Słuchanie a płeć. Rekonesans badawczy na podstawie diagnozy uczniów szkół podstawowych

Marta Chyb-Winnicka

Streszczenie w języku polskim


Celem artykułu jest prezentacja wycinka badań empirycznych nad percepcją słuchową uczniów, a co za tym idzie próba rozstrzygnięcia, czy płeć wpływa na poziom umiejętności słuchania. Badania przeprowadzono wśród 210 czwartoklasistów opolskich szkół podstawowych (99 dziewcząt i 111 chłopców). Narzędziem badawczym był nauczycielski (niestandaryzowany) test słuchania w języku polskim jako ojczystym, za pomocą którego weryfikowano opanowanie wybranych sprawności percepcyjnych. Test oparto na piosence oraz fragmentach audycji radiowej i wywiadu. Z przeprowadzonych badań wynika, że efektywność percepcji słuchowej nie jest uzależniona od płci. Nie ma większych różnic między poziomem słuchania uczennic i uczniów, ponieważ bez względu na płeć badani uzyskali umiarkowane wyniki w teście.


Słowa kluczowe


język polski jako ojczysty; płeć; słuchanie; szkoła podstawowa; test słuchania

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bacon, S.M. (1992). The Relationship between Gender, Comprehension, Processing Strategies, and Cognitive and Affective Response in Foreign Language Listening. Modern Language Journal, 76(2), 160–178. DOI: 10.1111/j.1540-4781.1992.tb01096.x.

Bagheri, M., Karami, S. (2014). The Effect of Explicit Teaching of Listening Strategies and Gender on EFL Learners’ IELTS Performance. Journal of Language Teaching and Research, 5(6), 1387–1392. DOI: 10.4304/jltr.5.6.1387-1392.

Barker, L., Watson, K. (2000). Listen Up: At Home, at Work, in Relationships. How to Harness the Power of Effective Listening. New York: St. Martin’s Griffin.

Booth-Butterfield, M. (1984). She Hears… He Hears. What They Hear and Why. Personnel Journal, 63(5), 36–42.

Canary, D.J., Hause, K.S. (1993). Is There Any Reason to Research Sex Differences in Communication? Communication Quarterly, 41(2), 129–144. DOI: 10.1080/01463379309369874.

Chyb-Winnicka, M. (2023). Efektywne słuchanie w języku polskim jako ojczystym – diagnoza i profilaktyka. Opole: Wydawnictwo UO.

Disney Polska (2017). Paulina Przybysz – Nie bój się chcieć (Disney & Fundacja Kultury Bez Barier). https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=krTkCFsPJtQ&feature=youtu.be

Feyten, C. (1991). The Power of Listening Ability: An Overlooked Dimension in Language Acquisition. Modern Language Journal, 75(2), 173–180. DOI: 10.1111/j.1540-4781.1991.tb05348.x.

Forsthuber, B., Horvath, A., Motiejunaite, A. (2010). Różnice w wynikach nauczania a płeć uczniów. Obecna sytuacja i działania podejmowane w Europie. Warszawa: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.

Indiana University (2000). Men Do Hear – But Differently Than Women, Brain Images Show. https://www.sciencedaily.com/releases/2000/11/001129075326.htm

Instytut Badań Edukacyjnych (2024). Różnice edukacyjne a płeć uczniów. https://www.youtube.com/watch?v=uF__UwJhEZU

Johnston, M.K., Weaver, J.B., Watson, K.W., Barker, L.B. (2000). Listening Styles: Biological or Psychological Differences. International Journal of Listening, 14(1), 32–46. DOI: 10.1080/10904018.2000.10499034.

Jorasz, U. (1999). Selektywność układu słuchowego. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Koniewski, M., Mazelniak, R. (2017). Razem czy osobno? Przegląd badań nad edukacją zróżnicowaną ze względu na płeć. Edukacja, (3), 20–36.

McFadden, D. (1998). Sex Differences in the Auditory System. Developmental Neuropsychology, 14(2–3), 261–298. DOI: 10.1080/87565649809540712.

Minh Trang, N. (2022). Gender Differences in Listening: Research Perspectives. Indian Journal of Language Linguistic, 3(3), 12–24. DOI: 10.54392/ijll2233.

Moir, A., Jessel, D. (1993). Płeć mózgu. O prawdziwej różnicy między mężczyzną a kobietą. Warszawa: PIW.

Niemierko, B. (1999). Pomiar wyników kształcenia. Warszawa: WSiP.

Pease, A., Pease, B. (2004). Dlaczego mężczyźni nie słuchają, a kobiety nie umieją czytać map. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.

Phillips, M.D., Lowe, M.J., Lurito, J.T., Dzemidzic, M., Mathews, V.P. (2001). Temporal Lobe Activation Demonstrates Sex-based Differences during Passive Listening. Radiology, 220(1), 202–207. DOI: 10.1148/radiology.220.1.r01jl34202.

Polskie Radio (2025). Mali naukowcy. https://www.polskieradio.pl/18/4568

Rosario González de Rivas, M. (2010). Wpływ muzyki, tekstów piosenek i teledysków na dzieci i młodzież. https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/012/364/original/20-27.pdf?1473251600

Rossiter, C.M. (1972). Sex of the Speaker, Sex of the Listener, and Listening Comprehension. Journal of Communication, 22(1), 64–69. DOI: 10.1111/j.1460-2466.1972.tb00132.x.

Royer, F. (2019). Dlaczego mężczyźni, dlaczego kobiety tak robią. Warszawa: Wydawnictwo Amber.

Słownik języka polskiego (2025). Stereotyp. https://sjp.pwn.pl/sjp/stereotyp;2576254.html

Turska, D. (2011). Specyfika uczenia się dziewcząt i chłopców. https://ore.edu.pl/wp-content/uploads/phocadownload/POKL_IP2/specyfika-uczenia-si-dziewczt-i-chopcw_prof_d_turska_wyk.pdf

Welch, A., Mickelson, W.T. (2013). A Listening Competence Comparison of Working Professionals. International Journal of Listening, 27(2), 85–99. DOI: 10.1080/10904018.2013.783344.

Wolfgramm, C., Suter, N., Göksel, E. (2016). Examining the Role of Concentration, Vocabulary and Self-concept in Listening and Reading Comprehension. International Journal of Listening, 30(1–2), 25–46. DOI: 10.1080/10904018.2015.1065746.

Zielona Sowa (2015a). Marek Kamiński – Co skłoniło Pana do podróżowania? https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=JTkQEFL0atQ&feature=youtu.be

Zielona Sowa (2015b). Marek Kamiński – Jak zachęcić do podróżowania? https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=Fqjsn8evGYc&feature=youtu.be

Zielona Sowa (2015c). Marek Kamiński – Jaka była Pana najtrudniejsza podróż życia? https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=Sp7aPEInlI4&feature=youtu.be




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/en.2025.10.485-502
Data publikacji: 2025-12-10 20:53:16
Data złożenia artykułu: 2024-09-09 10:17:13


Statystyki


Widoczność abstraktów - 0
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2025 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.