Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Relief z przedstawieniem Karakalli i Julii Domny z Muzeum Narodowego w Warszawie – propozycja interpretacji
Streszczenie w języku polskim
Artykuł stanowi propozycję nowej interpretacji reliefu z przedstawieniami Karakalli i Julii Domny z Muzeum Narodowego w Warszawie. Scena koronowania cesarza wieńczącego tropajon znajduje odniesienia we wcześniejszej ikonografii rzymskiej, odnosi się zatem do rozpoznawalnego systemu przekazu, choć na skutek pewnych zabiegów stylistycznych podejrzewać można różnice w jego funkcjonowaniu. Zgromadzone na tropajonie elementy uzbrojenia odnoszą się do Daków, co pozwala postawić tezę, że przedstawienie wykonano celem prezentacji Karakalli jako „nowego Trajana”. Pognieciony element, którym cesarz wieńczy tropajon, należy interpretować jako czapkę arystokracji dackiej, której społeczną rangę Karakalla zlikwidował przyznaniem obywatelstwa wolnym mieszkańcom imperium, zrównując ich symbolicznie wobec władzy cesarskiej. Jednocześnie odniesienie do Trajana stanowi zapowiedź oczekiwanego sukcesu w wyprawie partyjskiej. Powyższe rozważania pozwalają zaproponować datowanie reliefu na rok 214, a miejsce jego powstania określić jako Dację.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Cassii Dionis Cocceiani Historiarum romanarum quae supersunt, Volume IX: Books 71–80, red. E. Cary, H. Foster, Cambridge 1927.
Herodian, History of the Empire from the Time of Marcus Aurelius, red. C.R. Whittaker, London & Cambridge, Mass. 1969-1970.
Livy. Ab Urbe Condita Books XXI-XXV, red. R. S. Conway and C. F. Walters, Oxford 1963.
Scriptores Historiae Augustae, t. 2, red. E. Hohl, Leipzig 1971.
The Roman Imperial Coinage, t. 2, Vespasian–Hadrian (69–138), wyd. H. Mattingly, E.A. Sydenham, London 1926.
The Roman Imperial Coinage, t. 3, Antoninus Pius–Commodus (138–192), wyd. H. Mattingly, E.A. Sydenham, London 1930.
The Roman Imperial Coinage, t. 4a, Pertinax–Geta VII and Caracalla (193–217), wyd. H. Mattingly, E.A. Sydenham, London 1936.
The Roman Imperial Coinage, t. 4b, Macrinus–Pupienus (217–238), wyd. H. Mattingly, E.A. Sydenham, London 1930.
Alexandridis A., Die Frauen des Römischen Kaiserhauses. Eine Untersuchung ihrer bildlichen Darstellung von Livia bis Iulia Domna, Mainz am Rhein 2004.
Bergmann M., Die Strahlen der Herrscher. Theomorphes Herrscherbild und politische Symbolik im Hellenismus und in der römischen Kaiserzeit, Mayence 1998.
Bertolazzi R., Julia Domna and her Divine Motherhood: A Re-examination of the Evidence from Imperial Coins, „The Classical Journal” 2019, 114, 4.
Borangic C., Falx dacica. Suggestion for Dacian curved typess of weapons, w: Dacian Studies. Contributions for La Tène Period Researches. In Memoriam Dr. Mircea Rusu, red. H. Pop, Cluj-Napoca 2008.
Brenot C., La famille de Septime-Sévère à travers les images monétaires, „Cahiers du Centre Gustave Glotz” 2000, 11.
Calomino, D. Caracalla and the divine: emperor worship and representation in the visual language of Roman Asia Minor, „Anatolian Studies” 2020, 70.
Conesa Navarro P.D., Smyk A., Goddess Venus on Julia Domna’s coins. The Political Use of the Coinage of an Augusta of the Severan Dynasty, „Historia i Świat” 2022, 11.
Davenport C., The Sexual Habits of Caracalla: Rumour, Gossip, and Historiography, „Histos” 2017, 11.
Fleischer R., Gott oder Herrscher? Zwei syrische Denkmäler der Kleinkunst severischer Zeit, „Archäologischer Anzeiger” 1983, 2.
Hekster O., Emperors and Ancestors. Roman Rulers and the Constraints of Tradition, Oxford, 2015.
Hijmans S., The Place of Art in Mithraic Studies Today, w: The Archaeology of Mithraism. New Finds and Approaches to Mithras-worship, red. M. McCarty, M. Egri, Leuven–Paris–Bristol 2020.
Hill P.V., The Issues of Severus and his Sons in A.D. 211, „The Numismatic Chronicle” 1978, 18 (138).
Hölscher T., Sztuka rzymska: język obrazów jako system semantyczny, Poznań 2011.
Imrie A., Caracalla and ‘Alexander’s Phalanx’: caught at a crossroads of evidence, „Greece and Rome” 2021, 68, 2.
Janiszewska-Sieńko D., Karakalla w Germanii. Charakter i znaczenie kampanii na pograniczu reńsko-dunajskim z 213 r., „Studia Antiquitatis et Medii Aevi Incohantis” 2023, Suplement 1.
Kampen N.B., Family Fictions in Roman Art: Essays on the Representation of Powerful People, Cambridge–New York 2009.
Kettenhofen E., Die syrischen Augustae in der historischen Überlieferung. Ein Beitragzum Problem der Orientalisierung, Bonn 1979.
Kovács P., Der Besuch von Caracalla in Pannonien, „Acta Archaeologica Academiae Scientiarum Hungaricae” 2012, 63.
Królczyk K., Der Germanenfeldzug des Kaisers Caracalla im Lichte der Epigraphischen Quellen, w: Studio Lesco Mrozewicz ab amicis et discipulis decicata, red. S. Ruciński, K. Balbuza, K. Królczyk, Poznań 2011.
Królczyk K., Polityka dynastyczna cesarza Septymiusza Sewera (193–211 r.), „Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym” 2018, 47, 4.
Kropp A., Crowning the Emperor an unorthodox image of Claudius, Agrippa I and Herod of Chalkis, „Syria” 2013, 90.
Levick B., Julia Domna Syrian Empress, London 2007.
Lusnia S.S., Julia Domna´s Coinage and Severan Dynastic Propaganda, „Latomus” 1995, 54, 1.
Maksymiuk K., Założenia polityki propagandowej Septymiusza Sewera na przykładzie tytułu Julii Domny – mater castrorum, „Meander” 1999, 5.
Nadolny S., Die severischen Kaiserfrauen, Stuttgart 2016.
Nemeti I., Dacians in Roman Art, w: The Dacians in the Roman Empire Provincial Constructions, red. S. Nemeti, D. Dana, Cluj-Napoca 2019.
Opreanu C.H., Caracalla and Dacia. Imperial visit, a reality or only rumour?, „Journal of Ancient History and Archeology” 2015, 2, 2.
Petre Z., Practica nemuririi. O lectură critică a izvoarelor grecești referitoare la geți, Iași 2004.
Pownall F., Cassius Dio and the Imitatio Alexandri, w: The Intellectual Climate of Cassius Dio: Greek and Roman Pasts, red. A. Kemezis, C. Bailey, B. Poletti, Leiden 2022.
Rowan C., The public image of the Severan women, „Papers of the British School at Rome” 2011, 79.
Rowan C., Under Divine Auspices: Divine Ideology and the Visualisation of Imperial Power in the Severan period, Cambridge 2012.
Rustoiu A., Thracian sica and Dacian falx. The History of a “National” Weapon, w: Dacia felix. Studia Michaeli Bărbulescu oblata, red. S. Nemeti et al., Cluj-Napoca 2007.
Sadurska A., Les portraits romains dans les collections polonaises, Warszawa 1972.
Scheer T., Bilder der Macht? Repräsentationen römischer Kaiserfrauen, w: Images and Gender. Contributions to the Hermeneutics of Reading Ancient Art, red. S. Schoer, Fribourg 2006.
Smyk A., Boginie powiązane z kobietami Sewerów w polityce propagandowej dynastii (studium numizmatyczne), Siedlce 2021.
Smyk A., Denar Julii Mezy z legendą VENVS VICTRIX ze zbiorów Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu, „Wieki Stare i Nowe” 2024, 19.
Speidel M., Caracalla in Thrace and the Beginning of His Parthian War, w: Emperor, Army, and Society: Studies in Roman Imperial History for Anthony R. Birley, red. W. Eck, F. Santangelo, K. Vössing, Bonn 2022.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2025.59.457-478
Data publikacji: 2025-10-31 08:36:32
Data złożenia artykułu: 2024-06-09 09:08:33
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2025 Anita Smyk, Patryk Skupniewicz
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.