Wojna kulturowa i nauka rozmowy. Polonista walczący, polonista budujący

Krzysztof Biedrzycki

Streszczenie w języku polskim


Szkoła podlega procesom, które rządzą sferą publiczną. Jednym z nich jest zderzenie wartości określane jako wojna kulturowa. W artykule ukazane są konsekwencje przyjmowania strategii narracyjnych stron uwikłanych w ten spór: celebracji, promocji i emancypacji. Na lekcjach języka polskiego przyjmowanie którejkolwiek z nich prowadzi do polaryzacji. W tej sytuacji możliwe są cztery sposoby zachowań: narzucanie własnych wartości przez jedną ze stron, kontestacja tych wartości, quasi-profesjonalizm oznaczający ucieczkę przed sporem oraz dialog i solidarność. Pozytywnym, choć niełatwym do osiągnięcia, celem jest dialog. Język polski ukazany jest tu jako przedmiot służący budowaniu porozumienia, solidarności, zrozumienia innego, dostrzegania wartości w odmiennych poglądach.


Słowa kluczowe


szkoła; wojna kulturowa; celebracja; promocja; emancypacja; polaryzacja; dialog; wartości

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Biedrzycki, K., Bordzoł, P., Hącia, A., Kozak, W., Przybylski, B., … Wróbel, I. (2015). Dydaktyka literatury i języka polskiego w gimnazjum w świetle nowej podstawy programowej. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.

Budrewicz, Z., Sienko, M. (2021). Polska i polskość na lekcjach języka polskiego. O potrzebie wychowania obywatelskiego. W: A. Gis, K. Koc, M. Kwiatkowska-Ratajczak, M. Wobalis (red.), Lekcja POLSKI(ego). Praktyki edukacyjne wobec niepokojów XXI wieku (s. 91–105). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Centrum Badania Opinii Społecznej. (2022). Polski pejzaż religijny. Komunikat z badań. Pobrane z: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2022/K_089_22.PDF

Fish, S. (2002). Interpretacja, retoryka, polityka. Kraków: Universitas.

Hunter, J.D. (1991). Culture Wars: The Struggle to Control the Family, Art, Education, Law, and Politics in America. New York: Basics Books.

Kania, A. (2015). „Polak młody” na lekcjach języka polskiego. Edukacja polonistyczna a kształtowanie poczucia tożsamości narodowej. Kraków: Universitas.

Koc, K. (2018). Lekcje myślenia (obywatelskiego). Edukacja polonistyczna wobec współczesnego świata. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Markowski, M.P. (2019). Wojny nowoczesnych plemion. Spór o rzeczywistość w epoce populizmu. Kraków: Wydawnictwo Karakter.

Myrdzik, B. (1999). Rola hermeneutyki w edukacji polonistycznej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Napiórkowski, M. (2019). Turbopatriotyzm. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.

Niesporek-Szamburska, B. (2019). Dwa światy? O wartościach i wartościowaniu w wypowiedziach młodszych uczniów szkoły podstawowej i uczniów klas gimnazjalnych. W: M. Marzec-Jóźwicka, A. Karczewska, S.J. Żurek (red.), Polonistyka i świat wartości. Edukacja polonistyczna jako wartość (s. 651–666). Lublin: Wydawnictwo KUL.

Pew Research Center. (2020). The Global God Divide. Pobrane z: https://www.pewresearch.org/global/2020/07/20/the-global-god-divide

Pieniążek, M. (2018). Polonistyka performatywna. O humanistycznych technologiach wytwarzania światów. Kraków: Universitas.

Podstawa programowa. (2017). Podstawa programowa kształcenia ogólnego z komentarzem. Szkoła podstawowa. Język polski. Warszawa: Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ośrodek Rozwoju Edukacji.

Podstawa programowa. (2018). Podstawa programowa kształcenia ogólnego z komentarzem. Szkoła ponadpodstawowa: liceum, technikum, szkoła branżowa I i II stopnia. Język polski. Warszawa: Ministerstwo Edukacji Narodowej.

Rorty, R. (2009). Przygodność, ironia i solidarność. Warszawa: WAB.

Sporek, P. (2019). By myśleć, przeżywać, doświadczać… Szkolna lektura wobec paradygmatów zewnętrznych wspólnot interpretacyjnych. Konteksty Kultury, 16(4), 526–539. DOI: 10.4467/23531991KK.19.047.11966

Szczukowski, D. (2019). Praktykowanie lektury. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Tischner, J. (2018). Etyka solidarności oraz Homo sovieticus. Kraków: Znak.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/en.2023.8.33-47
Data publikacji: 2023-11-01 15:56:27
Data złożenia artykułu: 2023-01-14 20:43:24


Statystyki


Widoczność abstraktów - 737
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2023 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.