Państwowość zachodnioukraińska 1918–1923 oraz teorie losowości XX – początku XXI wieku

Ivan Monolatii

Streszczenie w języku polskim


W artykule autor skupił się na niedostatecznie zbadanych i dyskusyjnych aspektach rewolucji ukraińskiej w latach 1914–1923, głównie na sposobie tworzenia i rozwoju zachodnio-ukraińskiej państwowości w latach 1918–1919, a także na niektórych specyficznych zagadnieniach historii politycznej Zachodnio-Ukraińskiej Republiki Ludowej (ZURL) w latach 1918–1923. Stosując teorie losowości wprowadzone przez naukowców na przełomie XX i XXI w. (generalnie – Nassim Nicholas Taleb, Michele Wucker, Peter Grassberger, Edward Lorenz), autor proponuje zupełnie odmienne od dotychczas sugerowanego podejście do wydarzeń z historii Ukrainy początku XX w., w jej pośtaci „galicyjskiej”.

Słowa kluczowe


rewolucja ukraińska; teoria czarnego łabędzia; teoria szarego nosorożca; efekt motyla; Zachodnioukraińska Republika Ludowa, Galicja, Ukraina, Polska

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Archiwalia

Ereignisse in der Ukraine 1914-1922 deren Bedeutung und historische Hintergründe von Theophil Hornykiewicz. Band І; IV, Philadelphia, Pa., USA, 1966; 1969.

Ukraine and Poland in documents. 1918-1922. Part I. Ed. by Taras Hunczak, New York-Paris-Sydney-Toronto 1983.

Opracowania

Gauden G., Lwów. Kres iluzji. Opowieść o pogromie listopadowym 1918, Kraków 2019.

Grassberger P., Spreading of Epidemic processes leading to fractal structures, [in:] Fractals in Physics, ed. by L. Pietronero, E. Tosatti, Amsterdam-Oxford-New York-Tokyo 1986, p. 273-278.

Kotyńska K., Lwów. O odczytaniu miasta na nowo, Kraków 2015.

Lorenz E. N., Predictability: Does the Flap of a Butterfly’s Wings in Brazil Set off a Tornado in Texas, https://fermatslibrary.com/s/predictability-does-the-flap-of-a-butterflys-wings-in-brazil-set-off-a-tornado-in-texas.

Matwijenko W., Doroszko M., Konsekwencje ukraińsko-polskiej umowy souszniczej 1920 r., [w:] Dziedzictwo Józefa Piłsudskiego i Symona Petlury. Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość partnerstwa Polski i Ukrainy. Praca dedykowana mężom stanu Polski i Ukrainy, red. W. Baluk, J. Makar, M. Doroszko, Lublin 2021, s. 45-59.

Monolatii I., Ethno-Safety Potential During the Polish-Ukrainian War for Halychyna in 1918. “Journal of Vasyl Stefanyk Precarpathian National University” 2022, Vol. 9, no 2, p. 18-24.

Monolatii I., Między autonomią a państwowością. Próby instytucjonalizacji struktur przedstawicielskich i wykonawczych w Ukrainie po I wojnie światowej, „Przegląd Sejmowy” 2019, nr. 1(150), s. 154-171.

Monolatii I., The November Breakdown» («November Action») 1918: a Revolution or a Military Coup?, “Journal of Vasyl Stefanyk Precarpathian National University” 2021, Vol. 8, No. 2, p. 28-33.

Monolatii І., W Europie, obok Europy, dzięki Europie. Dylematy historii, polityki i bezpieczeństwa Ukrainy, Płock 2020.

Paruch W., Kwestia ukraińska w myśli politycznej Józefa Piłsudskiego, [w:] Dziedzictwo Józefa Piłsudskiego i Symona Petlury. Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość partnerstwa Polski i Ukrainy. Praca dedykowana mężom stanu Polski i Ukrainy, red. W. Baluk, J. Makar, M. Doroszko, Lublin 2021, s. 19-44.

Ridlay M., Czerwona Królowa. Płeć a ewolucja natury ludzkiej. Przełożyłi Józef J. Bujarski, Aleksandra Milos, Poznań 1999.

Sowa J., Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą, Kraków 2011.

Taleb N. N., Antykruchość. O rzeczach, którym służą wstrząsy. Przełożyła Olga Siara, Warszawa 2013.

Taleb N. N., Czarny Łabędź. O skutkach nieprzewidywalnych zdarzeń. Przełożyła Olga Siara, Warszawa 2014.

Tsependa I., Monolatii I., Velykochyy V., Wojny i przemoc. Obóz dla internowanych w Kosaczowie w czasach Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej: mity i stereotypy, „Forum Historyczno-Społeczny” 2020, nr. 8, s. 53-64.

Wolff L., Idea Galicji. Historia i fantazja w kulturze politycznej Habsburgów. Z angielskiego przełożył Tomasz Bieroń, Kraków 2020.

Wucker M., The Gray Rhino. How to Recognize and Act on the Obvious Dangers We Ignore, New York 2016.

Velykochyi V., Natsionalna sobornist i Ukrainska revoliutsiia 1914-1923 rr. Istoriohrafichni sylvetky, Ivano-Frankivsk 2022.

Havrylyshyn P., Chornenkyi R., Tabory dlia internovanykh i viiskovopolonenykh na terytorii Zakhidnoukrainskoi Narodnoi Respubliky – Zakhidnoi oblasti Ukrainskoi Narodnoi Respubliky (1918–1919), Ivano-Frankivsk 2023.

Hrytsak Ya., Narys istorii Ukrainy. Formuvannia modernoi natsii KhIKh – KhKh stolittia, Kyiv 2023.

Hrytsak Ya., Podolaty mynule: hlobalna istoriia Ukrainy, Kyiv 2021.

Diedyk O., Boi u Lvovi 1-21 lystopada 1918 roku. Chastyna I; II, Lviv 2018, 2020.

Kuzma O., Lystopadovi dni 1918 r. Iz shkitsamy, Lviv 1931; Niu York 1960.

Monolatii I., Etnoperyferiinist. Uchast subiektiv zakhidnoukrainskoi etnopolitychnoi sfery v mizhetnichnii vzaiemodii, mizhderzhavnykh konfliktakh i kulturi pamiaty, Drohobych 2022.

Monolatii I., Zoosad revoliutsii. Zakhidnoukrainska derzhavnist 1918-1923 rokiv i teorii vypadkovostei KhKh – pochatku KhKhI storich, Ivano-Frankivsk 2020.

Monolatii I., Katehoriia «sobornist Ukrainy» yak fraktal, “Istoryko-politychni problemy suchasnoho svitu” 2023, T. 47, s. 313-325.

Monolatii I., Tvorennia Kolomyi. Vid Lystopadovoho zryvu 1918 r. do rumunskoi i polskoi okupatsii 1919 r., Brustury 2023.

Nabytovych I., „…Lipshe hetmanyt khai lev oleniamy, anizh olen kermanyt pochav by nad lvamy” (Dumky z pryvodu odniiei nebudennoi knyzhky Ivana Monolatiia), https://www.historians.in.ua/index.php/en/dyskusiya/2820-igor-nabitovich-lipshe-getmanit-khaj-lev-olenyami-anizh-olen-kermanit-pochav-bi-nad-lvami-dumki-z-privodu-odnieji-nebudennoji-knizhki-ivana-monolatiya.

Nora P., Teperishnie, natsiia, pamiat. Per. z frants. A. Riepy. Kyiv 2014.

Shankovskyi L., Ukrainska Halytska Armiia. Voienno-istorychna studiia, Vinnipeg 1974.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/we.2023.9.2.219-233
Data publikacji: 2024-05-05 19:50:37
Data złożenia artykułu: 2023-09-18 20:29:44


Statystyki


Widoczność abstraktów - 417
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2024 Ivan Monolatii

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.