Miasto słońca, miasto bólu. Tożsamość miasta wschodnioeuropejskiego (na przykładzie Mińska)

Marta Cobel-Tokarska

Streszczenie w języku polskim


Obecna sytuacja polityczna na Białorusi, a zwłaszcza protesty obywatelskie w przestrzeni miejskiej Mińska skłaniają do podjęcia refleksji nad krajobrazem kulturowym miasta ukształ­towanego w totalitaryzmie. Celem artykułu jest zatem analiza jednego z nielicznych przedstawień Mińska w literaturze dostępnej polskiemu czytelnikowi: książki Artura Klinaua Mińsk. Przewodnik po Mieście Słońca [Małaja padarożnaja kniżka pa Goradze Sonca]. W analizie wykorzystano perspektywę socjologii literatury. Zwrócono uwagę na specyfikę gatunku tekstu, jakim jest przewodnik turystyczny. Odwołano się również do ustaleń socjologii dzieciństwa oraz kategorii pamięci biograficznej. Aby zrekonstruować i zrozumieć autorską wizję miasta zawartą w książce Klinaua, na początku przedstawiono, w jaki sposób autor opisuje oswajanie architektonicznej utopii Miasta Słońca z perspektywy dziecka. Następnie wspomniano katego­rię walki o przestrzeń, w której orężem są: architektura i założenia urbanistyczne. Przykładową potyczką w tej walce są opisane przez Klinaua losy dzielnicy Niemiga. Podsumowaniem jest przywołanie strategii, do jakich ucieka się autor, broniąc swej biografii przed zawłaszczeniem przez totalitarną utopię.


Słowa kluczowe


Miasto, Mińsk, pamięć, totalitaryzm, przestrzeń, socjologia literatury

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Brzeziński, Witold. (2012). Obraz dziecka w perspektywie historyczno-porównawczej. Przeszłość we współczesności, współczesność w przeszłości, Przegląd Pedagogiczny, 1, s. 141–153.

Cobel-Tokarska, Marta. (2015). Ostatnie pokolenie PRL: pamięć „trzydziestolatków”. W: Katarzyna Górniak, Tatiana Kanasz, Barbara Pasamonik, Joanna Zalewska (red.). Socjologia czasu, kultury i ubóstwa. Księga jubileuszowa dla profesor Elżbiety Tarkowskiej (s. 126– 144). Warszawa: APS.

Cobel-Tokarska, Marta. (2018). Białoruskość noblistki. Swietłana Aleksijewicz i jej twórczość w odbiorze polskich czytelników. W: Julita Makaro, Marcin Dębicki (red.). Sąsiedztwa III RP: Białoruś. Zagadnienia społeczne (s. 187–209). Wrocław: Gajt.

Cywiński, Paweł. (2013). Wielka narracja turystyczna. Pobrano z: http://post-turysta.pl/artykul/wielka-narracja-turystyczna.

Duda, Beata. (2015). Dyskursywne i tekstowe reprezentacje współczesnej przestrzeni miejskiej, niepublikowana rozprawa doktorska. Katowice: Uniwersytet Śląski.

Frydryczak, Beata. (2013). O zakotwiczeniu krajobrazu w kulturze. Prace Kulturoznawcze, 15, s. 161–169.

Gajda, Anetta. (2013). Przewodnik turystyczny czy przewodnik historyczny? – analiza modelu „Przewodnika po powstańczej Warszawie. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica, 47, s. 7–19.

Golka, Marian. (2008). Socjologia sztuki. Warszawa: Difin.

Kaźmierska, Kaja. (2011). Pamięć biograficzna i zbiorowa a emocje. W: Anna Czerner, Elżbieta Nieroba (red.). Studia z socjologii emocji (s. 141–160). Opole: Uniwersytet Opolski.

Klinau, Artur. (2008). Mińsk. Przewodnik po Mieście Słońca. Wołowiec: Czarne.

Ornacka, Katarzyna. (2013). Od socjologii do pracy socjalnej. Społeczny fenomen dzieciństwa. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Ossowski, Stanisław. (1983). O osobliwościach nauk społecznych. Warszawa: PWN.

Rybczyńska, Zoriana. (2015). Potęga i niemoc spojrzenia Meduzy: alternatywne przewodniki miejskie jako realizacja nowej utopii. Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace kulturoznawcze, 17, s. 129–141.

Rybicka, Elżbieta. (2015). Krajobraz. Krótkie wprowadzenie. Herito, 19, s. 12–21.

Wojciechowski, Marcin. (2008). Scenografia wielkiej utopii. Gazeta Wyborcza (4 listopada). Pobrano z: https://wyborcza.pl/1,75410,5879040,Scenografia_wielkiej_utopii.html

Żyrek, Edyta. (2013). Ryszard Kapuściński o tożsamości w podróży. W: Józef Wróbel, Anna Latocha, Karolina Makieła (red.). Pęknięcia – granice – przemiany: Tożsamościowe transgresje w literaturze XX i XXI wieku (s. 184–199). Kraków: WUJ.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sb.2021.15.93-106
Data publikacji: 2021-12-12 20:46:41
Data złożenia artykułu: 2021-05-26 23:47:16


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1243
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2021 Marta Cobel-Tokarska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.