotowanie, przebieg i wyniki wyborów parlamentarnych z 20 stycznia 1957 r. w województwie gdańskim w świetle dokumentów KC PZPR, ‘Rocznik Gdański’ 1998, 1.
Smoleń M., Wybory do Sejmu PRL w 1957 roku w Sądeckiem, ‘Rocznik Sądecki’ 1999, 27.
Sowa A.L., Historia polityczna Polski 1944–1991, Kraków 2011.
Stępka S., Chłopi wobec wydarzeń politycznych w Polsce (1956–1959), Warszawa 1999.
Stępka S., Władze partyjno-państwowe a chłopi w okresie wyborów (1947–1957), in: Represje wobec wsi i ruchu ludowego (1944–1956).
Materiały z konferencji naukowej 5–6 grudnia 2002 r. w Rzeszowie, vol. 1, eds. J. Gmitruk, Z. Nawrocki, Warszawa 2003.
Stokłosa R., Wybory do Sejmu PRL w latach 1957–1969 w świetle wrocławskiej prasy, in: Obraz wyborów w prasie XIX i XX wieku na Pomorzu, Śląsku i w Wielkopolsce, eds. A. Chlebowska, J. Nowosielska-Sobel, Szczecin 2007.
Strauchold G., Autochtoni, Polacy, Niemcy, czy… Od nacjonalizmu do komunizmu (1945–1949), Toruń 2001.
Syrnyk J., O ukraińską reprezentację w Sejmie PRL, in: Wybory i referenda w PRL, eds. S. Ligarski, M. Siedziako, Szczecin 2014.
Szpytma M., ZSL w województwie krakowskim (1949–1956). Geneza – ludzie – działalność, Kraków 2013.
Szumiło M., Roman Zambrowski 1909–1977. Studium z dziejów elity komunistycznej w Polsce, Warszawa 2014.
Wróbel J., Kampania polityczna w Łodzi przed wyborami do Sejmu PRL 20 stycznia 1957 r., in: Łódź w latach 1956–1957, eds. L. Próchniak, J. Wróbel, Łódź 2006.
Żukowski M., Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Gdańsku w okresie Października ’56 i wyborów do Sejmu w 1957 r., in: Wybory i referenda w PRL, eds. S. Ligarski, M. Siedziako, Szczecin 2014.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2020.49.425-464
Date of publication: 2020-12-21 13:06:12
Date of submission: 2018-10-10 11:20:09
Statistics
Indicators
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2020 Robert Ryszard Skobelski
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.