Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Opieka położnicza a szanse noworodków na przeżycie w powiatach Galicji u schyłku XIX wieku
Streszczenie w języku polskim
Celem artykułu jest określenie związku między poziomem opieki akuszerskiej a umieralnością noworodków u schyłku XIX wieku w powiatach galicyjskich. Dane publikowało Krajowe Biuro Statystyczne we Lwowie. Zostały przeliczone i zaprezentowane w postaci tablic i kartogramów. Korzystniejszy przelicznik akuszerek występował w Galicji Wschodniej. Przyczyniały się one do dokładniejszej rejestracji urodzeń martwych, których liczba malała, co dowodzi skuteczności fachowej opieki. Jej brak zwiększał umieralność noworodków, natomiast pozamałżeńskie pochodzenie – nie.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Źródła
„Rocznik Statystyki Galicyi” 1894–1897, t. 5.
„Podręcznik Statystyki Galicyi” 1900, t. 6, nr 1.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, t. 3, Warszawa 1882.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. B. Chlebowski, W. Walewski według planu F. Sulimierskiego, t. 10, Warszawa 1889.
Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1880, Lwów 1880.
Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1890, Lwów 1890.
Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1900, Lwów 1900.
Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1910, Lwów 1910.
Literatura
Barzycka-Paździor A., Ojcostwo w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku. Szkice z dziejów rodziny galicyjskiej, Kraków 2019.
Budzyński Z., Galicja Wschodnia jako wielokulturowy region historyczny. Próba delimitacji zewnętrznej i wewnętrznej, [w:] Historia i dziedzictwo regionów w Europie Środkowo-Wschodniej w XIX i XX w., red. M. Stolarczyk, A. Kawalec, J. Kuzicki. Rzeszów 2011.
Budzyński Z., Polskie badania demograficzno-historyczne Galicji. Przegląd kierunków i ocena ważniejszych osiągnięć, [w:] Galicja 1772–1918. Problemy metodologiczne, stan i potrzeby badań, red. A. Kawalec, W. Wierzbieniec, L. Zaszkilniak, t. 1, Rzeszów 2011.
Bujak F., Galicya, t. 1: Kraj, ludność, społeczeństwo, rolnictwo, Lwów 1908.
Chojecki D.K., Od społeczeństwa tradycyjnego do nowoczesnego. Demografia i zdrowotność głównych ośrodków miejskich Pomorza Zachodniego w dobie przyspieszonej industrializacji i urbanizacji w Niemczech (1871–1913), Szczecin 2014.
Franaszek P., Zdrowie publiczne w Galicji w dobie autonomii (Wybrane problemy), Kraków 2002.
Franaszek P., Zdrowie publiczne w Galicji w dobie autonomii, Kraków 2001.
Hołub B., Studium historyczno-geograficzne narodowości w Galicji Wschodniej w świetle spisów ludności w latach 1890–1900, „Annales UMCS. Sectio B” 2013, t. 68, nr 2.
Jaworski J., O przesądach i zwyczajach ludu naszego dotyczących pomocy dla rodzących oraz opieki nad noworodkiem. Odczyt w Wydziale Hygieny Ludowej Warsz. Towarzystwa Hygienicznego w d. 2 III. 1901, nr 6, Warszawa 1904.
Kozak S., Ludność wiejska powiatu przeworskiego w świetle akt notarialnych z lat 1859–1914, [w:] Przeworsk – mała ojczyzna. Studia z dziejów miasta i regionu, red. S. Kozak, t. 1, Przeworsk 2016.
Lipelt R., Gospodarka leśna w Galicji w dobie autonomii, Kraków 2017.
Mataniak M., Akuszerki rządowe Wolnego Miasta Krakowa (1815–1846): z dziejów publicznej służby zdrowia na ziemiach polskich w XIX wieku, „Krakowskie Studia Małopolskie” 2017, t. 22, DOI: https://doi.org/10.15804/ksm201711.
Matuszewska E., Zarys historii zawodu położnej, Warszawa 2012.
Mączewski S., Położna w organizacji opieki położniczej, Lwów 1936.
Michalewicz-Ślusarska A., Krajowe Biuro Statystyczne we Lwowie i jego wydawnictwo: Wiadomości statystyczne o stosunkach krajowych (1873–1918), [w:] Rozwój myśli i instytucji statystycznych na ziemiach polskich, red. S. Jońca, Warszawa 1994.
Momidłowski W., O śmiertelności dzieci i sposobach jej zmniejszenia, „Głos Lekarzy” 1912, nr 6.
Momidłowski W., O śmiertelności dzieci i sposobach jej zmniejszenia (Dokończenie), „Głos Lekarzy” 1912, nr 7.
Ogórek B., Niezatarte piętno? Wpływ I wojny światowej na ludność miasta Krakowa, Kraków 2018.
Ostasiewicz W., Rozwój myśli statystycznej w Polsce w XIX wieku, „Przegląd Statystyczny” 2012, t. 59, nr 1.
Rejman S., Organizacja państwowej i gminnej służby zdrowia w Galicji w okresie autonomicznym w świetle przepisów prawnych, [w:] Urzędy państwowe, organy samorządowe i kościelne oraz ich kancelarie na polsko-ruskim pograniczu kulturowym i etnicznym w okresie od XV do XIX wieku, red. H. Gmiterek, J. Łosowski, Kraków 2010.
Rejman S., “You Must Swear […] that Care for the Well-Being and Health of Women in Labor and Their Infants Shall Be the Only Objective of Your Work”. Midwives in the Galician Autonomy – Statistical and Geographical Analysis by Counties, “Studia Historiae Oeconomicae” 2019, t. 37, DOI: https://doi.org/10.2478/sho-2019-0004.
Tatomir L., Podręcznik geografii Galicyi na podstawie prac monograficznych i urzędowych źródeł, Lwów 1876.
Urbanek B., Droga do zawodu akuszerki na ziemiach polskich w XIX w. (w zaborze rosyjskim i austriackim), [w:] Zawód położnej na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, red. B. Urbanek, Katowice 2004.
Wnęk K., Zyblikiewicz L., Callahan E., Ludność nowoczesnego Lwowa w latach 1857–1938, Kraków 2006.
Zamorski K., Informator statystyczny do dziejów społeczno-gospodarczych Galicji. Ludność Galicji w latach 1857–1910, Kraków 1989.
Zamorski K., Transformacja demograficzna w Galicji na tle przemian ludnościowych innych obszarów Europy Środkowej w drugiej połowie XIX i na początku XX w., Kraków 1991.
Netografia
Kingdom of Galicia Administrative, 1914, https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Galicia_administrative1914.jpg?uselang=pl [dostęp: 10.06.2021].
Proportion of Jewish population in Kingdom of Galicia, https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Hali%C4%8D,_%C5%BDid%C3%A9_1910.svg?uselang=pl [dostęp: 10.06.2021].
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/f.2021.76.129-153
Data publikacji: 2021-12-31 14:52:41
Data złożenia artykułu: 2021-06-21 09:26:44
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2021 Sabina Rejman
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.