Nadużycie prawa podmiotowego w sprawach o ustanowienie rozdzielności majątkowej i ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym

Agnieszka Szczekala

Streszczenie w języku polskim


Celem opracowania jest ustalenie zakresu stosowania konstrukcji nadużycia prawa podmiotowego w sprawach o ustanowienie rozdzielności majątkowej przez sąd i ustalanie nierównych udziałów w majątku wspólnym. Przesłanką zarówno ustanowienia rozdzielności majątkowej, jak i ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym są „ważne powody”. Do ustalenia dopuszczalności stosowania art. 5 Kodeksu cywilnego konieczne jest ustalenie zakresów znaczeniowych pojęć „ważne powody” i „zasady współżycia społecznego”. W artykule przyjęto, że klauzule generalne to rodzaj odesłania w zakresie interpretacji przepisów do rodzajowo określonych norm i ocen pozaprawnych, mający co do zasady aksjologiczne uzasadnienie moralne, a co za tym idzie tylko zwroty wartościujące, jak „zasady współżycia społecznego”, mogą być określane tym mianem. „Ważne powody” natomiast nie są zwrotem wartościującym, lecz zwrotem szacującym i tym samym nie są klauzulą generalną. Uznano również, że nie można wykluczyć oceny przez pryzmat przepisu art. 5 Kodeksu cywilnego żądania ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej czy też żądania ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z małżonków przyczynił się do jego powstania.


Słowa kluczowe


rozdzielność majątkowa; nierówne udziały w majątku wspólnym; nadużycie prawa podmiotowego; zasady współżycia społecznego; ważne powody

Pełny tekst:

PDF (English) PDF

Bibliografia


LITERATURE

Andrzejewski M., Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2014.

Berć A., Zarys prawa prywatnego. Część ogólna, Warszawa 2012.

Dmowski S., Trzaskowski R., [in:] Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna, ed. J. Gudowski, Warszawa 2014.

Dobrzański B., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 1972 r., III CRN 250/72, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 1973, no. 1.

Doliwa A., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2004.

Dyoniak A., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 1994 r., I CRN 61/94, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 1995, item 96.

Dyoniak A., Ustawowy ustrój majątkowy małżeński, Wrocław 1985.

Grzybowski S., [in:] System Prawa Cywilnego. Część ogólna, ed. S. Grzybowski, vol. 1, Wrocław 1985.

Grzybowski S., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 1985.

Ignaczewski J., [in:] Małżeńskie prawo majątkowe. Komentarz, ed. J. Ignaczewski, Warszawa 2014.

Ignatowicz J., Nazar M., Prawo rodzinne, Warszawa 2016.

Jędrejek G., [in:] Meritum. Prawo rodzinne, ed. G. Jędrejek, Warszawa 2017.

Justyński T., Konstrukcja nadużycia prawa jako instrument zapewnienia słuszności w związku ze sprawami małżeńskimi, [in:] Nam hoc natura aequum est… Księga Jubileuszowa ku czci Profesora Janusza Justyńskiego w siedemdziesięciolecie urodzin, ed. A. Madej, Toruń 2012.

Justyński T., Nadużycie prawa w polskim prawie cywilnym, Kraków 2000.

Justyński T., Nadużycie prawa w związku z żądaniem zniesienia współwłasności, „Przegląd Sądowy” 2003, no. 5.

Leszczyński L., Stosowanie generalnych klauzul odsyłających, Kraków 2001.

Lutkiewicz-Rucińska A., Odpowiedzialność majątkiem wspólnym za zobowiązania cywilnoprawne współmałżonka, Bydgoszcz–Gdańsk 2003.

Machnikowski P., [in:] Kodeks cywilny. Komentarz, eds. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2014.

Machnikowski P., [in:] System Prawa Prywatnego, vol. 5: Prawo zobowiązań – część ogólna, ed. E. Łętowska, Warszawa 2013.

Machnikowski P., [in:] Zarys prawa cywilnego, eds. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2014.

Machnikowski P., Swoboda umów według art. 3531 KC. Konstrukcja prawna, Warszawa 2005.

Nazar M., [in:] T.A. Filipiak, J. Mojak, M. Nazar, E. Niezbecka, Zarys prawa cywilnego, Lublin 2010.

Oleszko A., Ważne powody jako przesłanka zniesienia wspólności majątkowej w czasie trwania małżeństwa w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego i doktryny, „Palestra” 1978, no. 1.

Pawliczak J., [in:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, ed. K. Osajda, Warszawa 2017.

Piątowski J.S., [in:] System prawa rodzinnego i opiekuńczego, ed. J.S. Piątowski, Wrocław 1985.

Piątowski J.S., Glosa do orzeczenia SN z dnia 25 marca 1958 r., 3 CR 45/58, „Państwo i Prawo” 1959, no. 1.

Piątowski J.S., Udziały małżonków w majątku wspólnym, [in:] Studia z prawa cywilnego. Księga pamiątkowa dla uczczenia 50-lecia pracy naukowej Prof. dr. hab. Adama Szpunara, ed. A. Rembieliński, Warszawa–Łódź 1983.

Pietrzykowski K., [in:] Kodeks cywilny, vol. 1: Komentarz. Art. 1–44910, ed. K. Pietrzykowski, Warszawa 2015.

Pietrzykowski K., [in:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, ed. K. Pietrzykowski, Warszawa 2015.

Pietrzykowski J., [in:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem, ed. J. Pietrzykowski, Warszawa 1990.

Pietrzykowski K., Nadużycie prawa podmiotowego w prawie cywilnym, [in:] Nadużycie prawa, eds. H. Izdebski, A. Stępowski, Warszawa 2003.

Pyziak-Szafnicka M., [in:] Kodeks cywilny. Część ogólna, ed. M. Pyziak-Szafnicka, Warszawa 2009.

Pyziak-Szafnicka M., [in:] System Prawa Prywatnego, vol. 1: Prawo cywilne – część ogólna, ed. M. Safjan, Warszawa 2012.

Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2013.

Radwański Z., Zieliński M., [in:] System Prawa Prywatnego, vol. 1: Prawo cywilne – część ogólna, ed. M. Safjan, Warszawa 2012.

Skiepko K., [in:] Komentarz do spraw o podział majątku wspólnego małżonków, ed. J. Ignaczewski, Warszawa 2017.

Skowrońska-Bocian E., [in:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, ed. J. Wierciński, Warszawa 2014.

Słyk J., [in:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, ed. K. Osajda, Warszawa 2017.

Smyczyński T., Glosa do postanowienia SN z dnia 6 stycznia 2000 r., I CKN 320/98, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2001, no. 9.

Smyczyński T., Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2018.

Sokołowski T., [in:] Kodeks cywilny. Komentarz, vol. 1: Część ogólna, ed. A. Kidyba, Warszawa 2013.

Sokołowski T., [in:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, eds. H. Dolecki, T. Sokołowski, Warszawa 2013.

Stecki L., Ustanie ustawowej wspólności małżeńskiej majątkowej, Poznań 1986.

Sychowicz M., [in:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, ed. K. Piasecki, Warszawa 2009.

Szołdrowski P., Żądanie ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym w postępowaniu o podział majątku wspólnego, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2019, no. 1.

Szpunar A., Uwagi o nadużyciu prawa podmiotowego, [in:] II Kongres Notariuszy RP, Poznań–Kluczbork 1999.

Wawiłowa M., Glosa do wyroku SN z dnia 6 listopada 1972 r., III CRN 250/72, „Państwo i Prawo” 1974, no. 7.

Winiarz J., [in:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem, ed. J. Pietrzykowski, Warszawa 1990.

Winiarz J., [in:] System prawa rodzinnego i opiekuńczego, ed. J.S. Piątowski, Wrocław 1985.

Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2018.

Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne. Zarys wykładu, Warszawa 2001.

Zbiegień-Turzańska A., [in:] Kodeks cywilny. Komentarz, ed. K. Osajda, vol. 1, Warszawa 2013.

Zbiegień-Turzańska A., Zasady stosowania art. 5 Kodeksu cywilnego, „Monitor Prawniczy” 2013, no. 21.

LEGAL ACTS

Act of 23 April 1964 – Civil Code (consolidated text Journal of Laws 2020, item 1740 as amended).

Act of 25 February 1964 – Family and Guardianship Code (consolidated text Journal of Laws 2019, item 2089).

CASE LAW

Decision of the Supreme Court of 28 April 1972, III CRN 626/71, Legalis no. 16220.

Decision of the Supreme Court of 5 October 1974, III CRN 190/74, Legalis no. 18318.

Decision of the Supreme Court of 22 September 1997, II CKN 306/97, Legalis no. 343297.

Decision of the Supreme Court of 21 November 2002, III CKN 1018/00, Legalis no. 57304.

Decision of the Supreme Court of 27 June 2003, IV CKN 278/01, Legalis no. 61009.

Decision of the Supreme Court of 19 December 2012, II CSK 259/12, Legalis no. 550174.

Decision of the Supreme Court of 24 April 2013, IV CSK 553/12, Legalis no. 741808.

Judgement of the Supreme Court of 11 September 1961, I CR 963/61, OSNCP 1963, no. 2, item 31.

Judgement of the Supreme Court of 4 October 1967, II PR 340/67, PiP 1968, no. 12.

Judgement of the Supreme Court of 28 November 1967, I PR 415/67, OSP 1968, no. 10, item 210.

Judgement of the Supreme Court of 13 May 1997, III CKN 51/97, OSNC 1997, no. 12, item 194.

Judgement of the Supreme Court of 17 September 1999, I CKN 129/99, Legalis no. 45959.

Judgement of the Supreme Court of 27 January 2000, III CKN 426/98, Legalis no. 56331.

Judgement of the Supreme Court of 12 September 2000, III CKN 373/99, Legalis no. 56332.

Judgement of the Supreme Court of 3 October 2000, I CKN 287/00, OSN 2001, no. 3, item 43.

Judgement of the Supreme Court of 17 May 2002, I CKN 827/00, OSP 2003, no. 12, item 157.

Judgement of the Supreme Court of 29 November 2002, IV CKN 1549/00, Legalis no. 59158.

Judgement of the Supreme Court of 31 January 2003, IV CKN 1710/00, Legalis no. 59149.

Judgement of the Supreme Court of 8 May 2003, II CKN 78/01, LEX no. 80245.

Judgement of the Supreme Court of 26 November 2004, I CK 279/04, LEX no. 277859.

Judgement of the Supreme Court of 6 January 2005, III CK 129/04, Legalis nr 76870.

Judgement of the Supreme Court of 11 December 2008, II CSK 371/08, OSNC 2009, no. 12, item 171.

Judgement of the Supreme Court of 4 April 2014, II CSK 387/13, OSNC 2015, no. 4, item 46.

Resolution of the Supreme Court of 17 January 1974, III PZP 34/73, OSNCP 1975, no. 1, item 4.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2020.29.5.283-299
Data publikacji: 2020-12-31 13:58:09
Data złożenia artykułu: 2019-11-06 22:57:41


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1744
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 0 PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Agnieszka Szczekala

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.