Postawy i oczekiwania interesariuszy wobec zamiarów zrównoważenia turystyki w Krakowie po pandemii COVID-19

Zygmunt Kruczek, Adam Szromek, Bartłomiej Walas, Leszek Mazanek

Streszczenie w języku polskim


Miasta, zwłaszcza te o walorach historycznych, są celem masowej turystyki. Miejska przestrzeń często bywa głównym powodem sporów, u źródła których leżą sprzeczne interesy, postawy i potrzeby odnoszące się do sposobu jej użytkowania. Przyczyny konfliktów oraz ich skala są bardzo zróżnicowane. Celem opisanych w artykule badań była identyfikacja postaw i oczekiwań mieszkańców Krakowa wobec proponowanych narzędzi zrównoważenia gospodarki turystycznej. Zakres badań objął również analizę natężenia konfliktów pomiędzy mieszkańcami a turystami i sektorem turystycznym. Badania przeprowadzono w lipcu 2020 r., tj. w czasie pandemii COVID-19, przy pomocy kwestionariusza o rozbudowanej strukturze. W analizie statystycznej uzyskanych danych uwzględniono ankiety pozyskane od 386 respondentów oraz podział na osoby reprezentujące branżę turystyczną (45% badanych), a także zróżnicowanie według miejsca zamieszkania w celu wyodrębnienia dzielnic o dużym natężeniu ruchu turystycznego. Analizie poddano konflikty występujące wśród interesariuszy rynku turystycznego, których sklasyfikowano w cztery grupy: przedsiębiorców z branży turystycznej, mieszkańców Krakowa oraz turystów obszaru recepcji i samorząd lokalny. Do zbadania poziomu konfliktów wykorzystano skalę ocen, którą skalibrowano względem zera (0,0 ± 1,0). Respondenci najczęściej wskazywali występowanie konfliktów między turystami a mieszkańcami oraz między przedstawicielami branży turystycznej a mieszkańcami. Nieco rzadziej dostrzegano konflikt między mieszkańcami a samorządem. Stanowczo zaprzeczano konfliktowi między samymi turystami. W opinii badanych konflikty są skutkiem odmiennych struktur w hierarchii wartości oraz w różnicy dotyczącej postrzegania miasta. Powszechny postulat zrównoważenia turystyki w miastach po okresie pandemicznym został w badaniach zidentyfikowany poprzez postawy i oczekiwania mieszkańców. Dotyczą one głównie ograniczenia liczby nowych obiektów noclegowych w strefie historycznej, ograniczenia turystycznego najmu krótkoterminowego i prawa władz miasta do ingerencji w zjawisko najmu, zwiększenia restrykcji wjazdu do centrum miasta, zakazu uciążliwych rodzajów transportu oraz restrykcji godzin serwowania alkoholu.


Słowa kluczowe


miasta historyczne; turystyka; interesariusze; konflikty; zrównoważenie turystyki; COVID-19

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


LITERATURA

Atkinson R., Bridge G. 2005. Gentrification in a Global Context. London: Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203392089

Colomb C., Novy J. (eds.). 2017. Protest and Resistance in the Tourist City. London: Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315719306

Dmochowska-Dudek K. 2013. Syndrom NIMBY w przestrzeni miejskiej. Przykład Łodzi. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. https://doi.org/10.18778/7525-897-4

Dziedzic E. 2010. Konflikty jako czynnik kształtujący produkty turystyki miejskiej (na przykładzie Warszawy). W: J. Sala (red.), Konkurencyjność miast i regionów na globalnym rynku turystycznym (s. 577–593). Warszawa: PWE.

European Cities Marketing. 2018. Managing Tourism Growth in Europe. The ECM toolbox, Toposophy, Dijon.

European Commission. 2016. The European Tourism Indicator System: ETIS Toolkit for sustainable destination management.

Fedyk W., Sołtysik M., Olearnik J., Barwicka K., Mucha A. 2020. How Overtourism Threatens Large Urban Areas: A Case Study of the City of Wrocław, Poland. Sustainability 12(5), 1783. https://doi.org/10.3390/su12051783

Gerritsma R., Vork J. 2017. Amsterdam residents and their attitude towards tourists and tourism. Coactivity: Philosophy, Communication 25, 85–98. https://doi.org/10.3846/cpc.2017.274

González D.A., Fosse J., Santos Lacueva R. 2018. The Integration of Sustainability in Tourism Policies of Major European Cities. Barcelona: Eco-union.

Harvey D. 2012. Rebel Cities: From the Right to the City to the Urban Revolution. London – New York: Verso.

Hausner J., Karwińska A., Purchla J. 2013. Kultura a rozwój. Warszawa: NCN.

Kowalczyk-Anioł J. 2018. Koncepcja gentryfikacji turystycznej i jej współczesne rozumienie. Prace Geograficzne (154), 35–54. https://doi.org/10.4467/20833113PG.18.009.8965

Kowalczyk-Anioł J. 2019. Hipertrofia turystyki miejskiej – geneza i istota zjawiska. Konwersatorium Wiedzy o Mieście 32(4), 7–18. https://doi.org/10.18778/2543-9421.04.01

Kowalczyk-Anioł J., Włodarczyk B. 2017. Przestrzeń turystyczna przestrzenią konfliktu. Prace i Studia Geograficzne 62(2), 53–72.

Kowalczyk-Anioł J., Zmyślony P. 2017. Turystyka miejska jako źródło protestów społecznych: przykłady Wenecji i Barcelony. Turystyka Kulturowa (2).

Krakowski Rynek Nieruchomości. 2017. Urząd Miasta Krakowa.

Kruczek Z. 2018. Turyści vs. mieszkańcy. Wpływ nadmiernej frekwencji turystów na proces gentryfikacji miast historycznych na przykładzie Krakowa. Turystyka Kulturowa 3, 29–41.

Kruczek Z. 2019. Ways to counteract the negative effects of overtourism at tourist attractions and destinations. Annales UMCS Sectio B 74, 45–57. https://doi.org/10.17951/b.2019.74.0.45-57

Kruczek Z., Mazanek L. 2019. Krakow as a Tourist Metropolitan Area. Impact of Tourism on the Economy of the City. Studia Periegetica 2(26), 25–41.

Kubicki P. 2017. Od miejskiego aktywizmu do miejskich ruchów społecznych. Annales UMCS Sectio K 24(2), 173–186. https://doi.org/10.17951/k.2017.24.2.173

Madurowicz M. 2017. Ciągłość miasta: Prolegomena. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. https://doi.org/10.31338/uw.9788323527251

Moore W.Ch. 2016. Mediacje. Praktyczne strategie rozwiązywania konfliktów. Warszawa: Wolters Kluwer.

Niemczyk A. 2016. Rola turystyki w kształtowaniu poziomu zaspokojenia potrzeb mieszkańców. Handel Wewnętrzny 4(369), 183–195.

Pawlusiński R., Zmyślony P. 2018. Gospodarka nocna a oferta kulturowa miast. Turystyka Kulturowa (7), 7–22.

Seweryn R., Berbeka J., Niemczyk A., Borodako K. 2017. Wpływ ekonomiczny turystyki na gospodarkę Krakowa 2016. Kraków: Małopolska Organizacja Turystyczna.

Sharpley R. 2018. Tourism, Tourists and Society. London: Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315210407

Szromek A., Kruczek Z., Walas B. 2020. The Attitude of Tourist Destination Residents towards the Effects of Overtourism – Kraków Case Study. Sustainability 12(1), 228. https://doi.org/10.3390/su12010228

Tomczyk J. 2017. Ruchy miejskie: konflikt jako strategia rozwiązywania problemów społecznych miasta. Rozprawy Społeczne 11(2), 14–22. https://doi.org/10.29316/rs.2017.13

UNWTO. 2004. Indicators of Sustainable Development for Tourism Destinations (A Guidebook). Madrid.

UNWTO. 2018. City Tourism Performance Research. Madrid.

UNWTO. 2020. Tourism and COVID-19: Priorities for Tourism Recovery. Madrid.

Walas B. 2019. Turystyczny najem krótkoterminowy w ocenie interesariuszy lokalnych. Biuletyn KPZK PAN Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Polskiej Akademii Nauk, (275), 49–61.

Walas B. (red.). 2018. Miasta Historyczne 3.0. Mieszkańcy a odwiedzający – w poszukiwaniu jakości i komfortu. Kraków: Urząd Miasta Krakowa.

Walas B. (red.). 2020. Polityka zrównoważonej turystyki Krakowa na lata 2021–2018. Kraków: UMK.

Walas B., Kruczek Z. 2020. The impact of COVID-19 on tourism in Cracow in the eyes of tourism entrepreneurs. Studia Periegetica 2(30), 79–95. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.3664

Zmyślony P., Kowalczyk-Anioł J. 2019. Urban tourism hypertrophy: Who should deal with it? The case of Krakow (Poland). International Journal of Tourism Cities 5(2), 247–269. https://doi.org/10.1108/IJTC-07-2018-0051

Zmyślony P., Pilarczyk M. 2020. Identification of overtourism in Poznań through the analysis of social conflicts. Studia Periegetica 2(30), 9–24. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.3169

Żemła M. 2020. Reasons and Consequences of Overtourism in Contemporary Cities – Knowledge Gaps and Future Research. Sustainability 12(5), 1729. https://doi.org/10.3390/su12051729

NETOGRAFIA

Borkowski K. (red.). 2019. Ruch turystyczny w Krakowie w 2019 roku. Infografika. Pobrane z: www.mot.krakow.pl/media/badanie-ruchu-turystycznego/infografika-brt-krakow-2019.pdf

GSTC. www.gstcouncil.org

OECD. 2020. Rebuilding tourism for the future: COVID-19 policy response and recovery. Pobrane z: www.oecd.org/coronavirus/policy-responses/rebuilding-tourism-for-the-future-covid-19-policy-responses-and-recovery-bced9859

Overtourism? Understanding and Managing Urban Tourism Growth beyond Perceptions: Executive Summary. 2018. UNWTO. Pobrane z: www.e-unwto.org/doi/epdf/10.18111/9789284420070




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/b.2021.76.0.45-69
Data publikacji: 2021-05-21 10:41:51
Data złożenia artykułu: 2020-10-11 15:34:06


Statystyki


Widoczność abstraktów - 2304
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 1850

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2021 Zygmunt Kruczek, Adam Szromek, Bartłomiej Walas, Leszek Mazanek

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.