Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Краљевић Марко из српских народних песама код Пољака у 19. веку
Streszczenie w języku polskim
Królewicz Marko z serbskich pieśni ludowych wśród Polaków w XIX wieku
Autor przywołuje fakty historyczne o życiu Marka Mrnjawczewicia (ok. 1355–1395), tureckim wasalem po 1371 r., i porównuje je z obrazem Królewicza Marka w ludowych pieśniach serbskich. Marko jest bohaterem poezji ludowych i wśród innych południowych Słowian. W Polsce pierwsza wzmianka o Królewiczu Marku znajduje się w dzienniku podróży księcia A. Sapiehy z 1804 roku po Dalmacji i Zagórze. W artykule przedstawiono, jak w Europie XIX wieku Marko Królewicz (Kraljević Marko) zasłynął zbiorem serbskich pieśni ludowych Vuka Stefanovicia Karadžicia i ich tlumaczeń także na język polski. Dokonano ponadto analizy przekładów pieśni o Królewiczu Marku Augusta Bielowskiego i Romana Zmorskiego oraz krótko omówiono specyfikę ich tłumaczeń. Autor skupił się również na przedstawieniu Królewicza Marka na wykładach Adama Mickiewicza w Collège de France, wstępie Romana Zmorskiego jego tłumaczeń 30 pieśni o Królewiczu Marku, artykule encyklopedycznym Kazimierza Władysława Wójcickiego oraz sztuce dramatycznej Bronisława Grabowskiego o Marku. Analiza została oparta na badaniach Petra Bunjaka, Krešimira Georgijevicia, Romana Zmorskiego, Mariana Jakubca, Milicy Jakóbiec Semkówowej, Damiana Kubika, Regelsa Halilia i innych.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (SERBIAN) (English)Bibliografia
Batowski 1934: Batowski, Henryk. “Mickiewicz and Serbian Folk Song.” Pamietnik Literacki, vol. 31, no 1/4 (1934): 29–57. [In Polish: Batowski, Henryk. “Mickiewicz a serbska pieśń ludowa.” Pamiętnik Literacki, t. 31, nr. 1/4 (1934): 29–57.]
Batowski 1956: Batowski, Henryk. Mickiewicz as a Researcher of the Slavic World. Warsaw: Ossolineum, 1956. [In Polish: Batowski, Henryk. Mickiewicz jako badacz słowiańszczyzny. Warszawa: Ossolineum, 1956.]
Choikovich 1837: Choikovich, Chubro. Montenegrin and Herzegovina Singing. Leipzig, 1837. [In Serbian: Чојковић, Чубро. Пјеванија церногорска и херцеговачка. Лајпциг, 1837.]
Czajka 1973: Czajka, Henryka. Heroic Folk Epic of Southern Slavs. Wroclaw: PAN, 1973. [In Polish: Czajka, Henryka. Bohaterska epika ludowa Słowian Południowych. Wrocław: PAN, 1973.]
Czamanska 2001: Czamanska, Ilona. “Turkish Wars of the 14th–17th Centuries in the Songs of the Nations of South-Eastern and Central Europe.” Napis, Series VII (2001): 281–296. [In Polish: Czamańska, Ilona. „Wojny tureckie XIV–XVII wieku w pieśniach narodowości Europy południowowschodniej i środkowej.” Napis, Seria VII (2001): 281–296.]
Georgijevic 1936: Georgijevic, Kreshimir. Serbo-Croatian Folk Song in Polish Literature. A Study in the Comparative History of Slavic Literatures. Belgrade: SKA, 1936. http://rastko.rs/rastko-pl/umetnost/knjizevnost/studije/kgeorgijevic-pesma.php (accessed: 28.07.2024). [In Serbian: Георгијевић, Крешимир. Српскохрватска народна песма у пољској књижевности. Студија из упоредне историје словенских књижевности. Београд: СКA 1936.]
Grabowski 1880: Grabowski, Bronislaw. Prince Marko: A Drama from South Slavic Legends. Warsaw: Druk Jozefa Ungra, 1880. [In Polish: Grabowski, Bronisław. Królewicz Marko: dramat z podań południowo-słowiańskich. Warszawa: Druk Józefa Ungra, 1880.]
Grabowski 1889: Grabowski, Bronislaw. “Serbia in Polish literature.” Przeglad Literacki, dodatek do „Kraju”, vol. 8, no 24 (1889): 15–19. [In Polish: Grabowski, Bronisław. „Serbia w literaturze polskiej.” Przegląd Literacki, dodatek do „Kraju”, t. 8, nr 24 (1889): 15–19.]
Halili 2012: Halili, Rigels. The Nation and Its Songs. A Story about Orality, Literacy and Folk Epic among Albanians and Serbs. Warsaw University Press, 2012. [In Polish: Halili, Rigels. Naród i jego pieśni. Rzecz o oralności, piśmienności i epice ludowej wśród Albańczyków i Serbów. Warszawa: UW, 2012.]
Ilesic 1934: Ilesic, Fran. “Adam Mickiewicz among the Southern Slavs (Today’s Yugoslavs).” In Ksiega referatow: II Miedzynarodowy zjazd slawistow (filologow słowianskich). Sekcja II – Historia literatury: 59–61. Warsaw, 1934. [In Polish: Ilešić, Fran. “Adam Mickiewicz u południowych Słowian (dzisiejszych Jugosłowian).” W: Księga referatów: II Międzynarodowy zjazd slawistów (filologów słowiańskich). Sekcja II – Historia literatury: 59–61. Warszawa, 1934.]
Jakobiec 1948: Jakobiec, Marian, ed. Yugoslav Folk Epic. Wroclaw: Ossolineum, 1948. [In Polish: Marian Jakóbiec, red. Jugosłowiańska epika ludowa. Wrocław: Ossolineum, 1948.]
Jakobiec-Semkowowa 1991: Jakobiec-Semkowowa, Milica. Slavic Folk Song in Polish Translations of the Romantic Era. Wroclaw University Press, 1991. [In Polish: Jakóbiec-Semkowowa, Milica. Słowiańska pieśń ludowa w polskich przekładach doby romantyzmu. Slavica Wratislaviensia, t. 67. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1991.]
Kale 2015: Kale, Slaven. “The South Slavic Circle of Acquaintances of the Slavist Vilim Francic.” In Ivanović, Radomir V., ed. In Honor of Academician Nenad Vukovic: 25–45. Podgorica: CANU, 2020. [In Croatian: Kale, Slaven. “Južnoslovenski krug poznanika slavista Vilima Frančića.” U: Ивановић, Радомир В., уред. Академику Ненаду Вуковићу у почаст: 25–45. Подгорица: ЦАНУ, 2020.]
Kamienska 1967: Kamienska, Anna, ed. Pearls and Stones: A Selection of Serbo-Croatian Folk Poetry. Warsaw: PIW, 1967. [In Polish: Kamieńska, Anna, red. Perły i kamienie: wybór serbsko-chorwackiej poezji ludowej. Warszawa: PIW, 1967.]
Kawecka et al. 2022: Kawecka, Agata & Karolina Krzeszewska, Izabela Lis-Wielgosz, Ivan N. Petrov, Malgorzata Skowronek. Commented Bibliography of Polish Translations of Folk Literature from the Slavia Orthodoxa Circle. University of Lodz Press 2022. [In Polish: Kawecka, Agata & Karolina Krzeszewska, Izabela Lis-Wielgosz, Ivan N. Petrov, Małgorzata Skowronek. Komentowana bibliografia polskich przekładów literatury ludowej kręgu Slavia Orthodoxa. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2022.]
Kubik 2015: Kubik, Damian. South Slavic “imagined culture”. Krakow: Nomos, 2015. [In Polish: Kubik, Damian. Południowosłowianska „kultura wyobrażona”. Kraków: Nomos, 2015.]
Lenartowicz 1870: Lenartowicz, Teofil. From Old Armor. Rhythms. Lviv: F.H. Richter, 1870. [In Polish: Lenartowicz, Teofil. Ze starych zbroic. Rytmy. Lwów: F.H. Richter, 1870.]
Lis‑Wielgosz 2016: Lis‑Wielgosz, Izabela. “This Collection Will Not Become a Useless Burden in the Bookselling, i.e. National Serbian Songs Selected and Translated by Roman Zmorski.” Przeklady Literatur Slowianskich, vol. 7, p. 1 (2016): 165–182. [In Polish: Lis‑Wielgosz, Izabela. „Zbiór ten nie zostanie bezużytecznym w księgarstwie ciężarem”, czyli Narodowe pieśni serbskie wybrane i przełożone przez Romana Zmorskiego.” Przekłady Literatur Słowiańskich”, t. 7, cz. 1 (2016): 165–182.]
Ljubinkovic 2010: Ljubinkovic, Nenad. “Prince Marko – History, Myth, Legend.” Traganja i odgovori. Studije iz narodne knjizhevnosti i folklora (I): 246–256. Belgrade: Institut za knjizevnost i umetnost, 2010. [In Serbian: Љубинковић, Ненад. “Краљевић Марко – историја, мит, легенда.” Трагања и одговори. Студије из народне књижевности и фолклора (I): 246–256. Београд: Институт за књижевност и уметност, 2010.]
Lukic & Zlatkovic 1996: Lukic, Milan & Ivan Zlatkovic. An Anthology of Folk Songs about Prince Marko. V–XXIV. Belgrade: ZUNS, 1996. [In Serbian: Лукић, Милан & Иван Златковић. Антологија народних песама о Марку Краљевићу. V–XXIV. Београд: ЗУНС, 1996.]
Mickiewicz 1955: Mickiewicz, Adam. About Serbian Folk Poetry. Transl. from Polish by Stojan Subotin. Cetinje: Narodna knjiga, 1955. http://rastko.rs/rastko-pl/umetnost/knjizevnost/studije/amickiewicz-srpskapoezija.php (accessed: 28.07.2024). [In Serbian: Мицкјевич, Адам. О српској народној поезији. С пољског превео Стојан Суботин. Цетиње: Народна књига, 1955.]
Sapieha 1811: [Sapieha, Aleksander.] Travels in Slavic Countries Made in 1802 and 1803. Wroclaw, 1811. [In Polish: [Sapieha, Aleksander.] Podróże w kraiach sławiańskich odbywane w latach 1802gim i 1803cim. Wrocław, 1811.]
Semkow 1965: Semkow, Milica. “Roman Zmorski as an Expert and Translator of Serbian Folk Poetry.” Prace literackie, no 7 (1965): 61–97. [In Polish: Semków, Milica. „Roman Zmorski jako znawca i tłumacz ludowej poezji serbskiej.” Prace literackie, nr. 7 (1965): 61–97.]
Topic & Bunjak 2015: Topic, Miroslav & Petar Bunjak. Crossings and Parallels: About Polish Translations of Serbian Folk Poetry. Belgrade: EAT, 2015. [In Serbian: Топић, Мирослав & Петар Буњак. Укрштања и паралеле: о пољским преводима српске народне поезије. Београд: EAT, 2015.]
Wojcicki 1867: Wojcicki, Kazimierz Wladyslaw. “Vila.” In Universal Encyclopedia. Vol. 27 (Wikaryusz – Wybrzeże): 10. Warsaw: S. Orgelbrand, 1867. [In Polish: Wójcicki, Kazimierz Władysław. „Wila.” W: Encyklopedyja powszechna. T. 27 (Wikaryusz – Wybrzeże): 10. Warszawa: S. Orgelbrand, 1867.]
Zmorski 1859: Zmorski, Roman. Prince Marko. Serbian National Songs Translated. Warsaw, 1859. [In Polish: Zmorski, Roman. Królewicz Marko. Narodowe pieśni serbskie przełożone. Warszawa, 1859.]
|CMP|
Article submitted / Zgłoszony do druku: 26.02.2024 | Reviews completed / Proces recenzyjny zakończony: 24.07.2024 | Accepted for publication / Przyjęty do druku: 23.09.2024 | Screened with iThenticate
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/zcm.2024.13.40-56
Data publikacji: 2024-12-19 15:18:52
Data złożenia artykułu: 2024-02-26 16:49:52
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2024 Dejan Ajdacic
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.