Ukryj
Pokaż wszystkie
Wpływ typu zabudowy na intensywność turbulencyjnej wymiany masy i energii w Łodzi – wstępne wyniki badań porównawczych z lat 2013-2016
Streszczenie w języku polskim
W pracy opisano wyniki pomiarów turbulencyjnych strumieni ciepła jawnego i utajonego oraz gazów cieplarnianych (dwutlenek węgla i metan) przeprowadzonych w okresie sierpień-październik 2016 w dzielnicy poprzemysłowej w Łodzi, na tle wyników podobnych pomiarów prowadzonych w tych samych miesiącach w latach 2013-2015 w centrum miasta. Wyniki pomiarów potwierdziły, iż typ zabudowy oraz zależność odsetek powierzchni sztucznych/odsetek terenów pokrytych roślinnością to bardzo ważne determinanty intensywności wymiany turbulencyjnej energii i masy pomiędzy powierzchnią miasta a atmosferą. Podobne zależności uzyskano podczas kilku kampanii pomiarowych prowadzonych w innych miasta świata (Offerle i in. 2006a, 2006b; Nordbo i in. 2012; Christen 2014; Kotthaus, Grimmond 2014a, 2014b; Helfter i in., 2016). W centrum Łodzi zaobserwowano relatywnie wysokie strumienie ciepła oraz gazów cieplarnianych, które miały mniej (QH, QE) lub bardziej (FCO2, FCH4) wyraźnie obniżone wartości w dzielnicy o mniejszym odsetku powierzchni sztucznych, bez kanionów ulicznych oraz budynków mieszkalnych. Wydzielony przypadek elektrociepłowni, której działalności towarzyszą emisje gazów cieplarnianych rejestrowane na stanowisku LP (EC3) w dzielnicy poprzemysłowej, pokazuje że w badaniach tego typu nie należy pomijać istnienia tzw. źródeł lokalnych. Zgodnie z założeniami metody kowariancji wirów stanowiska pomiarowe strumieni turbulencyjnych instaluje się miejscach o jak najbardziej homogenicznej zabudowie. Rezultatem są uśrednione wartości strumieni reprezentatywne dla typowych dzielnic w miastach (np. centrum, dzielnica domów jednorodzinnych, handlowa, itd.). Wyniki ze stanowiska LP EC3 pokazują jednak, że pomijanie takich miejsc może prowadzić do zaniżenia oceny intensywności wymiany gazów cieplarnianych w skali całego miasta.
Zmienność strumieni turbulencyjnych energii i masy zarejestrowane w Łodzi dobrze wpisują się w dostępną wiedzę dotyczącą problemu turbulencyjnej wymiany na terenach zurbanizowanych. Podobnie jak w innych centrach miast obserwuje się tu relatywnie wysokie wartości strumieni ciepła jawnego oraz podwójne maksima w ciągu doby w przyadku strumieni gazów cieplarnianych (Offerle i in. 2006a, 2006b; Nordbo i in. 2012; Christen 2014; Kotthaus, Grimmond 2014a, 2014b). Na podstawie danych z kilkunastu miast świata (również z Łodzi), potwierdzono, że w dzielnicach o podwyższonym odsetku powierzchni pokrytych roślinnością maleją strumienie ciepła jawnego oraz dwutlenku węgla, a strumienie ciepłą utajonego rosną. Ze względu na niewielką liczbę kampanii pomiarowych strumieni metanu w miastach, w przypadku tego gazu taka zależność wciąż czeka na potwierdzenie (Nicolini i in. 2013, Christen 2014; Helfter i in. 2016). Z dotychczas opublikowanych prac wynika, iż taka zależność istnieje, np. w centrum Łodzi strumienie metanu są wyraźnie niższe niż w gęściej zabudowanym centrum Londynu. Prawdopodobnie jednak lepszą zmienną charakteryzującą przestrzenną zmienność strumienia metanu w mieście może być gęstość zaludnienia, której, w różnych dzielnicach, towarzyszy inna gęstość infrastruktury będącej potencjalnym źródłem metanu (gazociągi, sieci kanalizacyjne, ulice z ruchem samochodowym o różnym natężeniu, itd.)
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Aubinet M., Vesala T., Papale D., 2012: Eddy Covariance. A Practical Guide to Measurement and Data Analysis, Springer.
Christen A., 2014: Atmospheric measurement techniques to quantify greenhouse gas emissions from cities, Urban Climate, 10, 241–260.
Christen A., Vogt R., 2004: Energy and radiation balance of a Central European city, International Journal of Climatology, 24, 1395–1421.
Foken T., 2008: Micrometeorology, Springer, Berlin.
Fortuniak K., 2003: Miejska wyspa ciepła. Podstawy energetyczne, studia eksperymentalne, modele numeryczne i statystyczne, Wydawnictwo UŁ.
Fortuniak K., 2010: Radiacyjne i turbulencyjne składniki bilansu cieplnego terenów zurbanizowanych na przykładzie Łodzi, Wydawnictwo UŁ.
Fortuniak K., Pawlak W., 2015: Selected spectral characterics of turbulence over an urbanized area in the center of Łódź, Poland. Boundary Layer Meteorology, 154, 137–156.
Fortuniak K., Pawlak W., Siedlecki M., 2013: Integral turbulence statistics over a Central European city centre, Boundary Layer Meteorology, 146, 257–276.
Gioli B., Toscano P., Lugato E., Matese A., Miglietta F., Zaldei A., Vaccari F.P., 2012: Methane and carbon dioxide fl uxes and source partitioning in urban areas: The case study of Florence, Italy, Environmental Pollution, 164, 125–131.
Grimmond C.S.B., Oke T.R., 1999: Aerodynamic properties of urban areas derived from analysis of surface form, Journal of Applied Meteorology, 38, 1262–1292.
Heeb N.V., Forss A.M., Saxer C.J., Wilhelm P., 2003: Methane, benzene and alkyl benzene cold start emission data of gasoline-driven passenger cars representing the vehicle technology of the last two decades, Atmospheric Environment, 37, 5185–5195.
Helfter C., Tremper A.H., Halios C.H., Kotthaus S., Bjorkegren A., Grimmond C.S.B., Barlow J.F., Nemitz E., 2016: Spatial and temporal variability 1 of urban fl uxes of methane, carbon monoxide and carbon dioxide above London, UK, Atmospheric Chemistry and Physics, 16, 10543–10557.
Kłysik K., 1998: Charakterystyka powierzchni miejskiej Łodzi z klimatologicznego punktu widzenia, Acta Universitatis. Lodziensis, Folia Geographica Physica, 3, 173–185.
Kotthaus S., Grimmond C.S.B., 2014a: Energy exchange in a dense urban environment – Part I: Temporal variability of long-term observations in central London, Urban Climate, 10, 261–280.
Kotthaus S., Grimmond C.S.B., 2014b: Energy exchange in a dense urban environment – Part II: Impact of spatial heterogeneity of the surface, Urban Climate, 10, 281–307.
Lee X., Massman W., Law B., 2004: Handbook of Micrometeorology. A Guide for Surface Flux Measurement and Analysis. Kluwer Academic Publishers, Dordrecht.
LI-7700 Open Path CH4 Analyzer. Instruction Manual, Li-cor Biosciences, www.licor.com.
Nam E.K., Jensen T.E., Walligton T.J., 2004: Methane emissions from vehicles, Environmental Science & Technology, 38, 2005–2010.
Nicolini G., Castaldi S., Fratini G., Valentini R., 2013: A literature overview of micrometeorological CH4 and N2O fl ux measurements in terrestrial ecosystems, Atmospheric Environment, 81, 311–319.
Nordbo A., Järvi L., Haapanala S., Wood C.R., Vesala T., 2012: Fraction of natural area as main predictor of net CO2 emissions from cities, Geophysical Research Letters, 39, DOI:10.1029/2012GL053087.
Offerle B., Grimmond C.S.B., Fortuniak K., Kłysik K., Oke T.R., 2006a: Temporal variations in heat fl uxes over a Central European city centre, Theoretical and Applied Climatology, 84, 103–115.
Offerle B., Grimmond C.S.B., Fortuniak K., Pawlak W., 2006b: Intra-urban differences of surface energy fl uxes in a Central European city, Journal of Applied Meteorology and Climatology, 45, 125–136.
Pawlak W., Fortuniak K., Siedlecki M., 2011: Carbon dioxide fl ux in the centre of Łódź, Poland – analysis of a 2-year eddy covariance measurements data set, International Journal of Climatology, 31, 232–243.
Pawlak W., Fortuniak K., 2016: Eddy covariance measurements of the net turbulent methane fl ux in the city centre – results of 2-year campaign in Łódź, Poland, Atmospheric Chemistry and Physics, 16, 8281–8294.
Pawlak W., Fortuniak K., Siedlecki M., Zieliński M., 2016: Urban-Wetland contrast in turbulent exchange of methane, Atmospheric Environment, 145, 176–191.
Schmid, H.P., 1994: Source areas for scalar and scalar fl uxes, Boundary Layer Meteorology, 67, 293–318.
Zieliński M., Fortuniak K., Pawlak W., Siedlecki M., 2013: Turbulent sensible heat fl ux in Łódź, Central Poland, obtained from scintillometer and eddy covariance measurements, Meteorologische Zeitschrift, 22, 603–613.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/b.2017.72.2.41-56
Data publikacji: 2018-09-14 09:35:52
Data złożenia artykułu: 2017-10-02 10:13:44
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2018 Włodzimierz Pawlak
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.