Przyczyny i przebieg dyktatury jugosłowiańskiej w 1929 roku
Streszczenie w języku polskim
W artykule zatytułowanym „Przyczyny i przebieg dyktatury jugosłowiańskiej w 1929 roku” zostały omówione przyczyny, motywacje, okoliczności i konsekwencje przewrotu w państwie jugosłowiańskim, który został dokonany przez króla Aleksandra I w dniu 6 stycznia 1929 roku. Głównym celem artykułu było dokonanie oceny decyzji podjętych przez monarchę i ustanowionych przezeń rządów, które bezpowrotnie przyczyniły się do zmiany ustroju państwa.
Król Aleksander I w wielonarodowej Jugosławii ustanowił autorytarny model rządów, który według niego miał służyć uzdrowieniu i ochronie państwa znajdującego się na skraju przepaści wobec kryzysu wewnętrznego. Zaognione stosunki polityczne pomiędzy Serbami i Chorwatami groziły rozczłonkowaniem państwa, a niestabilna sytuacja międzynarodowa wokół Jugosławii to zagrożenie pogłębiała. Król Aleksander I podjął więc trudną decyzję o ustanowieniu dyktatury w państwie, której rezultatem było także stosowanie opresyjnych metod wobec zwolenników rozbicia państwa.
W najbardziej wzmożonym okresie swoich autorytarnych rządów w latach 1929–1932 król Aleksander I starał się budować wizerunek opiekuna wszystkich narodów w Jugosławii. W istocie monarcha miał na sercu dobro swojego wielonarodowego kraju i zdołał ochronić Jugosławię przed rozpadem na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku. Jednak sposób jego rządów wzbudza do dziś niejednoznaczne osądy, które ponad trwałością Jugosławii często stawiają wąskie interesy narodowe.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Źródła
1. Materiały archiwalne
Архив Југославије у Београду
Централни пресбиро Председниства Министарског савета КЈ
Двор Краљевине Југославије
Служебнe новине Краљевине Југославије
Збирка фотографија Дворa Краљевине Југославије
2. Prasa
„Dziennik Białostocki”, 1928
„Dziennik Poznański”, 1929
„Gazeta Lwowska”, 1929–1930
„Ilustrowana Republika”, 1928
„Ilustrowany Kuryer Codzienny”, 1928–1931
„Le Petit Parisien”, 1929
„Nowy Kurier”, 1929
„Политика”, 1929–1932
3. Strony internetowe
Croatian History, http://www.croatianhistory.net
A. Einstein, H. Mann, „Appeal to the International League Of Human Rights”
Profil školski portal, http://www.profil.hr
Tomislav Jonjić, http://www.tomislavjonjic.iz.hr
T. Jonjić, „Marija Hranilović: Moja su braća dala živote za Hrvatsku!”
4. Źródła drukowane
Jugoslavija 1918–1988. Tematska Zbirka Dokumenata, red. B. Petranović, M. Zečević, Izdavačka radna organizacija „Rad”, Beograd 1988.
Literatura
Bennett Ch., Yugoslavia's Bloody Collapse: Causes, Course and Consequences, Hurst & Co., New York 1995.
Benson L., Jugosławia. Historia w zarysie, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011.
Cohen P. J., Riesman D., Serbia's Secret War: Propaganda and the Deceit of History, Texas A&M University Press, Texas 1996.
Djokić D., Elusive Compromise. A History of Interwar Yugoslavia, Oxford University Press, London 2007.
Essen A., Polityka Czechosłowacji w Europie Środkowej w latach 1918–1932, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2006.
Janjatović B., Politički teror u Hrvatskoj 1918–1935, Hrvatski institut za povijest: Dom i svijet, Zagreb 2002.
Morawski K. S., Rywalizacja partyjna w Królestwie Serbów, Chorwatów i Słoweńców w latach 1918–1929, „Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym”,
t. 27, Toruń 2013.
Perić I., Vladko Maček: politički portret, Golden Marketing – Technička Knjiga, Zagreb 2003.
Podhorodecki L., Jugosławia. Dzieje narodów, państw i rozpad federacji, Wydawnictwo Mada, Warszawa 2000.
Tomasević J., War and Revolution in Yugoslavia 1941–1945: Occupation and Collaboration, Stanford University Press, Stanford 2001.
Waldenberg M., Kwestie narodowe w Europie Środkowo-Wschodniej, Wynawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1992.
Walkiewicz W., Jugosławia. Państwa sukcesyjne, Wydawnictwo Trio. Warszawa 2009.
Устави и владе Кнежевине Србије, Краљевине Србије, Краљевине СХС и Краљевине. Југославије (1835–1941), Nova knj, Београд 1988.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/bc.2017.2.87
Data publikacji: 2018-07-27 12:57:30
Data złożenia artykułu: 2016-03-13 15:35:10
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2018 Konrad Sebastian Morawski
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.