Wykorzystanie naziemnego skaningu laserowego do oceny roli małych spływów błotno-gruzowych w zasilaniu rumowiska rzecznego w środowisku klimatów chłodnych

Streszczenie w języku polskim

W artykule omówiono rolę jaką spełniają niewielkie spływy błotno-gruzowe w zasilaniu rumowiska rzecznego oraz kształtowaniu dna doliny rzeki proglacjalnej w warunkach wzmożonej dynamiki procesów deglacjacji. Ocenę tempa przekształceń form stokowych i dolinnych wykonano przy użyciu naziemnego skaningu laserowego (TLS). Pozwoliło to na precyzyjne odwzorowanie powierzchni terenu oraz ocenę przestrzennych zmian jakościowych i ilościowych. W opracowaniu porównano wyniki pomiarów terenowych (z lat 2010 i 2013) wykonanych w dolnym odcinku doliny rzeki Scotta, położonej w NW części Ziemi Wedel Jarlsberga (Spitsbergen). W obu przypadkach do pomiarów wykorzystano technologię skanowania laserowego 3D. Pomiarami objęto fragment południowego zbocza niezlodowaconej części dna doliny Scotta, położony w sąsiedztwie ujścia głównego prawobrzeżnego dopływu – Potoku Renifera. W pomiarach zastosowano stacjonarny skaner laserowy średniego zasięgu Leica Scan Station C10. Kompleksowe pomiary dna doliny wykonano z trzech wzajemnie powiązanych stanowisk pomiarowych. Na każdym ze stanowisk uzyskano chmurę punktów tworzących „model przestrzeni” złożony z 5 milionów punktów pomiarowych, z połączenia których uzyskano cyfrowy model powierzchni terenu (DSM) o dokładności (± 0.9 cm). Szczegółowość modelu pozwoliła na wykonanie precyzyjnych pomiarów parametrów omawianych form. Analiza modeli 2010 i 2013 wykazała intensywny rozwój małych spływów błotno-gruzowych, przejawiający się przyrostem objętości niszy osuwiskowej o 63%, przy jednoczesnym 21% ubytku materiału zdeponowanego w stożku akumulacyjnym. Dysproporcja ta świadczy o włączaniu materiału zdeponowanego w obrębie stożka w obieg rumowiska rzecznego. Położenie stożka w strefie powodziowych koryt rozprowadzających ogranicza czas jego rozmywania jedynie do kulminacji największych wezbrań. Przedstawiona analiza dynamiki rozwoju małych spływów błotno-gruzowych i ich znaczenie dla obiegu materii może przyczynić się do lepszego zrozumienia przebiegu procesów kształtujących zlewnie w warunkach klimatu zimnego.