Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Kilka słów o chorobach i leczeniu trzody chlewnej w starożytnym Rzymie
Streszczenie w języku polskim
W starożytnym Rzymie świnie były powszechnie hodowanymi zwierzętami. Hodowcy zwracali uwagę także na kwestie zdrowotne, ponieważ w przypadku zwierząt stadnych, jakimi są świnie, każda choroba rodziła ryzyko dużych strat. Wśród chorób świń starożytni autorzy wymieniali: gorączkę, obrzęk podgardla, wymioty, zapalenie płuc, stan podobny do śpiączki czy ból śledziony. Niektóre z objawów można powiązać ze znanymi współcześnie chorobami. Starożytni starali się też leczyć zaobserwowane choroby, niemniej w większości przypadków proponowane przez nich kuracje nie miały szans na powodzenie. Część chorób trzody chlewnej wciąż nie podlega leczeniu. Jedną z najskuteczniejszych metod ich zapobiegania było zachowanie odpowiednich warunków zoohigienicznych, z czego zdawano sobie sprawę w starożytnym Rzymie. Wielu ówczesnych autorów to podkreślało.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Andries K., Pensaert M., Vomiting and Wasting Disease, a Coronavirus Infection of Pigs, “Biochemistry and Biology of Coronaviruses” 1981, vol. 142, DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-4757-0456-3_33.
Armstrong R., Vergil’s Cucumber: “Georgics” 4.121–2, “The Classical Quarterly” 2008, vol. 58(1), DOI: https://doi.org/10.1017/S0009838808000402.
Bartnik A., Hydrophobia, λυσσα, λυττα, rabies. Kilka słów o tym jak starożytni próbowali leczyć wściekliznę, “Studia Antiquitatis et Medii Aevii Incohantis” 2016, no. 1.
Bartnik A., Silphium: „tajemnicza” roślina na monetach starożytnej Cyreny, “Magazyn Numizmatyczny” 2016, no. 42.
Beer M., Goller K.V., Staubach C., Blome S., Genetic variability and distribution of classical swine fever, “Animal Health Research Reviews” 2015, vol. 16(1), DOI: https://doi.org/10.1017/S1466252315000109.
Białek M., Borowski A., Szarek J., Lisiowska M., Postępowanie administracyjne w przypadku klasycznego pomoru świń, “Medycyna Weterynaryjna” 2012, vol. 68(8).
Bielińska-Ogrodnik D., Lichodziejewska-Niemierko M., Żurawska M., Bąblowica wątroby u chorego diagnozowanego otrzewnowo – opis przypadku, “Forum Nefrologiczne” 2015, vol. 8(2).
Champlin E., The Testament of the Piglet, “Phoenix” 1987, vol. 41(2), DOI: https://doi.org/10.2307/1088743.
Chander V., Nandi S., Ravishankar C., Upmanyu V., Verma R., Classical swine fever in pigs: Recent development and future perspectives, “Animal Health Research Reviews” 2014, vol. 15(1), DOI: https://doi.org/10.1017/S1466252314000024.
Chmielewski J., Galińska E.M., Nagas T., Trela M., Anusz K., Zagórski J., Środowiskowe zagrożenia biologiczne w praktyce weterynaryjnej, “Życie Weterynaryjne” 2015, no. 90.
Choroby zakaźne zwierząt z elementami epidemiologii i zoonoz, eds. Z. Gliński, K. Kostro, Warszawa 2011.
Drozd-Lipińska A., Łuczak K., Silphium – cudowny lek od Apollona dla starożytnego miasta Cyrene, [in:] Czystość i brud. Higiena w starożytności, eds. W. Korpalska, W. Ślusarczyk, Bydgoszcz 2013.
Eckert J., Deplazes P., Biological, epidemiological, and clinical aspects of echinococcosis, a zoonosis of increasing concern, “Clinical Microbiology Reviews” 2004, vol. 17, DOI: https://doi.org/10.1128/CMR.17.1.107-135.2004.
Ervynck A., Dobney K., Hongo H., Meadow R., Born free? New evidence for the status of Sus scrofa at Neolithic Çayönü Tepesi (Southeastern Anatolia, Turkey), “Paléorient” 2001, vol. 27(2), DOI: https://doi.org/10.3406/paleo.2001.4731.
Filus K., Badania warunków zoohigienicznych i wyników chowu świń utrzymywanych w chlewniach i na pastwisku, “Acta Academiae Agriculturae ac Technicae Olstenensis. Zootechnica” 1998, vol. 48.
Gemmill C.L., Silphium, “Bulletin of the History of Medicine” 1966, vol. 40(4).
Giuffra E., Kijas J.M.H., Amarger V., Carlborg Ö, Jeon J.T., Andersson L., The Origin of the Domestic Pig: Independent Domestication and Subsequent Introgression, “Genetics” 2000, vol. 154(4).
Gliński Z., Kostro K., Choroby zakaźne zwierząt, part 3: Choroby trzody chlewnej z elementami zoonoz, Lublin 2004.
Gliński K., Kostro K., Koronawirusowe zapalenie żołądka i jelit [TGE], “Trzoda Chlewna” 2002, vol. 40(10).
Gliński Z., Kostro K., Listerioza współczesnym zagrożeniem, “Życie Weterynaryjne” 2012, no. 87.
Hamilakis Y., Konsolaki E., Pigs for the gods: Burnt animal sacrifices as embodied rituals at a mycenaean sanctuary, “Oxford Journal of Archaeology” 2004, vol. 23(2), DOI: https://doi.org/10.1111/j.1468-0092.2004.00206.x.
Jurkiewicz A., Olszczak-Momot W., Listeria monocytogenes jako problem zdrowia publicznego, “Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu” 2015, vol. 21(1), DOI: https://doi.org/10.5604/20834543.1142355.
Kirkbride J.H., Biosystematic monograph of the genus Cucumis (Cucurbitaceae). Botanical Identification of Cucumbers and Melons, Boone 1993.
Kostro K., Gliński Z.F., Grela E.G., Grądzki Z., Kopczewski A., Choroby zakaźne i parazytozy trzody chlewnej. Podstawy żywienia, odporność, patologia, terapia zoonoz, Lublin 2008.
Larson G., Albarella U., Dobney K. [et al.], Ancient DNA, pig domestication, and the spread of the Neolithic into Europe, “Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America” 2007, vol. 104(39), DOI: https://doi.org/10.1073/pnas.0703411104.
Larson G., Dobney K., Albarella U. [et al.], Worldwide Phylogeography of Wild Boar Reveals Multiple Centers of Pig Domestication, “Science” 2005, vol. 307(5715), DOI: https://doi.org/10.1126/science.1106927.
Lass A., Szostakowska B., Myjak P., Korzeniewski K., Fresh fruits, vegetables and mushrooms as transmission vehicles for Echinococcus multiocularis in highly endemic areas of Poland: Reply to concerns, “Parasitology Research” 2016, vol. 115, DOI: https://doi.org/10.1007/s00436-016-5149-4.
Lis H., Górski K., Bąblowica – echinokokoza świń, “Życie Weterynaryjne” 2012, no. 87.
Listeria. Listeriosis, eds. E.T. Ryser, E.H. Marth, New York 1999.
Loan R.W., Storm M.M., Propagation and transmission of hog cholera virus in non-porcine hosts, “American Journal of Veterinary Research” 1968, vol. 29(4).
Lowings P., Ibata G., Needham J., Paton D., Classical swine fever virus diversity and evolution, “Journal of General Virology” 1996, vol. 77(6), DOI: https://doi.org/10.1099/0022-1317-77-6-1311.
Łuczak K., Silphium z Cyrene. Skarb antycznej medycyny, “Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 2015, no. 63.
Moennig V., Floegel-Niesmann G., Greiser-Wilke I., Clinical Signs and Epidemiology of Classical Swine Fever: A Review of New Knowledge, “The Veterinary Journal” 2003, vol. 165(1), DOI: https://doi.org/10.1016/S1090-0233(02)00112-0.
Nakao M., McManus D.P., Schantz P.M., Craig P.S., Ito A., A molecular phylogeny of the genus Echinococcus inferred from complete mitochondrial genomes, “Parasitology” 2007, vol. 134(5), DOI: https://doi.org/10.1017/S0031182006001934.
Nowak S., Bąblowica wielojamowa: od pierwszego opisu Virchowa do transplantacji wątroby, “Acta Medicorum Polonorum” 2015, vol. 6.
Pejsak Z., Lipowski A., Problemy związane ze zwalczaniem klasycznego pomoru świń w Europie, “Życie Weterynaryjne” 2008, no. 83.
Pejsak Z., Truszczyński M., Choroby świń o dużej dynamice szerzenia się oraz nowo odkrywane patogeny, “Życie Weterynaryjne” 2014, no. 89.
Pejsak Z., Truszczyński T., Leki przeciwbakteryjne stosowane u świń, “Życie Weterynaryjne” 2016, no. 91.
Popow J., Bąblowiec wielkokomorowy wątroby i płuc, “Wiadomości Parazytologiczne” 1959, vol. 5(6).
Ramaswamy V., Cresence V.M., Rejitha J.S., Lekshmi M.U., Dharsana K.S., Prasad S.P., Vijila H.M., Listeria – review of epidemiology and pathogenesis, “Journal of Microbiology, Immunology and Infection” 2007, vol. 40(1).
Rosenberg M., Nesbitt M.R., Redding R.W., Peasnall B.I., Hallan Çemi, pig husbandry, and post-Pleistocene adaptations along the Taurus-Zagros Arc (Turkey), “Paléorient” 1998, vol. 24(1), DOI: https://doi.org/10.3406/paleo.1998.4667.
Rosenberg M., Nesbitt M.R., Redding R.W., Strasser T.F., Hallan Çemi Tepesi: Some preliminary observations concerning early Neolithic subsistence behaviors in Eastern Anatolia, “Anatolica” 1995, vol. 21(1–12).
Rudy A., Sytuacja epizootiologiczna choroby Aujeszkyego u świń w Polsce, “Życie Weterynaryjne” 2011, no. 86.
Samorek-Pieróg M., Karamon J., Cencek T., Echinococcus granulosus – globalny problem zoonotyczny oraz możliwości diagnostyki inwazji u zwierząt, “Medycyna Weterynaryjna” 2016, vol. 72(12), DOI: https://doi.org/10.21521/mw.5605.
Scholz U.W., Suovitaurilia und Solitaurilia, “Philologus” 1973, vol. 117(1–2), DOI: https://doi.org/10.1524/phil.1973.117.12.3.
Skuza M., Stachowicz-Stencel T., Ocena przydatności diagnostyki ultrasonograficznej w różnicowaniu zmian ogniskowych wątroby, “Forum Medycyny Rodzinnej” 2015, vol. 9(4).
Szulowski K., Iwaniak W., Welner M., Złotnicka J., Szymajda M., Zaręba Z., Częplińska H., Diagnostyka i sytuacja epidemiologiczna brucelozy świń w Polsce, “Życie Weterynaryjne” 2011, no. 86.
Tameanko M., The Silphium Plant: Wonder Drug of the Ancient World Depicted on Coins, “Celator” 1992, vol. 6(4).
Tarasiuk M.A., Choroba obrzękowa – problem nadal aktualny w tradycyjnym chowie świń, “Weterynaria w Terenie” 2012, vol. 6(2).
Truszczyński M., Pejsak Z., Biegunki świń wywoływane przez wirusy warunkowo chorobotwórcze, “Medycyna Weterynaryjna” 2012, vol. 68(1).
Truszczyński M., Pejsak Z., Choroba obrzękowa świń, z uwzględnieniem osiągniętego postępu, “Medycyna Weterynaryjna” 2014, vol. 70(7).
Truszczyński M., Pejsak Z., Epidemiczna biegunka świń, zagrożenie dla Europy, “Życie Weterynaryjne” 2015, no. 90.
Truszczyński M., Pejsak Z., Mykoplazmy i mykoplazmozy świń, “Życie Weterynaryjne” 2015, no. 90.
Vinge J.-D., Zazzo A., Saliège J.-F., Poplin F., Guilaine J., Simmons A., Pre-Neolithic wild boar management and introduction to Cyprus more than 11,400 years ago, “Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America” 2009, vol. 106(38), DOI: https://doi.org/10.1073/pnas.0905015106.
Wałecka-Zacharska E., Bania J., Listeria monocytogenes – patogen, który wie, jak przetrwać, “Życie Weterynaryjne” 2014, no. 89.
Wittmann G., Rziha H.-J., Aujeszky’s Disease (Pseudorabies) in Pigs, [in:] Herpesvirus Diseases of Cattle, Horses and Pigs, ed. G. Wittmann, New York 1989.
Wolny K., Pastwiskowy chów świń, “Hodowca Trzody Chlewnej” 2009, no. 1.
Wright W.S., Silphium Rediscovered, “Celator” 2001, vol. 15(2).
Wróbel P., Escherchia coli i choroba obrzękowa, “Hoduj z Głową – Świnie” 2014, no. 4.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/f.2020.75.45-60
Data publikacji: 2021-01-27 10:39:28
Data złożenia artykułu: 2020-02-18 20:54:32
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2021 Agnieszka Aleksandra Bartnik
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.