Szkoły pijarskie na terenie Białorusi

Mariusz Grzegorz Ausz

Streszczenie w języku polskim


Artykuł przedstawia losy szkół pijarskich prowincji litewskiej na terytorium Białorusi. Po okresie świetności nastąpił ich upadek po powstaniu listopadowym. Dopiero odbudowa prowincji szkolnictwa pijarskiego pod koniec XIX w. umożliwiła uruchomienie nowych szkół. Po I wojnie światowej otwarto kolegia na tzw. kresach w Lidzie, Szczuczynie oraz Lubieszowie; w Lidzie i Lubieszowie pijarzy prowadzili również działalność edukacyjną.


Słowa kluczowe


szkoły pijarskie; pijarzy; edukacja, Białoruś.

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Źródła:

Archiwum Polskiej Prowincji Pijarów, Collegium Lidense, sygn. 2, 5, 9, 21, 43, 44 (APPZP, CL).

Litewskie Centralne Archiwum Państwowe w Wilnie, fond 172 (LCAP, 172).

Narodowe Archiwum Historyczne Białorusi w Mińsku, fond 1781 (NAHBM, 1781).

Opracowania:

Ausz Mariusz, Bugajska-Więcławska, Joanna. (2015). Zarys działalności edukacyjno-wycho-wawczej zakonu pijarów w Lidzie w latach 1927–1939. W: Roman Grzybowski, Krzysztof Jakubiak, Mariusz Brodnicki, Tomasz Maliszewski (red. ). Polskie dziedzictwo edukacyjne od XVI do XX wieku – ciągłość i zmiany (s. 474–495). Toruń: Wydawnictwo Marszałek.

Beauvois, Daniel. (1991). Szkolnictwo polskie na ziemiach litewsko-ruskich 1803–1832. T. II. Szkoły podstawowe i średnie. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL. Mariusz Grzegorz Ausz 26.

Biegański, Stanisław. (1898). Szkoły pijarskie w Polsce. Lwów: „Muzeum”.

Duchowość i pedagogia św. Józefa Kalasancjusza. Zarys syntezy. (2005). Kraków: Wydawca Polska Prowincja Zakonu Pijarów.

Giordano Francesco. (1985). Święty Józef Kalasancjusz twórca szkoły pijarskiej. Przeł. Iwona Stec-Sedecka. Kraków: Wydawnictwo Scholae Piae.

Gołek, Bartłomiej. (2012). Pedagogia pijarów [Zakonu Kleryków Regularnych Ubogich Matki Bożej Szkół Pobożnych]. W: Janina Kostkiewicz (red. ). Pedagogie katolickich zgromadzeń zakonnych. Historia i współczesność (s. 133–163). T. 1. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Gozdawa, Marek. (1910). Wspomnienie o Pijarach witebskich. Kwartalnik Litewski, 1(1), s. 89–110.

Hedemann, Otton. (1937). Szkoły walerianowskie X. X. pijarów łużewskich. Wilno: Wydawca Oddział Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego w Głębokiem.

Kadulska, Irena. (2004). Akademia Połocka. Ośrodek kultury na Kresach 1812–1820. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Naruszewicz, Włodzimierz. (2001). Wspomnienia Lidzianina. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona.

Niesiecki, Kacper. (1841). Herbarz polski. T. 8. Lipsk: Breitkopf i Härtel.

Kucharzewski, Jan. (1914). Epoka paskiewiczowska. Losy oświaty. Warszawa–Kraków: Wydawca Gebethner i Wolff.

Kurkowski, Jarosław. (1995). Nauczyciele i uczniowie szkoły pijarskiej w Szczuczynie. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 1, s. 83–104.

Kurkowski, Jarosław. (1997). Pijarzy w Werenowie i Lidzie (1735–1845). Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki, 6(1), s. 41–117.

Łukaszewicz, Józef. (1849–1851). Historia szkół w Koronie i w Wielkim Księstwie Litewskim od najdawniejszych czasów aż do roku 1794. T. I–IV. Poznań: Wydane nakładem księgarni Jana Konstantego Żupańskiego.

Picanoyl, Leodegarius, (1932). Brevis conspectus historico-statisticus ordinis scholarum pi¬arum. Romae: Curia Generalis SchP.

Pitala, Adam. (1993). Przyczynki do dziejów polskiej prowincji pijarów 1642–1992. Kraków.

Podręczna encyklopedia kościelna. (1913). T. XXXI–XXXII. Kraków: Wydawca: G. Gebethner i S-ka.

Szulc, Władysław. (1939). Spory Akademii Wileńskiej z pijarami o wyłączne prawo na szkoły 1723–1753. Ateneum Wileńskie, 1, s. 70–144.

Taraszkiewicz, Jacek. (2015). Pierwsze stulecie zakonu pijarów na ziemiach Rzeczypospolitej Obojga Narodów (1642–1740). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Zasztowt, Leszek. (1997). Kresy 1832–1864. Szkolnictwo na ziemiach litewskich i ruskich dawnej Rzeczypospolitej. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Historii Nauki PAN.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sb.2017.11.11
Data publikacji: 2018-03-21 08:34:34
Data złożenia artykułu: 2017-09-12 09:33:05


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1452
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2017 Mariusz Grzegorz Ausz

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.