Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Prawne dylematy regulacji cyberprzestrzeni: konflikt pomiędzy bezpieczeństwem narodowym a prawem do prywatności z perspektywy prawodawstwa UE iUSA
Streszczenie w języku polskim
Unijny model ochrony prywatności jest powszechnie uznawany za najbardziej rozbudowany i kompleksowy, zarówno pod względem zakresu ochrony praw osób, których dane dotyczą, jak i spójności obowiązków nałożonych na podmioty zobowiązane. Coraz wyraźniej dostrzegalna jest jednak niespójność unijnych przepisów z regulacjami stosowanymi przez Stany Zjednoczone Ameryki, a więc jednego z głównych partnerów handlowych UE. Zarówno amerykańskie przepisy federalne, jak i normy konstytucyjne nie wprowadzają równie silnego reżimu w zakresie ochrony prywatności. Co więcej, prawodawca amerykański inaczej wyważa znaczenie ochrony praw podstawowych z uwagi na potrzeby związane z zapewnieniem bezpieczeństwa narodowego. Niezgodność przepisów UE i USA dotyczących różnych relacji między prawem do prywatności a celami bezpieczeństwa ogólnego jest praktycznym i aktualnym problemem w budowaniu partnerstwa transatlantyckiego. Celem artykułu jest przedstawienie rozważań dotyczących potencjalnego konfliktu między prawami jednostek a celami bezpieczeństwa narodowego, wraz z przedstawieniem najważniejszych przepisów UE i USA w tej dziedzinie oraz wyjaśnieniem przyczyn ich wzajemnej niezgodności.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Banaszak B. (2015), Zasada nadrzędności Konstytucji w polskim porządku prawnym, [w:] Zasada pierwszeństwa prawa Unii Europejskiej w praktyce działania organów władzy publicznej RP, M. Jabłoński, S. Jarosz-Żukowska (red.), Wrocław, s. 41–54.
Barak A. (2002), Foreword: A Judge On Judging: The Role of a Supreme Court in a Democracy, “Harvard Law Review”, t. 116, s. 19–162.
Corradino E. (1989), The Fourth Amendment Overseas: Is Extraterritorial Protection of Foreign Nationals Going Too Far?, “Fordham Law Review”, t. 57, s. 617–635.
Czubik A. (2013), Prawo do prywatności. Wpływ amerykańskich koncepcji i rozwiązań prawnych na prawo międzynarodowe, Kraków, s. 155–156.
Czuryk M. et al. (2016), Bezpieczeństwo państwa: zagadnienia prawne i administracyjne, Olsztyn.
Decyzja Komisji z 26.07.2000 r. przyjęta na mocy dyrektywy 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie adekwatności ochrony przewidzianej przez zasady ochrony prywatności w ramach bezpiecznej przystani oraz przez odnoszące się do nich najczęściej zadawane pytania, wydane przez Departament Handlu USA (Dz.Urz. WE z 2000 nr L 215).
DOD Dictionary of Military and Associated Terms, US Department of Defence 2017, http://www.jcs.mil/Portals/36/Documents/Doctrine/pubs/dictionary.pdf.
D yrektywa 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 24.10.1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych (Dz.Urz. WE z 1995 Nr L 281, s. 31).
Executive Order 13768: Enhancing Public Safety in the Interior of the United States, 82 FR 8799, http://cli.re/67wa3x.
Greenleaf G. (2015), The UN Special Rapporteur: Advancing a Global Privacy Treaty?, Privacy Laws & Business International Report, t. 136, https://ssrn.com/abstract=2672549, s. 4.
Jaskiernia J. (1994), Ustawodawstwo a sądowa kreacja prawa w Stanach Zjednoczonych Ameryki, „Państwo i P rawo”, nr 9, s. 28–38.
Johnson E. (2017), Lost in the Cloud: Cloud Storage, Privacy, and Suggestions for Protecting Users’ Data, “Stanford Law Review”, t. 69, s. 867–909.
Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej z dn. 30.03.2010 r. (Dz.Urz. UE z 2010 nr C 83, s. 389).
K onstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2.04.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.).
Konwencja Nr 108 Rady Europy o ochronie osób w związku z automatycznym przetwarzaniem danych osobowych z dn. 28.01.1981 (Dz.U. 2003 Nr 3, poz. 25).
Konwencja o O chronie Praw Człowieka i P odstawowych Wolności z dnia 4.11.1950 r. (Dz.U. 1993 Nr 61, poz. 284).
Kowalik-Bańczyk K. (2015), Prawo do prywatności w Internecie – kolizja między amerykańskich i europejskim modelem ochrony, [w:] Amerykański system ochrony praw człowieka, J. Jaskierni (red.), Toruń.
Kuisz J. (2013), Konstytucja w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa państwa na tle teorii R.A. Posnera, „Państwo i P rawo”, nr 12, s. 46–59. DOI : https://doi.org/10.5604/08672245.1157063.
Laskowski J. (2015), Problemy ochrony danych wrażliwych we współpracy antyterrorystycznej UE i USA, [w:] Amerykański system ochrony praw człowieka, J. Jaskierni (red.), Toruń.
Majer P. (2012), W poszukiwaniu uniwersalnej definicji bezpieczeństwa wewnętrznego, „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego”, nr 7, s. 11–19.
Marshall W. (2008), Eleven Reasons Why Presidential Power Inevitably Expands and Why It Matters, “Boston University Law Review”, t. 88, s. 505–522.
Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i P olitycznych otwarty do podpisu w N owym Jorku 19.12.1966 r. (Dz.U. 1977 Nr 38, poz. 167).
Most famous social network sites worldwide as of September 2017, ranked by number of active users (in millions), Statista, https://www.statista.com/statistics/272014/global-social-networksranked-by-number-of-users/.
Motyka K. (2006), Prawo do prywatności i dylematy współczesnej ochrony praw człowieka, Lublin, s. 88–94.
Motyka K. (2006), Prawo do prywatności i dylematy współczesnej ochrony praw człowieka, Lublin.
National Security Strategy of the United States of America, The White House 2017, http://cli.re/g15MZ m.
Opinia TS UE z 26.07.2017 r., sygn. 1/15, ECLI :EU:C:2017:592.
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z dn. 10.12.1948 r., http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/onz/1948.html.
Pułło A. (1997), System konstytucyjny Stanów Zjednoczonych, Wydawnictwo Sejmowe.
Rezolucja na rzecz zapewnienia ochrony danych i prywatności stałego miejsca w międzynarodowym prawie, 35. Międzynarodowa Konferencja Rzeczników Ochrony Danych i Prywatności 2013, https://goo.gl/YnVNgR.
Rojszczak M. (2017), Prawne podstawy prowadzenia masowej inwigilacji obywateli opartej na hurtowym i nieukierunkowanym przechwytywaniu danych w UE z uwzględnieniem dorobku orzeczniczego TSUE i ETPC, „Studia Prawa Publicznego”, nr 2, s. 159–189. DOI : https://doi.org/10.14746/spp.2017.2.18.6.
Rojszczak M. (2018), Skuteczność ochrony praw podmiotów danych wynikających z prawa UE w świetle umowy Tarcza Prywatności oraz prawodawstwa federalnego USA, „Transformacje Prawa Prywatnego”, nr 1.
Rozporządzenie 2016/679 Parlamentu Europejskiego i R ady (UE) z 27.04.2016 w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (Dz.U. UE L 119 z 4.5.2016).
Safjan M., Bosek L. (2016), Konstytucja RP, t. 2: Komentarz do art. 87–243, Warszawa.
Schwartz P. (2013), The EU–U.S. Privacy Collision: A Turn To Institutions And Procedures, “Harvard Law Review”, t. 126, s. 1966–2009.
Skrzydło J. (1995), Wolność słowa a wymogi bezpieczeństwa narodowego, „Państwo i P rawo”, nr 9, s. 46–60.
Stone G. (2007), National Security v. Civil Liberties, “California Law Review”, t. 95, s. 2203–2212.
Szuniewicz M. (2016), Ochrona bezpieczeństwa państwa jako przesłanka ograniczenia praw i wolności jednostki w świetle Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Warszawa.
The US legal system on data protection in the field of law enforcement. Safeguards, rights and remedies for EU citizens, Directorate General for Internal Policies Policy 2015, http://www.europarl.europa.eu/studies.
Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE z 2016 C Nr 202, s. 47).
Traktat o Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE z 2016 C Nr 202, s. 13).
Ustawa federalna USA z 25.10.1978 r. o nadzorze nad wywiadem obcym (Foreign Intelligence Surveillance Act), 92 Stat. 1783, publikacja 50 U.S.C. §1801.
Ustawa federalna USA z 31.12.1974 r. o ochronie prywatności (Privacy Act), sygn. 88 Stat. 1896, publikacja 5 U.S.C. § 552a.
Wyrok ETPC z 12.01.2016 r. w sprawie Szabo i Vissy v. Węgry, sygn. 37138/14.
Wyrok ETPC z 29.06.2006 r. w sprawie Weber i Saravia v. Niemcy, sygn. 54934/00.
Wyrok ETPC z 3.04.2007 r. w sprawie Copland v. Wielka Brytania, sygn. 62617/00.
Wyrok Sądu Najwyższego USA z 28.02.1990 r., sprawa United States v. Verdugo-Urquidez, sygn. 494 U.S. 259 (1990).
Wyrok Sądu Najwyższego USA z 9.01.1973 w sprawie Couch v. United States, sygn. 409 U.S. 322 (1973).
Wyrok TK z 11.05.2005 r., sygn. K 18/04.
Wyrok TS (TS UE) z 17.12.1970 r. w sprawie Internationale Handelsgesellschaft, sygn. 11/70.
Wyrok TS UE z 21.12.2016 r. w sprawie Tele2 Sverige AB, sygn. C-203/15.
Wyrok TS UE z 26.02.2013 r. w sprawie Melloni, sygn. C-399/11, p. 59.
Wyrok TS UE z 4.12.1974 r. w sprawie van Duyn, sygn. 41/74.
Wyrok TS UE z 6.10.2015 r. w sprawie Schrems, sygn. C‑ 362/14.
Wyrok TS UE z 8.04.2016 r. w sprawie Data Rights Ireland, sygn. C-239/12, p. 69.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/teka.2018.13.2.155-173
Data publikacji: 2019-07-08 09:28:14
Data złożenia artykułu: 2019-07-08 08:24:53
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2019 Marcin Rojszczak
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.