Specyfika pieczywa obrzędowego na północnym Podlasiu
Streszczenie w języku polskim
Pieczywo i potrawy obrzędowe łączyły się ściśle z rocznym cyklem agrarnym i wierzeniami ludowymi. Na Boże Narodzenie przyrządzano kutię, na Nowy Rok pieczono krwistą kiszkę i smażono pszenne placki, na Zwiastowanie przygotowywano bocianie łapy, na Wielkanoc wypiekano paskę, na Juria korowaj, a na Warwaru gotowano warenniki. W podlaskiej kulturze ludowej pieczywo i potrawy obrzędowe traktowano jak świętość. Niektóre rezerwowano na wybrane święta i przygotowywano tylko raz do roku, inne typu krwista kiszka, pszenne placki, jajecznica były w wiejskim menu, zarówno świątecznym, jak i codziennym. Odgrywały one także ważną rolę w celebrowaniu uroczystości rodzinnych; wesel, pogrzebów, narodzin. O lat 60. ubiegłego wieku rozpoczął się proces upadku kultury tradycyjnej, czego następstwem był także zanik na Podlasiu tradycji przygotowywania pieczywa i potraw obrzędowych. Dziś możemy zobaczyć je tylko w skansenach bądź na imprezach folklorystycznych. Przetrwał zwyczaj przyrządzania i spożywania kutii w czasie wigilijnej wieczerzy oraz styp i obiadów pominkowych. Informacja o pozostałych zachowała się w literaturze etnograficznej i częściowo we wspomnieniach najstarszego pokolenia.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Źródła:
Bren, Jarosłw. (1888). Osobiennosti religioznago byta kriestjan bielskago ujezda Grodnienskoj gubiernii. W: Litowskija Jeparchialnyja Wiedomosti za 1887 g. Wilna: Gubiernskaja Tipografija.
Gloger, Zygmunt. (1900). Rok polski w życiu, tradycji i pieśni. Warszawa: Wydawca Jan Fiszer.
Opracowania:
Gaweł, Artur. (2013). Rok obrzędowy na Podlasiu. Białystok: Muzeum Podlaskie w Białymstoku.
Kopa, Stefan (zebrał). (2006). Pieśni ziemi bielskiej. Gmina Orla. Bielsk Podlaski: Stowarzy-szenie Muzeum Małej Ojczyzny w Studziwodach.
Łobacz, Мikałaj. (1982). Wiasielle u Bielskim pawiecie. Na padstawie rukapisu K. І. Brena z 1853 h. Apracawau Mikałaj Łobacz. W: Biełaruski kalandar na 1982 h. (s. 163–174). Biełastok: Hałounaje Praulennie Biełaruskaha hramadska-kulturnaha.
Matus, Irena. (2000). Lud nadnarwiański. T. 2. Cz. 1. Białystok: Prace Katedry Kultury Biało-ruskiej Uniwersytet w Białymstoku.
Matus, Irena. (2003). Pamięć o zmarłych w kontekście tradycji ludowej i religijnej obrządku wschodniego na Podlasiu. W: Jerzy Nikitorowicz, Jerzy Halicki, Jolanta Muszyńska (red.). Międzygeneracyjna transmisja dziedzictwa kulturowego. Globalizm versus regionalizm (s. 209–215). Białystok: Trans Humana.
Matus, Irena. (2006). Ręcznik – przedmiot, symbol, sacrum. Przegląd Prawosławny, 8, s. 32–35.
Ogrodowska, Barbara. (2000). Zwyczaje, obrzędy i tradycje w Polsce. Mały słownik. Warszawa: Verbinum Wydawnictwo Księży Werbistów.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sb.2017.11.81
Data publikacji: 2018-03-21 08:34:34
Data złożenia artykułu: 2017-12-03 16:18:03
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2017 Irena Matus
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.