Od autonomii do niepodległości - próby ustanowienia ukraińskiej państwowości

Beata Varga

Streszczenie w języku polskim


Tym, co przyczyniło się do podziału Ukrainy i długotwałości procesów budowania narodu i państwa, był przede wszystkim brak dziedziczonej tożsamości narodowej, dlatego też niektóre jej terytoria okazały się bardziej „dojrzałe”, a inne „nierozwinięte”. W trakcie długiego procesu historycznego, biegnącego od autonomii do narodzin niezależnego państwa ukraińskiego, terytoria ukraińskie stały się podwójnym, a następnie potrójnym peryferiami sfer władzy. Począwszy od drugiej połowy XVII wieku, „państwo kozackie” Bohdana Chmielnickiego wpadało w ręce hetmanów reprezentujących różne orientacje polityczne i sąsiednie mocarstwa, co więcej, pod koniec pierwszej wojny światowej Ukraina stała się polem walki przywódców ukraińskich oraz mocarstw centralnych i ententy. W obydwu tych sytuacjach historycznych dają się dostrzec podobieństwa, polegające nie tylko na istnieniu niesprzyjającego środowiska politycznego, ale także i wewnętrznych podziałów stojących na drodze do jedności i samostanowienia. W czasach „rewolucji ukraińskich” z XVII i XX wieku powstanie suwerennego państwa ukraińskiego nie leżało w interesie żadnej z regionalnych potęg, w związku z czym w obu tych przypadkach Ukraina znalazła się w „historycznym ślepym zaułku”.


Słowa kluczowe


Ukrainian statehood, Treaty of Pereyaslav, Ukranian People’s Republic, The Ukrainian Hetmanate, Directorate of Ukraine

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Sources

– Akty, otnosyashchiesya k istorii Yuzhnoy i Zapadnoy Rossii, sobrannye i izdannye Arkheograficheskoy komissiey. (Akty YuZR) 1869: VI. T. Sanktpetersburg 1869.

– Akt Zluky` spy`ravsya na spokonvichnu mriyu ukrayinciv. https://borinfo.com.ua/boryspil-products-news-2012-01-308-4

– Arkhiv Yugo-Zapadnoy Rossii, izdavaemyy Vremennoyu komissieyu dlya razbora drevnikh aktov. (Arkhiv YuZR) Kiev1863, Т. XIII.

– Khrestomatiya po otechestvennoy istorii (1914-1945). (Khrestomatiya) Gumanitarnyy izdatelskiy tsentr VLADOS, Moskva 1996.

– Martens F. F. 1875: Sobranie traktatov i konventsiy, zaklyuchennykh inostrannymi derzhavami. II. Traktaty s Avstriyeyu 1772-1818. Tipografiya Ministerstva Putey Soobshcheniya, Sanktpetersburg 1875.

– Ukrayins`ka Central`na rada: Dokumenty` i materialy` u 2 tomax. (UCzR) Naukova dumka, Kiyiv 1997

– Vossoedinenie Ukrainy s Rossiey. Dokumenty i materialy v 3 tomakh. Izdatelstvo Akademii Nauk SSSR, 1954:, Moskva. Tom 1. 1620-1647 gody, Tom 2. 1648-1651 T. 3. 1651-1654 gg.

Literature

– Chuxlib T., Kozaki y` monarxi- Mizhnarodni vidnosy`ny` rann`omodernoyi Ukrayins`koyi derzhavy` 1648-1721 rr. , Vy`davny`czstvy` imeni Oleny` Teligy`, Kiyiv 2009.

– Daczkiv Y`. B., Dy`plomaty` Ukrayins`koyi Central`noyi Rady` u proty`stoyanni z bil`shovy`cz`ky`my` delegaciyamy` Petrograda i Xarkova na Brests`kij my`rnij konferenciyi. In: Gileya-Naukovy`j visny`k, Kiyiv 2009. pp. 31-49.

– Daczkiv Y., Dy`plomatiya ukrayins`ky`x nacional`ny`x uryadiv u zaxy`sti derzhavnosti (1917-1923 rr). AFTOREFERAT dy`sertaciyi na zdobuttya stupenya doktora istory`chny`x nauk Kiyiv 2010.

– Fedinec Cs., Halász I.-Tóth M., A független Ukrajna – államépítés, alkotmányozás és elsüllyesztett kincsek. MTA Társadalomtudományi Kutatóközpont Kalligram, Budapest 2016.

– Gebei S., Stepen nezavisimosti Ukrainskogo getmanstva (seredina XVII veka). In: Moskoviya: spetsifika razvitiya- – Muscovy: The Peculiarities of its Development. Magyar Ruszisztikai Intézet, Budapest 2003. pp. 183-194.

– Gebei S., Az ukrán kérdés a nemzetközi béketárgyalásokon (1918-1921). Acta Acad. Agriensis, Sectio Historiae (XLIII.) 2015. pp. 71-101.

– Gorobecz` V. M., Vid soyuzu do y`nkorporacy`y`: ukrayinsko-rosijs`ky` vidnosy`ny` drugoyi polovy`ny` XVII – pershoyi chverti XVIII. st. Y`nsty`tut Y`storiyi Ukrayiny` NAN Ukrayiny`, Kiyiv 1995.

– Halmosy D., Nemzetközi szerződések 1918-1945. Közgazdasági és Jogi Könyvkiadó-Gondolat Könyvkiadó, Budapest 1983.

– Himka J.-P., Confessional Relations in Galicia. In: A Multicultured Land, edited by Chriss Hann and Paul Robert Magocsi. University of Toronto Press, Toronto. 2005. pp. 22.35.

– Istoriya russko-ukrainskikh otnosheniy v XVII-XVIII vekakh. K 350-letiyu Pereyaslavkoy Rady. Institut rossiyskoy istorii RAN, Moskva 2006.

– Jekelcsik Sz., Ukrajna története-Egy modern nemzet születése. Kairosz Kiadó, Budapest 2014.

– Karácsonyi D., A kelet-európai sztyep és a magyar Alföld mint frontier-területek. Földrajzi értesítő LVII. 1-2. 2008. pp. 185-211.

– Krausz T., Harc Ukrajnáért. Eszmélet 102. 2014. pp.28-33.

– Kry`kun M., Mizh vijnoyu i radoyu. Kozacztvo pravoberezhnoj Ukrayiny` v drugij polovy`ni XVII- na pochatkuXVIII stolittya. Kry`ty`ka, Kiyiv 2006.

– Magocsi P. R., A History of Ukraine – The Land and Its Peoples. University of Toronto Press, Toronto 2010.

– -Magocsi P. R., The Roots of Ukrainian Nationalism. Galícia as Ukraine’s Piedmont. University Press of Toronto, Toronto 2002.

– Papaky`n G., Istoriya derzhavny`x ustanov Ukrayiny`: Uryaduyuchy` insty`tuciyi ta derzhavni ustanovy` IX – pochatku XX. st. Y`nsty`tut y`storiyi Ukrayiny`. NAN Ukrayiny`, Kiyiv 2010.

– Ploxij S., Bozhestvennoe pravo get`maniv: Bogdan Xmel`ny`cz`ky`j i problema legity`maciyi get`mans`ko valdy` v Ukraiyiny`. In: Mediaevalia ucrainica : mental`nost` ta istoriya idej. III. Kiyiv 1994.

– Ponenko Ya. V., Dy`plomaty`chni vzaэmy`ny` Ukray`ns`koyi Narodnoyi Respubliky` z krayinamy` Antanty` za doby` Dy`rektoriyi (1918-1921 rr.). aftoref dy`s. .kand. y`st. nauk. Zaporizhzhya. 2006.

– Ring É., Lengyelországot az anarchia tartja fenn? ELTE Eötvös Kiadó, Budapest 2001.

– Rumyancev V. - Straxov, E., Pravo v pery`od ukray`nskoj revolyucy`y`. Pravo Ukray`ni.. 1. 2013. pp. 282-300.

– Shherbak O., Ukrayins`ke kozacztvo: formuvannya social`nogo stanu. Druga polovy`na XV - seredy`na XVIIst. KM Akademiya, Kiyiv 2006.

– Shevchuk V. P., Taranenko, M. G., Istoriya ukrayins`koyi derzhavnosty`. Ly`bid`, Kiyiv 1999.

– Sirka A., 1980: The Nationality Question in Austrian Education – The Case of Ukrainians Galicia 1867-1917. Frankfurt am Main: European University Studies. 1980 pp. 1-33.

– Smolij V., Stepankov, V., Ukrayins`ka derzhavna ideya XVII–XVIII stolit`. Problemy` formuvannya, evolyuciyi, realizaciyi. Al`ternaty`vy`, Ky`yiv 1997.

– Smolij V., Stepankov, V., Ukrayins`ky`j poly`ty`chny`j proekt XVII st.: stanovlennya naciy`onal`nogo y`nsty`tutu vlady`. Y`nsty`tut y`storiyi Ukrayiny` NAN Ukrayiny`, Kiyiv 2014.

– Sorokina N. D., Konflikt na Yuge-vostoke Ukrainy: istoriya povtoryaetsya? In:Teorii i problemy politicheskikh issledovaniy. 4. 2016. pp. 119-134.

– Subtelny O., Ukraine – A History 2000: University of Toronto Press, Toronto 2000.

– Supronyuk O., Chasopy`s «Vy`sny`k soyuzu vy`zvolennya Ukrayiny`» (vy`den`, 1914-1918) yak chy`nny`k stanovlennya derzhavnosty` Ukrayiny` . In: Seriya y`story`chni nauky` 23. 2015. pp. 59-64.

– Szereda V., Történelmi emlékezet Ukrajna elnökeinek hivatalos beszédeiben. Regio (Kisebbség, Politika, Társadalom) 3. 2007. pp. 47–68.

– Ukrayina u mizhnarodny`x vidnosy`nax XX. stolittya. Pod red. V Mel`ny`ka Uzhgorod, 1999. http://library.if.ua/book/10/1031.html

– Vusko I., The Politics of Cultural Retreat – Imperial Bureaucracy in Austrian Galicia, 1772-1867. Yale University Press, New Haven and London. 2015.

– Zyakun A., «Monarxy`zm» B. Xmel`ny`cz`kogo: gy`potezi ta realiyi. In: Svitoglyad-Filosofiya-Religiya. zb. nauk. pracz`. 7. Sumy` : DVNZ „UABS NBU”. 2014. pp. 94-104.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/bc.2019.4.9-21
Data publikacji: 2019-12-28 00:00:00
Data złożenia artykułu: 2019-11-26 17:45:46


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1341
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 819

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Beata Varga

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.