Typy i funkcja zagłębień bezodpływowych we współczesnym lessowym krajobrazie Płaskowyżu Nałęczowskiego (Wyżyna Lubelska, Polska wschodnia)

Streszczenie w języku polskim

Zagłębienia bezodpływowe należą do głównych, a jednocześnie osobliwych elementów rzeźby obszarów lessowych. Celem badań była próba klasyfikacji zagłębień na podstawie ich cech zewnętrznych oraz określenie funkcji, jaką formy te pełnią we współczesnym krajobrazie obszarów lessowych Płaskowyżu Nałęczowskiego. Klasyfikacji zagłębień dokonano w oparciu o kryteria geomorfologiczne, hydrograficzne oraz użytkowanie terenu. Zagłębienia bezodpływowe, mimo iż są to drobne formy rzeźby, pełnią ważną funkcję we współczesnym krajobrazie Płaskowyżu Nałęczowskiego. Funkcję tę można rozpatrywać w aspekcie geomorfologicznym, ekologicznym oraz estetycznym. Z punktu widzenia geomorfologicznego, funkcja zagłębień wyraża się w ich wpływie na georóżnorodność obszarów lessowych. Na terenie wierzchowin tworzą one specyficzny mikrorelief, który urozmaica rzeźbę. W aspekcie ekologicznym, zagłębienia bezodpływowe korzystnie wpływają na bioróżnorodność obszarów użytkowanych rolniczo. Największe znaczenie pod tym względem mają zagłębienia z wodą stałą oraz periodyczną. Dzięki porastającej je roślinności leśnej oraz wodno- i wilgociolubnej bezpośrednio sąsiadującej z roślinnością pól uprawnych, wprowadzają one do krajobrazu kontrasty przyrodnicze oraz zróżnicowanie siedlisk, wpływające korzystnie na różnorodność gatunkową. Zagłębienia periodycznie wypełniające się wodą stanowią swoistego rodzaju wyspy kontrastujące typem roślinności z otaczającymi terenami pól uprawnych. Kępy drzew i zarośli stanowią osobliwe dominanty w krajobrazie monotonnych, silnie odlesionych wierzchowin lessowych, podnosząc ich walory estetyczne.