„Nieśmiertelna pamiątka” – rola pisma drukowanego w kazaniach pogrzebowych z XVII wieku

Anna Sawa

Streszczenie w języku polskim


Podstawę materiałową artykułu stanowią kazania pogrzebowe wydane w XVII wieku w Lublinie przez Pawła Konrada. Ich autorzy zdawali sobie sprawę z różnic między ustnym a pisemnym sposobem komunikowania. W przedmowach do wydawanych drukiem kazań podkreślali, że dzięki nim przetrwa pamięć o zasługach zmarłego. Byli też przekonani o funkcji konsolacyjnej tego typu druków. W drukowanej wersji każdego kazania wyraźnie eksponowano osobę zmarłego. Czyniono to nie tylko za pomocą odpowiedniej leksyki, ale również przez ukształtowanie typograficzne. Na kartach tytułowych wyróżniano zawsze antroponimy odnoszące się do zmarłego, niekiedy postępowano tak również w listach dedykacyjnych i samych kazaniach. Identyczność składu drukarskiego paralelnych segmentów tekstu służyła z kolei wskazaniu analogii rodowych.

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Assmann J., Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywili-

zacjach starożytnych, przeł. A. Kryczyńska-Pham, wstęp i red. nauk. R. Traba, Warszawa 2008.

Awdiejew A., Habrajska G., Wprowadzenie do gramatyki komunikacyjnej, t. 1, Łask 2004.

Baczewski S., Mit początku i władza szlachty. Dyskurs genealogiczno-historyczny w XVII-wiecznych kazaniach pogrzebowych, „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2006, t. III.

Bartmiński J., Niebrzegowska-Bartmińska S., Tekstologia, Warszawa 2012.

Chrościcki J.A., Pompa funebris. Z dziejów kultury staropolskiej, Warszawa 1974.

Estreicher K., Bibliografia polska, cz. 3, t. 8 (19), t. 2 (13), t. 17 (28), t. 17 (28), t. 13 (24),

t. 1 (12), t. 22 (33), Kraków 1891-1951.

Juda M., Hasło: Konrad Paweł, [w:] Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku, red.

J. Pirożyński, t. 1: Małopolska, cz. 1: Wiek XVII−XVIII, vol. 1: A−K, Kraków 2000.

Juda M., Karta tytułowa staropolskiej książki drukowanej, „Odrodzenie i Reformacja

w Polsce” 2002, t. XLVI.

Juda M., Pismo drukowane w Polsce XVXVIII wieku, Lublin 2001.

Kosman M., Litewskie kazania pogrzebowe z I połowy XVII wieku, „Odrodzenie i Refor-

macja w Polsce” 1972.

Nowicka-Struska A., Ex fumo in lucem. Barokowe kaznodziejstwo Andrzeja Kochanow-

skiego, Lublin 2008.

Ong W.J., Pismo a struktura świadomości, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór

tekstów, oprac. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, wstęp i red. G. Godlewski,

Warszawa 2004.

Otwinowska B., Hasło: Koncept, [w:] Słownik literatury staropolskiej. Średniowiecze. Re-

nesans. Barok, red. T. Michałowska, Wrocław − Warszawa − Kraków 1998.

Pihan-Kijasowa A., Kreacja pochwały w barokowych kazaniach pogrzebowych, [w:] Cum reverentia, gratia, amicitia... Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Bogda-

nowi Walczakowi, red. J. Migdał, A. Piotrowska-Wojaczyk, t. 2, Poznań 2013.

Platt D., Kazania pogrzebowe z przełomu XVI i XVII wieku. Z dziejów prozy staropolskiej, Wrocław – Warszawa – Kraków 1992.

Rok B., Druki żałobne w dawnej Polsce XVI−XVIII w., [w:] Wesela, chrzciny i pogrzeby

w XVI−XVIII wieku. Kultura życia i śmierci, red. H. Suchojad, Warszawa 2001.

Skudrzyk A., Czy zmierzch kultury pisma? O synestezji i analfabetyzmie funkcjonalnym, Katowice 2005.

Skwara M., Polskie drukowane oracje pogrzebowe XVII wieku. Bibliografia, Gdańsk 2009.

Tutak K., O dedykacjach w drukach polskich XVI i XVII w. (grafia i interpunkcja), Kraków

Wojtak M., Wybrane elementy staropolskiej etykiety językowej, „Język a Kultura” 1991,

t. 6: Polska etykieta językowa, red. J. Anusiewicz, M. Marcjanik.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ah.2014.5.167
Data publikacji: 2015-05-20 16:58:55
Data złożenia artykułu: 2015-04-21 16:21:31


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1219
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 678

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2015 Acta Humana

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.