Prezydent i władza wykonawcza: poszukiwanie optymalnego modelu relacji instytucji

Roman Martynyuk

Streszczenie w języku polskim


Historia rozwoju republikańskiej formy rządów cechuje się nieustannymi poszukiwaniami optymalnej strukturalnej i funkcjonalnej relacji pomiędzy prezydentem a władzą wykonawczą. Głowa państwa zachowała przy sobie władzę wykonawczą jeszcze z czasów, kiedy dopiero zaczynało się rozdzielanie władzy. To tłumaczy fakt, dlaczego zawsze pewną część władzy prezydenta można identyfikować lub wiązać z władzą wykonawczą. Jednocześnie sposób kompetencjonalnego i funkcjonalnego połączenia władzy prezydenta z władzą wykonawczą w republikańskich formach rządów wykazuje istotne i zasadnicze różnice. Współcześnie pytanie o relacje prezydenta z władzą wykonawczą pozostaje przedmiotem dyskusji naukowej. Jeżeli w prezydenckiej formie rządów prezydent jest głową władzy wykonawczej, to w republice parlamentarnej jest on maksymalnie od niej zdystansowany. W mieszanej republice prezydent zajmuje pośrednie miejsce pomiędzy tymi dwiema skrajnymi pozycjami. W tej formie rządów prezydent jest istotnie zintegrowany funkcjonalnie z władzą wykonawczą, jednak nie jest jej jednostką strukturalną. Analiza wad funkcjonalnych prezydenckiej i parlamentarnej republikańskiej formy rządów zezwala na wyciągnięcie wniosku, iż organizacja władzy państwowej w mieszanej republikańskiej formie rządów zapewnia optymalną relację pomiędzy prezydentem i władzą wykonawczą. Korzyści republiki mieszanej w  stosunku do klasycznych republik w  wyżej wspomnianym aspekcie są następujące: jej zdolność zabezpieczania pełnoprawnej realizacji potencjału funkcjonalnego instytucji prezydenta, połączenie efektywności władzy wykonawczej z jej parlamentarną odpowiedzialnością, zapobieganie możliwości skupienia się władzy wykonawczej w rękach jednego podmiotu panującego – prezydenta lub premiera.


Słowa kluczowe


głowa państwa, prezydent, władza wykonawcza, mechanizm państwowy, forma rządów

Pełny tekst:

PDF (Русский)

Bibliografia


Ardan F., Francija: gosudarstvennaja sistema, Moskva 1994.

Arutyunyan A., Institut prezidenta Respubliki Armeniya (Sravnitelno-pravovoy analiz), Erevan 1996.

Baglay M., Prezidentyi Rosiyskoy Federatsii i Soedinennyih Shtatov Ameriki. Rol, poryadok vyiborov, polnomochiya, Moskva 2008.

Chirkin V., Glava gosudarstva: Sravnitel'no-pravovoe issledovanie, Moskva 2010.

Chirkin V., Publichnaya vlast, Moskva 2005.

Hangtington S., Politicheskiy poryadok v menyayuschihsya obschestvah, Moskva 2004.

Krasnov M., Personalistskiy rezhim v Rossii: opyit institutsionalnogo analiza, Moskva 2006.

Sartori Dzh., Porivnjaljna konstytucijna inzhenerija: Doslidzhennja struktur, motyviv i rezuljtativ, Kyiv 2001.

Seylehanov E., Politicheskaya sistema Respubliki Kazahstan: opyit razvitiya i perspektivyi, Almatyi 2009.

Shapoval V., Vykonavcha vlada (teoretychnyi i konstytutsiinyi aspekty), Kyiv 2018.

Arutyunyan A., Mesto prezidenta v sisteme politiko-pravovyih institutov postsovetskih respublik, “Jurisprudencija” 2005, Т. 77 (69).

Holms S., Postkommunisticheskiy institut prezidenta, “Konstitutsionnoe pravo: vostochnoevropeyskoe obozrenie” 1994, № 4-5.

Holms S., Sverhprezidentstvo i ego problemyi. “Konstitutsionnoe pravo: vostochnoevropeyskoe obozrenie” 1994, № 4-5.

Shapoval V., Vykonavcha vlada v Ukraini u konteksti formy derzhavnoho pravlinnia (dosvid do pryiniattia Konstytutsii Ukrainy 1996 roku), “Pravo Ukrajiny” 2016, № 3.

Gorovits D., Razlichiya demokratiy, http://old.russ.ru.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/we.2020.6.1.13-29
Data publikacji: 2020-07-20 13:55:47
Data złożenia artykułu: 2020-01-13 09:53:20


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1375
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (Русский) - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Roman Martynyuk

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.