Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Osobowe nomina agentis na Białostocczyźnie w badaniach profesora Michała Sajewicza
Streszczenie w języku polskim
Artykuł poświęcono dorobkowi profesora Michała Sajewicza w zakresie badań nad kategorią osobowych nazw wykonawców czynności (nomina agentis) na pograniczu polsko-białoruskim na Białostocczyźnie (Polska). Jako bazę materiałową wykorzystano publikacje slawisty, obejmujące monografie oraz artykuły naukowe wydane między innymi w takich czasopismach, jak Rozprawy Slawistyczne, Slavia Orientalis, Etnolingwistyka, Roczniki Humanistyczne KUL, Acta Albaruthenica, Acta Polono-Ruthenica, Biełarusika-Albaruthenica, poświęcone funkcjonowaniu i derywacji nazw męskoosobowych z sufiksalnym formantem słowotwórczym na Białostocczyźnie środkowej i południowej. Przeprowadzoną analizę oparto na metodzie opisowej, natomiast publikacje są analizowane w porządku chronologicznym (od najwcześniej wydanych). Badanie dowiodło, że lubelski badacz w sposób znaczący przyczynił się do wzbogacenia wiedzy na temat stanu najdalej na południe położonych gwar na terenie Białostocczyzny, należących do południowo-zachodniego dialektu języka białoruskiego. W zakresie badanej kategorii nazw językoznawca wykazał, że proces ich derywacji nie różni się zasadniczo od słowotwórstwa rzeczownika w literackiej odmianie języka białoruskiego.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Sources:
Sajewicz 1977: Sajewicz, Michal. „Dewerbalne nomina agentis w gwarach wschodnioslowianskich okolic Puszczy Bialowieskiej na terenie PRL.” Acta Universitatis Palackianae Olo¬mu¬¬censis. Phi¬lo¬logica, no 40 (1977): 201–212. [In Polish: Sajewicz, Michał. „Dewerbalne nomina agentis w gwarach wschodnio¬słowiańskich okolic Puszczy Białowieskiej na terenie PRL.” Acta Universitatis Palackianae Olo¬mu¬-censis. Phi¬lo¬logica, no 40 (1977): 201–212.]
Sajewicz & Czyzewski 1979: Sajewicz, Michal & Czyzewski, Feliks. „Zroznicowanie slownictwa rolniczego w kil¬ku gwarach wschodnioslowianskich na polsko-bialorusko-ukrainskim pograniczu je¬zyko¬wym.” In: Smoczyński, Paweł, ed. Slavica lublinensia et olomucensia, 151–170. Lublin: UMCS University Press, 1979. [In Polish: Sajewicz, Michał & Czyżewski, Feliks. „Zróżnicowanie słownictwa rolniczego w kil¬ku gwarach wschodniosłowiańskich na polsko-białorusko-ukraińskim pograniczu ję¬zyko¬wym.” W: Smoczyński, Paweł, red. Slavica lublinensia et olomucensia, 151–170. Lublin: Wyd. UMCS, 1979.]
Sajewicz 1986: Sajewicz, Michal. „Ze studiow nad gwarami bialoruskimi Bialostocczyzny na po¬łudnie od Narwi.” Rozprawy Sla¬wis¬tyczne, no 1 (1986): 239–249. [In Polish: Sajewicz, Michał. „Ze studiów nad gwarami białoruskimi Białostocczyzny na po¬łudnie od Narwi.” Rozprawy Slawis¬tyczne, no 1 (1986): 239–249.]
Sajewicz 1989: Sajewicz, Michal. „Dublety strukturalne w kategorii dewerbalnych nomina agentis w gwarach z po¬granicza bialorusko-ukrainskiego na Bialostocczyznie.” Rozprawy Sla¬wistyczne, no 4 (1989): 265–271. [In Polish: Sajewicz, Michał. „Dublety strukturalne w kategorii dewerbalnych nomina agentis w gwarach z po¬granicza białorusko-ukraińskiego na Białostocczyźnie.” Rozprawy Sla¬wistyczne, no 4 (1989): 265–271.]
Sajewicz 1990: Sajewicz, Michal. „Produktywne typy słowotworcze dewerbalnych nazw agen¬tyw¬nych w gwarach bialoruskich okolic Narewki i Bialowiezy na Białostocczyznie.” Sla¬via Orien¬talis, no 3–4 (1990): 397–408. [In Polish: Sajewicz, Michał. „Produktywne typy słowotwórcze dewerbalnych nazw agen¬tyw¬nych w gwarach białoruskich okolic Narewki i Białowieży na Białostocczyźnie.” Sla¬via Orien-talis, no 3–4 (1990): 397–408.]
Sajewicz 1992: Sajewicz, Michal. „Nasza mowa prosta, czyli o zagadnieniu bialorusko-ukrainskiej granicy jezyko¬wej na Bialostocczyznie.” Nad Buhom i Narwoju, no 3 (4 / 1992): 15–19. [In Polish: Sajewicz, Michał. „Nasza mowa prosta, czyli o zagadnieniu białorusko-ukraińskiej granicy języko¬wej na Białostocczyźnie.” Nad Buhom i Narwoju, no 3 (4): 15–19.]
Sajewicz 1995a: Sajewicz, Michal. „Dewerbalne nomina agentis z formantami -ło, -un w gwarach bialoruskich okolic Narewki na Bialostocczyznie.” Roz¬¬prawy Slawistyczne, no 10: 197–210. [In Polish: Sajewicz, Michał. „Dewerbalne nomina agentis z formantami -ło, -un w gwarach białoruskich okolic Narewki na Białostocczyźnie.” Roz¬prawy Slawistyczne, no 10: 197–210.]
Sajewicz 1995b: Sajewicz, Michal. „Ujaulennie maloj radzimy u bielaruskamounych wiaskowych su¬pol¬nasciach na Bielastoczczynie.” Wieści Biełaruskaha dziarżaunaha uniwier¬si¬teta. Sieryja 4, no, 2: 44–48. [In Belarusian: Sajewicz, Michał. „Ujaulennie małoj radzimy u biełaruskamounych wiaskowych su¬pol¬nasciach na Biełastoczczynie.” Wieści Biełaruskaha dziarżaunaha uniwier¬si¬teta. Sieryja 4, no, 2: 44–48.]
Sajewicz 2000a: Sajewicz, Michal. „Desubstantywne osobowe nazwy subiektow wlasciwosci z formantem sufiksalnym w nadnarwianskich gwarach bialoruskich Bialostocczyzny.” Acta Po¬lo¬no-Ru¬thenica, no 8 (2000): 235–264. [In Polish: Sajewicz, Michał. „Desubstantywne osobowe nazwy subiektów właściwości z formantem sufiksalnym w nadnarwiańskich gwarach białoruskich Białostocczyzny”. Acta Po¬lo¬no-Ru¬thenica, no 8 (2000): 235–264.]
Sajewicz 2000b: Sajewicz, Michal. „Zroznicowanie etniczne, wyznaniowe i jezykowe Bialos-toc¬czyzny w swietle do¬¬tych¬czasowych badan naukowych oraz w oczach mieszkancow tego regionu.” Bie¬łarusika – Albaruthenica, no 15 (2000): 68–78. [In Polish: Sajewicz, Michał. „Zróżnicowanie etniczne, wyznaniowe i językowe Białostocczyzny w świetle do¬¬tychczasowych badań naukowych oraz w oczach mieszkańców tego regionu.” Bie-łarusika – Albaruthenica, no 15 (2000): 68–78.]
Sajewicz 2000c: Sajewicz, Michal. „Suffiksalnoje slowoobrazowanije otglagolnych nazwanij subjek¬tow diejstwij w bie¬lorusskich goworach wierchniego tieczenija rieki Nariew w bielo¬stok¬skom riegionie (Polsza).” In: War¬chol, Stefan, ed. 3rd International Congress of Dia¬lectologists and Geo¬lin¬guists. Abstract Book, 142–143. Lublin: UMCS University Press, 2000. [In Russian: Sajewicz, Michał. „Suffiksalnoje słowoobrazowanije otgłagolnych nazwanij subjek¬tow diejstwij w bie¬łorusskich goworach wierchniego tieczenija rieki Nariew w bieło¬stok¬skom riegionie (Polsza).” W: War¬choł, Stefan, red. 3rd International Congress of Dia¬lectologists and Geo¬lin¬guists. Abstract Book, 142–143. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2000.]
Sajewicz 2001: Sajewicz, Michal. „Z metodologii badan nad slowotworstwem peryferyjnych gwar bialorus¬kich Bialostocczyzny”. W: Czyz¬ew¬ski, Feliks, ed. Język i kultura na pograniczu polsko-ukraińsko-biało¬rus¬kim, 77–104. Lublin: Wydaw¬nictwo Instytutu Europy Srodkowo-Wschodniej, 2001. [In Polish: Sajewicz, Michał. „Z metodologii badań nad słowotwórstwem peryferyjnych gwar białorus¬kich Białostocczyzny.” W: Czy¬¬¬żew¬ski, Feliks, red. Język i kultura na pograniczu polsko-ukraińsko-biało¬rus¬kim, 77–104. Lublin: Wydawnictwo Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, 2001.]
Sajewicz 2002: Sajewicz, Michal. Derywacja sufiksalna osobowych nazw subiektow w nadnar¬wianskich gwarach bialoruskich Bialostocczyzny. Deverbativa, deadiectiva. Lublin: UMCS University Press, 2002. [In Polish: Sajewicz, Michał. Derywacja sufiksalna osobowych nazw subiektów w nadnar¬wiańskich gwarach białoruskich Białostocczyzny. Deverbativa, deadiectiva. Lublin: Wyd. UMCS, 2002.]
Sajewicz 2005: Sajewicz, Michal. „Deadiektive personal nomina subiecti with a formant -ač in Belarusian dialects in Narewka area of the Bialystok region.” Rocz¬¬niki Humanistyczne, no 53 (7 / 2005): 161–176. [In Polish: Sajewicz, Michał. „Deadiektywne osobowe nomina subiecti z formantem słowo¬twór¬czym -ač w gwarach biało¬ruskich okolic Narewki na Białostocczyźnie.” Rocz¬¬niki Huma¬nis¬tyczne, no 53 (7 / 2005): 161–176.]
Sajewicz 2006: Sajewicz, Michal. „Personal names of subjects with a formant -ač in Belarusian dialects in Narewka area of the Bialystok region.” In: Citko, Lilia & Siegien, Bazyli, eds. Gwary i onomastyka pogranicza pol¬sko-wschodniosłowiańskiego i słowiańsko-bałtyckiego, 293–310. University of Bialystok Press, 2006. [In Polish: Sajewicz, Michał. „Osobowe nazwy subiektów z formantem słowotwór¬czym -ak w nadnar¬wiań¬skich gwarach białoruskich Białostocczyzny.” W: Citko, Lilia & Siegień, Bazyli, red. Gwary i onomastyka pogranicza pol¬sko-wschodniosłowiańskiego i słowiańsko-bałtyckiego, 293–310. Białystok: Wyd. Uniwersytetu w Białymstoku, 2006.]
Sajewicz 2007: Sajewicz, Michal. „Odczasownikowe nazwy subiektow z formantami -ło, -un, -ač w nad¬nar¬wian¬skich gwarach bialoruskich Bialostocczyzny.” Acta Albaruthenika, no 7 (2007): 246–262. [In Polish: Sajewicz, Michał. „Odczasownikowe nazwy subiektów z formantami -ło, -un, -ač w nad¬nar¬wiań¬skich gwarach białoruskich Białostocczyzny.” Acta Alba¬ruthe¬nika, no 7 (2007): 246–262.]
Sajewicz 2019: Sajewicz, Michal. Dewerbal pejorative names of subjects with suffixal formants in the peripherial Belarusian dialects of the Lewkowo Stare area in the Bialystok region. Lublin: UMCS University Press, 2019. [In Polish: Sajewicz, Michał. Odczasownikowe pejoratywne nazwy subiektów z forman¬tem sufiksalnym w gwarach białoruskich okolic Lewkowa Starego na Białostocczyźnie. Lub¬lin: Wyd. UMCS, 2019.]
Works Cited:
Dejna 1973: Dejna, Karol. Polish Dialects. Wroclaw: Ossolineum, 1973. [In Polish: Dejna, Karol. Dialekty polskie. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1973.]
Dejna 1976: Dejna, Karol. „Jezykowa przynaleznosc gwar brzesko-pinskich.” In: Bajor, Kazimierz, ed. Jezyki i literatury wschodnioslowianskie, 13–20. University of Lodz Press, 1976. [In Polish: Dejna, Karol. „Językowa przynależność gwar brzesko-pińskich.” W: Bajor, Kazimierz, red. Języki i literatury wschodniosłowiańskie, 13–20. Łódź: Uniwersytet Łódzki, 1976.]
Dejna 1991: Dejna, Karol. Z zagadnien ewolucji oraz interferencji jezykowej. University of Lodz Press, 1991. [In Polish: Dejna, Karol. Z zagadnień ewolucji oraz interferencji językowej. Uniwersytet Łódzki, 1991.]
Gala 1975: Gala, Slawomir. „Z zagadnien klasyfikacji nazw osobowych.” Rozprawy Komisji Językowej LTN, no 21 (1975): 43–55. [In Polish: Gala, Sławomir. „Z zagadnień klasyfikacji nazw osobowych”. Rozprawy Komisji Językowej ŁTN, no 21 (1975): 43–55.]
Gala 1981: Gala, Slawomir. „W sprawie jezykowej klasyfikacji nazw osobowych.” Onomasti-ca, no 26 (1981): 41–51. [In Polish: Gala, Sławomir. „W sprawie językowej klasyfikacji nazw osobowych.” Onomas¬ti¬ca, no 26 (1981): 41–51.]
Glinka 1960: Glinka, Stanislaw. „Granica jezykowa i przykłady zroznicowania fonetycznego gwar bialoruskich Bialostocczyzny.” Sprawozdania PAN III, no 5 (1960): 39–45. [In Polish: Glinka, Stanisław. „Granica językowa i przykłady zróżnicowania fonetycznego gwar białoruskich Białostocczyzny.” Sprawozdania PAN III, no 5 (1960): 39–45.]
Grabias 1980: Grabias, Stanislaw. O ekspresywnosci jezyka. Ekspresja a słowotworstwo. Lublin: UMCS University Press, 1980. [In Polish: Grabias, Stanisław. O ekspresywności języka. Ekspresja a słowotwórstwo. Lublin: Wyd. UMCS, 1980.]
Kondratiuk 1964: Kondratiuk, Michal. „Wokalizm bialorusko-ukrainskich gwar powiatu hajnowskiego.” Slavia Orientalis XIII, no 3 (1964): 339–356. [In Polish: Kondratiuk, Michał. „Wokalizm białorusko-ukraińskich gwar powiatu hajnowskiego.” Slavia Orientalis XIII, no 3 (1964): 339–356.]
Kondratiuk 1976: Kondratiuk, Michal. „Polsko-bialoruskie zwiazki leksykalne.” Acta Baltico-Slavica, no 10 (1976): 303–312. [In Polish: Kondratiuk, Michał. „Polsko-białoruskie związki leksykalne.” Acta Baltico-Slavica, no 10 (1976): 303–312.]
Kondratiuk 1981: Kondratiuk, Michal. „Badania onomastyczne w regionie bialostockim.” Rocznik Bialostocki, no 15 (1981): 305–323. [In Polish: Kondratiuk, Michał. „Badania onomastyczne w regionie białostockim.” Rocznik Białostocki, no 15 (1981): 305–323.]
Kondratiuk 1995: Kondratiuk, Michal. „O metodologii badan onomastycznych na pograniczu polsko-wschodnioslowianskim i slowiansko-baltyckim.” In: Kondratiuk, Michal, ed. Badania dialektow i onomastyki na pograniczu polsko-wschodnioslowianskim, 195–203. University of Bialystok Press, 1995. [In Polish: Kondratiuk, Michał. „O metodologii badań onomastycznych na pograniczu polsko-wschodniosłowiańskim i słowiańsko-bałtyckim.” W: Kondratiuk, Michał, red. Badania dialektów i onomastyki na pograniczu polsko-wschodniosłowiańskim, 195–203. Białystok: Uniwersytet w Białymstoku, 1995.]
Kuraszkiewicz 1939: Kuraszkiewcz, Wladyslaw. „Najwazniejsze zjawiska jezykowe ruskie w gwarach miedzy Bugiem i Narwia.” Sprawozdania Towarzystwa Naukowego Warszawskie¬go, no 2 (1939): 104–120. [In Polish: Kuraszkiewicz, Władysław. „Najważniejsze zjawiska językowe ruskie w gwarach między Bugiem i Narwią.” Sprawozdania Towarzystwa Naukowego Warszawskie¬go, no 2 (1939): 104–120.]
Kuraszkiewicz 1969: Kuraszkiewcz, Wladyslaw. „Tendencje bialoruskie i ukrainskie w gwarach okolic Puszczy Bialowieskiej.” Acta Baltico-Slavica, no 1 (1969): 247–257. [In Polish: Kuraszkiewicz, Władysław. „Tendencje białoruskie i ukraińskie w gwarach okolic Puszczy Białowieskiej.” Acta Baltico-Slavica, no 1 (1969): 247–257.]
Lesiow 1994: Lesiow, Michal. „Gwary ukrainskie miedzy Bugiem a Narwia.” Bialostocki Przeglad Kresowy, no 2 (1994): 13–15. [In Polish: Łesiów, Michał. „Gwary ukraińskie między Bugiem a Narwią.” Białostocki Przegląd Kresowy, no 2 (1994): 13–15.]
Lesiow 2000: Lesiow, Michal. „Z antroponimii kresowej na pograniczu jezykowo-etnicznym.” In Manczak-Wohlfeld, Elzbieta, ed. Studia Linguistica in Honorem Stanislai Stachowski, 79–85. Krakow: Jagiellonian University Press, 2000. [In Polish: Łesiów, Michał. „Z antroponimii kresowej na pograniczu językowo-etnicznym.” W: Mańczak-Wohlfeld Elżbieta, red. Studia Linguistica in Honorem Stanislai Stachowski, 79–85. Kraków: Wyd. UJ, 2000.]
Leszczynski 1989: Leszczynski, Anatol. „Z dziejow Zydow Podlasia (1487–1795).” Studia Podlaskie, no 2 (1989): 7–24. [In Polish: Leszczyński, Anatol. „Z dziejów Żydów Podlasia (1487–1795).” Studia Podlaskie, no 2 (1989): 7–24.]
Lopatin 1977: Lopatin, Wladimir. Russkaja slowoobrazowatielnaja morfiemika. Moskow: Nauka, 1977. [In Russian: Лопатин, Владимир. Русская словообразовательная морфемика, Москва: Наука, 1977.]
Mironowicz 1993: Mironowicz, Eugeniusz. Bialorusini w Polsce 1944–49. Warsaw: PWN, 1993. [In Polish: Mironowicz, Eugeniusz. Białorusini w Polsce 1944–49. Warszawa: PWN, 1993.]
Sadowski 1991: Sadowski, Andrzej. Narody wielkie i male. Bialorusini w Polsce. Krakow: Jagiellonian University Press, 1991. [In Polish: Sadowski, Andrzej. Narody wielkie i małe. Białorusini w Polsce. Kraków: Wyd. UJ, 1991.]
Sciacko 1970: Sciacko, Pawal. Narodnaja leksika. Minsk: Nawuka i technika, 1970. [In Belarusian: Сцяцко, Павал. Народная лексіка. Мінск: Навука і тэхніка, 1970.]
Shakun 1978: Shakun, Lieu. Slowautwarennie. Minsk: Wyszejszaja szkola, 1978. [In Belarusian: Шакун, Леў. Словаўтварэнне, Мінск: Вышэйшая школа, 1978.]
Smulkowa 1968: Smulkowa, Elzbieta. Slownictwo z zakresu uprawy roli w gwarach wschodniej Bialostocczyzny na tle wschodnioslowianskim. Wroclaw – Warsaw – Krakow: Ossolineum, 1968. [In Polish: Smułkowa, Elżbieta. Słownictwo z zakresu uprawy roli w gwarach wschodniej Białostocczyzny na tle wschodniosłowiańskim. Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1968.]
Tichoniuk 1988: Tichoniuk, Bazyli. „Antroponimia poludniowej Bialostocczyzny w XVI wieku.” Opole: Wyzsza Szkola Pedagogiczna im. Powstancow Slaskich, 1988. [In Polish: Tichoniuk, Bazyli. „Antroponimia południowej Białostocczyzny w XVI wieku.” Opole: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Powstańców Śląskich, 1988.]
Uluchanov 1977: Uluchanov, Igor. Slowoobrazowatelnaja semantika w russkom jazykie i principy jeje opisanija. Moscow: Nauka, 1977. [In Russian: Улуханов, Игорь. Словообразователь¬ная семантика в русском языке и при¬н¬ци¬пы ее описания. Москва: Наука, 1977.]
Wisniewski 1964a: Wisniewski, Jerzy. „Rozwoj osadnictwa na pograniczu polsko-rusko-litewskim od konca XIV wieku do polowy XVII wieku.” Acta Baltico-Slavica, no 1 (1964), 115–135. [In Polish: Wiśniewski, Jerzy. „Rozwój osadnictwa na pograniczu polsko-rusko-litewskim od końca XIV wieku do połowy XVII wieku.” Acta Baltico-Slavica, no 1 (1964), 115–135.]
Wisniewski 1964b: Wisniewski, Jerzy. „Zarys dziejow osadnictwa wiejskiego we wschodniej czesci wojewodztwa bialostockiego do polowy XVIII wieku.” Naukowy zbornik, no 2 (1964): 3–38. [In Polish: Wiśniewski, Jerzy. „Zarys dziejów osadnictwa wiejskiego we wschodniej części województwa białostockiego do połowy XVIII wieku.” Naukowy zbornik, no 2 (1964): 3–38.]
Wisniewski 1977a: Wisniewski, Jerzy. „Tatarzy spod Sokolki i Krynek.” Kontrasty, no 3 (1977): 18–19. [In Polish: Wiśniewski, Jerzy. „Tatarzy spod Sokółki i Krynek.” Kontrasty, no 3 (1977): 18–19.]
Wisniewski 1977b: Wisniewski, Jerzy. „Osadnictwo wschodniej Bialostocczyzny, geneza, rozwoj oraz zroznicowanie i przemiany etniczne.” Acta Baltico-Slavica, no 11 (1977): 7–80. [In Polish: Wiśniewski, Jerzy. „Osadnictwo wschodniej Białostocczyzny, geneza, rozwój oraz zróżnicowanie i przemiany etniczne.” Acta Baltico-Slavica, no 11 (1977): 7–80.]
Zemskaya 1992: Zemskaya, Yelena. Slowoobrazowanije kak diejatielnost’. Moskow: Nauka, 1992. [In Russian: Земская, Еленa. Словообразование как деятельность. Москва Наука, 1992.]
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/zcm.2020.9.140-152
Data publikacji: 2020-12-08 11:26:28
Data złożenia artykułu: 2020-05-08 12:40:52
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2020 Agnieszka Goral
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.