Relacje międzyludzkie w zmaterializowanym świecie, czyli wizerunki dam modnych w polskich komediach oświeceniowych

Beata Strzępek-Leśniak

Streszczenie w języku polskim


Artykuł dotyczy relacji międzyludzkich w XVIII wieku. Charakterystyce poddano wybrane komedie oświeceniowe, w których można dostrzec wizerunki dam modnych. Wśród nich znalazły się: Umizgi dla przysługi Jana Drozdowskiego oraz Powrót posła Juliana Ursyna Niemcewicza. Przywołane komedie ukazują kobiety, które poddały się zgorzkniałemu i materialistycznemu światu. W pogoni za pieniędzmi doprowadziły do przemieszania nadrzędnych wartości życiowych. Małżeństwo zostaje ukazane jako transakcja ekonomiczna. W życiu częściowo wyemancypowanej kobiety miłość schodzi na dalszy plan. Pierwowzorem dla przywołanych utworów jest satyra Ignacego Krasickiego pt. Żona modna, która ukazuje, że w epoce oświecenia powodem zawarcia związku małżeńskiego był głównie status społeczny lub majątkowy.


Słowa kluczowe


dama modna; komedia oświeceniowa; związek małżeński; pieniądze; status społeczny

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Baliński, J. (1968). Paralelizm postaci w „Powrocie posła” i „Lejbe i Siora” Niemcewicza. Przegląd Humanistyczny, vol. 12(1), 137–142.

Bogucka, M. (2005). Gorsza płeć. Kobieta w dziejach Europy od antyku po wiek XXI. Warszawa: Wydawnictwo Trio.

Bystroń, J.S. (1994). Dzieje obyczajów w dawnej Polsce. Wiek XVI–XVIII. T. 1–2. Warszawa: PIW.

Czwórnóg-Jadczak, B. (1997/98). Żona modna przed oświeceniowym trybunałem rozumu. Język Polski w Szkole, nr 6, 11–15.

Drozdowski, J. (2018). Literat z biedy. Umizgi dla przysługi. Łódź: Pracownia Edytorstwa. Instytut Filologii Polskiej i Logopedii.

Godineau, D. (2001). Kobieta. W: M. Vovelle (red.), Człowiek oświecenia (s. 399–432). Warszawa: Świat Książki.

Kott, J. (red.). (1960). Komedia obyczajowa warszawska. Warszawa: IBL PAN.

Krasicki, I. (1988). Żona modna. W: Satyry i listy. Wrocław: Ossolineum.

Kurczab, H. (1979). Nauczanie integrujące języka polskiego w szkole ogólnokształcącej. Rzeszów: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej.

Linde, S.B. (red.). (1814). Słownik języka polskiego. T. 4. Warszawa.

Lisak, A. (2007). Miłość staropolska. Obyczaje – intrygi – skandale. Warszawa: Bellona.

Niemcewicz, J.U. (1983). Powrót posła. Komedia w trzech aktach oraz wybór bajek politycznych. Wrocław: Ossolineum.

Puzynina, G. (1928). W Wilnie i dworach litewskich 1815–1843. Wilno: Krajowa Agencja Wydawnicza.

Reczek, S. (1953). O nazwiskach bohaterów komedii polskiej XVIII wieku. Pamiętnik Literacki, vol. 44, nr 3–4, 217–237.

Witwicki, S. (1855). O języku narodowym i o francuszczyźnie, a nasamprzód o narodowości. W: Wieczory Pielgrzyma. Rozmaitości moralne, literackie i polityczne. T. 1. Lwów.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/en.2022.7.177-193
Data publikacji: 2022-12-28 15:44:05
Data złożenia artykułu: 2021-10-24 13:02:05


Statystyki


Widoczność abstraktów - 666
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2022 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.