Sowieckie prawo wyznaniowe w latach 1917–1922. Podstawy ideologiczne i prawne

Streszczenie w języku polskim

W artykule zaprezentowano podstawy ideologiczne i prawne sowieckiej polityki wyznaniowej w latach 1917–1922, kiedy to teoretyczne założenia stanowiące podstawę stosunku nowej władzy do religii jako takiej przekuwane były w jej praktyczne podejście do związków wyznaniowych obecnych w przestrzeni funkcjonowania bolszewickiego państwa. Zwrócono uwagę na dwie podstawowe kwestie: (1) stosunku do religii w rozważaniach teoretycznych rosyjskich marksistów, zarówno przed objęciem władzy przez bolszewików w Rosji, jak i po jej przejęciu, (2) oraz aktów prawnych wydanych przez nową władzę, dotyczących miejsca religii w tworzącej się z wolna rzeczywistości w ciągu pierwszych pięciu lat jej funkcjonowania. Zarówno ideologia, jak i samo prawo miały służyć urzeczywistnieniu jednej idei – stworzeniu społeczeństwa komunistycznego, w pełni ateistycznego i uznającego tylko materializm dialektyczny. Jak się okazało z perspektywy późniejszych wydarzeń, lata 1917–1922 były dla tego zamierzenia kluczowe. Przyjęte wówczas ustawodawstwo stało się bazą jurydyczną sowieckiego prawa wyznaniowego, wcielanego w życie do końca istnienia ZSRR. Podstawę źródłową artykułu stanowią odpowiednie akty prawne oraz literatura przedmiotu.