Are there two linguistic norms in contemporary Belarusian?

Anna Berenika Siwirska

Abstract


The article answers the question whether there are two separate linguistic norms in the modern Belarusian language. On the basis of grammars, dictionaries, textbooks, educational programs and scientific articles, the author highlights the differences between the two sets of spelling rules operating in contemporary Belarusian, discusses opposing tendencies in the method of assimilation of loanwords, presents variants of grammatical endings, describes separate word-formation models and highlights the differences in lexis and syntactic structures. In this way, he proves the presence of two separate linguistic norms in the modern Belarusian language. The first: official – in accordance with the so-called narkamauka, i.e. the rules presented in current textbooks on spelling and grammar of the Belarusian language, which draws many lexical, word-formation and syntactic patterns from the Russian language, and the second norm: purist - based on the so-called tarashkievica, i.e. spelling rules introduced by Bronisław Taraszkiewicz in a textbook published in 1918 in Vilnius. At the end of the article, the author shares with the reader her own reflections on the possibility of unifying the Belarusian norms in the future.


Keywords


linguistic norm, tarashkevica, narkamauka, purism

Full Text:

PDF (Język Polski)

References


REFERENCES / BIBLIOGRAFIA

Bušlâkoǔ, Ûrasʹ. Vâčorka, Vìncuk. Sanʹko, Zʹmìcer. Saǔka, Zʹmìcer. Belaruskì klâsyčny pravapìs. Sučasnaâ narmalìzacyâ. (2005). Vìlʹnûs [Бушлякоў, Юрась. Вячорка, Вінцук. Санько, Зьміцер. Саўка, Зьміцер. (2005). Беларускі клясычны правапіс. Сучасная нармалізацыя. Вільнюс] online: https://knihi.com/storage/pravapis2005.html, [доступ: 21.07.22].

Kaleta, Radosław. (2008). Vybranyâ pryklady marfalagìčnaj dyferèncyâcyì pamìž dvuma pravapìsnymì standartamì belaruskaj movy [Выбраныя прыклады марфалагічнай дыферэнцыяцыі паміж двума правапіснымі стандартамі беларускай мовы]. Acta Albaruthenica 8, s. 206–217.

Kaleta, Radosław. (2007). Asnoǔnyâ marfalagìčnyâ adroznennì pamìž narkomaǔkaj ì taraškevicaj [Асноўныя марфалагічныя адрозненні паміж нaркомaўкай і тaрaшкевiцай]. Acta Albaruthenica 7, s. 192–206.

Klìmaǔ, Ìgar. (2004). Gìstoryâ skladvannâ dvuh standartaǔ u belaruskaj lìtaraturnaj move. Rodnae slova, 6, s. 41–47. [Клімаў Ігар (2004). Гісторыя складвання двух стандартаў у беларускай літаратурнай мове. Роднае слова, 6, с. 41–47].

Klìmaǔ, Ìgar. (2004). Lìngvìstyčnaâ apazìcyâ dvuh standardaǔ belaruskaj lìtaraturnaj movy. Rodnae slova, 7, s. 14-19. [Клімаў Ігар. (2004) Лінгвістычная апазіцыя двух стандардаў беларускай літаратурнай мовы. Роднае cлова, 7, c. 14–19].

Klìmaǔ, Ìgar. (2012). Da asènsavannâ narmatyǔnaga plûralìzmu ǔ belaruskaj lìtaraturnaj move. U: Belaruskaâ arfagrafìâ: zdabytkì ì perspektywy: matèryâly rèspublìkanskaj navuk.-prakt. kanf., prysvečanaj 90-goddzû BDU, Mìnsk 20–21 kastryčnìka 2011 g. (18–28). Rèd. Mìkalaj Prygodzìč. Minsk: BDU, s. 18–28 [Клімаў, Ігар. (2012). Да асэнсавання нарматыўнага плюралізму ў беларускай літаратурнай мове. У: Беларуская арфаграфія: здабыткі і перспектывы: матэрыялы рэспубліканскай навук.-практ. канф., прысвечанай 90-годдзю БДУ, Мінск 20–21 кастрычніка 2011 г. (18–28). Рэд. Мікалай Прыгодзіч. Мінск: БДУ].

Kurcova, Veranìka. (2008). Šlâkìrazvìccâ sučasnaj belaruskaj lìtaraturnaj movy: nacyânalìzacyâ âk arhaìzacyâ cìrègìânalìzacya. Studia Białorutenistyczne 2, s. 261-302 [Курцова, Вераніка. (2008). Шлякі развіцця сучаснай беларускай літаратурнай мовы: нацыяналізацыя як архаізацыя ці рэгіяналізацыя. Studia Białorutenistyczne 2, s. 261–302].

Lìtvìnoǔskaâ, Alesâ. Labadzenka, Gleb. (2016). Mova Nanova: 20 krokaǔ da belaruskaj movy 1. Minsk: Medyâl [Літвіноўская, Алеся. Лабадзенка, Глеб. (2016). Мова Нанова: 20 крокаў да беларускай мовы 1, Мінск: Медыял].

Lìtvìnoǔskaâ, Alesâ. Labadzenka, Gleb. (2017). Mova Nanova: 20 krokaǔ da belaruskaj movy 2. Minsk: Medyâl [Літвіноўская, Алеся. Лабадзенка, Глеб. (2017). Мова Нанова: 20 крокаў да беларускай мовы 2, Мінск: Медыял].

Lukašanec, Alâksandr. (1999). Aktyǔnyâ pracèsy ǔ sučasnym belaruskìm slovaǔtvarènnì. U: Belaruskaâ mova ǔ drugojpalove XX stagoddzâ (19–27). Rèd. Lìdzìâ Sâmeška. Minsk: BDU. [Лукашанец, Аляксандр. (1999) Актыўныя працэсы ў сучасным беларускім словаўтварэнні. У: Беларуская мова ў другой палове ХХ стагоддзя (19–27). Рэд. Лідзія Сямешка. Мінск: БДУ].

Lukašanec, Aljaksandr. (2014). Belaruskaja mova na pačatku XXI stahoddzja – razviccë sistèmy i prablemy funkcyjanavannja. Minsk: BDU [Лукашанец, Аляксандр. (2014). Беларуская мова на пачатку ХХI стагоддзя – развіццё сістэмы і праблемы функцыянавання. Мiнск: БДУ].

Mâčkoǔskaâ, Nìna. (2008). Movy ì kulʹtura Belarusì. Mìnsk: Prava i ekanomika [Мячкоўская, Ніна. (2008). Мовы і культура Беларусі. Мінск: Права і эканоміка].

Mečkovskaâ, Nina. (2002). Âzyk v roli ideologii:nacionalʹno-simvoličeskie funkcii âzyka v belorusskoj âzykovoj situacii. U: Karl Gutschmidt, Jana Schwarz, Claudia Richter, Silke Richter (red.) Möglichkeiten und Grenzen der Standardisierung slavischer Schriftsprachen in der Gegenwart. Dresden: Thelem, s.124–141. [Мечковская, Нина. 2002, Язык в роли идеологии: национально-символические функции языка в белорусской языковой ситуации].

Moǔnìk [Моўнік]. Odc. 40. z 14 kwietnia 2011 r. [dostęp online https://www.youtube.com/watch?v=XKRY8GcQ00g, 18.12.2023 r.].

Mycik, Galina. (2015). Po-belorusski? Požalujsta! Pa-belarusku? Kalì laska!. Minsk: Belarusʹ. [Мыцик Галина. (2015). По-белорусски? Пожалуйста! Па-беларуску? Калі ласка!. Минск: Беларусь].

Ramza, Taccâna. (2010). Belaruskaâ mova? Z zadavalʹnennem! Dlâ zamežnyh navučèncaǔ. Minsk: Vyšèjšaâ škola. [Рамза, Таццяна. (2010). Беларуская мова? З задавальненнем! Для замежных навучэнцаў. Мінск: Вышэйшая школа].

Ramza, Taccâna. (2019). Taraškevìca ìnarkamaǔka: cì ëscʹ gramatyčnae procìstaânne? [Рамза, Таццяна. (2019). Тарашкевіца і наркамаўка: ці ёсць граматычнае процістаянне?], Rozprawy Komisji Językowej 66, s. 409-–432.

Šakun, Lev. (1995). «Ushodnìâ» ì «zahodnìâ» krynìcy papaǔnennâ leksìčnyh srodkaǔ belaruskaj movy. Vesn. Bel. dzârž. un-ta, Ser. 4, Fìlalogìâ. Žurnalìstyka. Pedagogìka, s. 22–26. [Шакун, Лев. (1995). «Усходнія» і «заходнія» крыніцы папаўнення лексічных сродкаў беларускай мовы. Весн. Бел. дзярж. ун-та. Сер. 4, Філалогія. Журналістыка. Педагогіка, c. 22–26 ].

Šakun, Lev. (1997). Moǔnyâ aryentacyìì slovaǔtvaralʹny pracès. Belarus pamìž Ushodam ì Zahodam. Č. 2. Minsk: BDU [Шакун, Лев. (1997). Моўныя арыентацыі і словаўтваральны працэс. Беларус паміж Усходам і Заходам. Ч. 2. Мiнск: БДУ].

Taraškevìč, Branìslaǔ. (1918). Belaruskaâ gramatyka dlâ škol. Vìlʹnâ: Belaruskaâ Drukarnâ Im. Fr. Skaryny [Тарашкевіч, Браніслаў. (1918). Беларуская граматыка для школ. Вільня: Беларуская Друкарня Iм. Фр. Скарыны.

Vâčorka, Vìncuk. (2016). Pa-belaruskuzʹ Vìncukom Vâčorkam [Вячорка, Вінцук. (2016). Па-беларуску зь Вінцуком Вячоркам] online: https://docs.rferl.org/be-BY/2016/05/20/08e480c8-8be3-4bb0-92d1-a2ae8f916d4d.pdf, [доступ: 21.07.22].

Vâčorka, Vìncuk. (2017). Ne sʹmâšyce mae prynazoǔnìkì. [Вячорка, Вінцук. (2017). Не сьмяшыце мае прыназоўнікі] online: https://docs.rferl.org/be-by/2017/10/26/0e4294ea-b00c-454c-a9cb-ccb4a587e638.pdf, [доступ: 21.07.22].




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sb.2024.18.269-283
Date of publication: 2025-01-08 14:18:24
Date of submission: 2023-07-10 19:34:32


Statistics


Total abstract view - 86
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

Indicators



Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2025 Anna Berenika Siwirska

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.