Kilka uwag o odpowiedzialności karnej niewolników na gruncie Lex Iulia de adulteriis coercendis

Konrad Cimachowicz

Streszczenie w języku polskim


Celem niniejszego artykułu jest próba udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy niewolnik lub niewolnica ponosili odpowiedzialność karną za adulterium. Uchwalona w 18 r. p.n.e. ustawa Lex Iulia de adulteriis coercendis, należąca do tzw. ustawodawstwa małżeńskiego Augusta, wprowadziła pojęcie adulterium pojmowane jako przestępstwo prawa publicznego. Ustawa ta była bardzo szeroko komentowana przez jurystów rzymskich. Jednakże w dostępnych źródłach prawniczych zauważa się rozbieżne poglądy dotyczące odpowiedzialności karnej niewolników na gruncie tej ustawy. W literaturze poświęconej ustawie julijskiej zagadnienie to nie zostało dostatecznie przeanalizowane.


Słowa kluczowe


odpowiedzialność karna; ustawa julijska; prawo publiczne; Lex Iulia de adulteriis coercendis; crimina legitima; niewolnik; niewolnica

Pełny tekst:

PDF (English) PDF

Bibliografia


Amielańczyk K., Crimina legitima w rzymskim prawie publicznym, Lublin 2013.

Bauman R.A., Crime and Punishment in Ancient Rome, London – New York 2004.

Chmiel A., Ustrój rzymskich organów jurysdykcyjnych w sprawach karnych, „Studia Prawnoustrojowe” 2011, vol. 12.

Collatio Legum Mosaicarum et Romanarum is given after the English edition: Mosaicarum et Romanarum Legum Collatio, transl. M. Hyamson, Oxford 1913.

Jońca M., Parricidium w prawie rzymskim, Lublin 2008.

Kowalski H., Omnia sunt alia non crimina, sed maledicta – oskarżenia o nieobyczajność w rzymskich procesach karnych pierwszej połowy I wieku p.n.e. (na podstawie mów Cycerona), [in:] Contra leges et bonos mores. Przestępstwa obyczajowe w starożytnej Grecji i Rzymie, eds. H. Kowalski, M. Kuryłowicz, Lublin 2005.

Langlands R., Sexual Morality in Ancient Rome, New York 2006.

Litewski W., Rzymski proces karny, Kraków 2003.

Loska E., Kilka uwag na temat zeznań niewolników w procesie karnym, „Zeszyty Naukowe KUL” 2017, no. 3.

McGinn T.A.J., Concubinage and the Lex Iulia on Adultery, “Transactions of the American Philological Association” 1991, vol. 121, DOI: https://doi.org/10.2307/284457.

McGinn T.A.J., Prostitution, Sexuality and the Law in Ancient Rome, New York 1998.

Mommsen Th., Römisches Strafrecht, Leipzig 1899.

Rizzelli G., Stuprum e adulterium nella cultura augustea e la lex Iulia de adulteriis (Pap. 1 adult. D. 48.5.6.1 e Mod. 9 diff. D.50.16.101 pr.), “Bullettino dell’istituto di Diritto Romano” 1987, no. 90.

Robinson O.F., The Criminal Law of Ancient Rome, Baltimore 1995.

Stolarek D., Adultera w świetle Lex Iulia de adulteriis coercendis, Lublin 2012.

Stolarek D., Quasi adultera. Rozważania na gruncie Lex Iulia de Adulteriis Coercendis, „Roczniki Nauk Prawnych” 2010, vol. 20(2).

Stolarek D., Ustawa julijska o karaniu za cudzołóstwa 5 tytuł 48 księgi Digestów. Tekst, tłumaczenie, komentarz, „Zeszyty Prawnicze” 2012, no. 12.1, DOI: https://doi.org/10.21697/zp.2012.12.1.12.

Stolarski K., Prawnokarne regulacje dotyczące niewolników w Lex Iulia de adulteriis coercendis z 18 roku p.n.e., [in:] Culpa et poena. Z dziejów prawa karnego, ed. M. Mikuła, Kraków 2009.

Suetonius, Lives of the Caesars, transl. J.C. Rolfe, vol. 2, Cambridge 1914.

Tacitus, Annals. Books 13–16, transl. J. Jackson, Cambridge 1937.

Tarwacka A., Rozwód Nerona i Oktawii, czyli nowa Lukrecja, „Zeszyty Prawnicze UKSW” 2009, no. 9.1.

The Digest of Justinian, transl. A. Watson, Philadelphia 1985.

Zabłocka M., Początki przedawnienia ścigania przestępstw w rzymskim prawie karnym, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego” 2018, no. 101, DOI: https://doi.org/10.15584/znurprawo.2018.22.13.

Zabłocka M., Zmiany w ustawach małżeńskich Augusta za panowania dynastii julijsko-klaudyjskiej, „Prawo Kanoniczne” 1987, no. 1–2, DOI: https://doi.org/10.21697/pk.1987.30.1-2.10.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2021.30.2.111-124
Data publikacji: 2021-06-30 23:18:48
Data złożenia artykułu: 2020-02-17 11:13:17


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1129
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 0 PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2021 Konrad Cimachowicz

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.