Commemorative Street Names in Lublin in Linguistic Terms
Abstract
The article is devoted to proper names of Lublin, in particular the names of streets, squares, and boulevards. The starting point for linguistic considerations are selected terminological issues in the field of contemporary onomastics and analytical works devoted to street names in Polish cities (including the achievements of Mieczysław Buczyński – a researcher of Lublin urbanonyms). The term “commemorative names” is broadly understood and defined as a set of names created intentionally by authorities to honor figures, events, social and political organizations and military formations significant to a given community. The analytical part discusses the classification of semantic categories of Lublin’s commemorative names. It is based on the division into three groups: (1) anthroponymous names (formed from the names and surnames of people distinguished for Lublin and the region, from people distinguished for Polish culture, from people distinguished for world culture), (2) names related to historical events and anniversaries, street names from military formations, social and political organizations/movements, (3) street names derived from military formations, social and political organizations/movements, groups, societies and associations. The study showed that the commemorative street names of Lublin fulfill the functions typical of urban names (identity, communication, social, cognitive). These names unify the local community, fulfill a propaganda function (reflect the system of values promoted by the city authorities), show naming trends in a given period, and fit into the concept of city development. Changes in the names of Lublin’s streets reflect nationwide socio-cultural changes.
Keywords
Full Text:
PDF (Język Polski)References
Materiały źródłowe
Internetowa Mapa Polski. Pobrano z: https://mapa.livecity.pl/ulice/Lublin,0954700,1 (dostęp: 06.03.2023).
Rejestr TERYT (GUS). Pobrano z: http://eteryt.start.gov.pl (dostęp: 06.03.2023).
Sąd Rejonowy – Zachód. Pobrano z: https://www.lublin-zachod.sr.gov.pl/wykaz-ulic-miasta-lublin-wedlug-wlasciwosci,m,mg,358 (dostęp: 06.03.2023)
Uchwały Rady Miasta Lublin w sprawie nadania lub zmian nazw ulic położonych w granicach administracyjnych miasta Lublina. Pobrano z: http://bip.lublin.eu (dostęp: 12.02.2023).
Uchwała nr XIV/120/91 z dn. 25.04.1991.
Uchwała nr 75/III/2019 z dn. 31.12.2019.
Uchwała nr 201/IV/2019 z dn. 26.04.2019.
Uchwała nr 286/VIII/2019 z dn. 1.07.2019.
Uchwała nr 287/VIII/2019 z dn. 1.07.2019.
Uchwała nr 289/VIII/2019 z dn. 1.07.2019.
Uchwała nr 336/IX/2019 z dn. 5.09.2019.
Uchwała nr 337/IX/2019 z dn. 5.09.2019.
Uchwała nr 338/IX/2019 z dn. 5.09.2019.
Uchwała nr 384/X/2019 z dn. 17.10.2019.
Uchwała nr 644/XX/2020 z dn. 26.06.2020.
Uchwała nr 646/XX/2020 z dn. 26.06.2020.
Uchwała nr 647/XX/2020 z dn. 26.06.2020.
Uchwała nr 726/XXII/2020 z dn. 15.10.2020.
Uchwała nr 727/XXII/2020 z dn. 15.10.2020.
Uchwała nr 728/XXII/2020 z dn. 15.10.2020.
Uchwała nr 846/XXVI/2021 z dn. 25.02.2021.
Uchwała nr 1013/XXXII/2021 z dn. 21.10.2021.
Uchwała nr 1055/XXXIII/2021 z dn. 18.11.2021.
Uchwała nr 1111/XXXVI/2023 z dn. 3.03.2022.
Uchwała nr 1366/XLV/2022 z dn. 15.12.2022.
Uchwała nr 1478/L/2023 z dn. 25.05.2023.
Uchwała nr 1479/L/2023 z dn. 25.05.2023.
Bibliografia
Arciszewska, Anna. (2013). Procesy wpływające na kształtowanie się nazw miejskich kiedyś i dziś. Językoznawstwo, 1, s. 9–14.
Baza Biogramów Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pobrano z https://bj.uj.edu.pl/zasoby-cyfrowe/baza-biogramow (dostęp: 29.01.2023).
Belchnerowska, Aleksandra, Białecki, Tadeusz. (1987). Toponimia miasta Szczecina. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński.
Bieńkowska, Danuta, Umińska-Tytoń, Elżbieta. (2012). Nazewnictwo miejskie Łodzi. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Biolik, Maria. (1982). Typy semantyczne współczesnych nazw ulic i placów Olsztyna. Komunikaty Warmińsko-Mazurskie, 26(1–2), s. 51–61.
Buczyński, Mieczysław. (1962). Nazwy dzielnic i przedmieść Lublina. Rocznik Lubelski, 5, s. 251–268.
Buczyński, Mieczysław. (1966). Nazwy ulic i placów Lublina. Onomastica, 11, s. 136–181.
Buczyński, Mieczysław. (1997). Pamiątkowe nazwy miejscowe w językach słowiańskich. Lublin: UMCS.
Czyżewski, Feliks. (2019). Kilka uwag o nazewnictwie miejskim Lublina (na przykładzie powieści „Czerwona wiosna” Józefa Łobodowskiego). Teka Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych, 6(14), s. 103–120.
Dzikowski Władysław, Kopertowska, Danuta. (1976). Toponimia Kielc. Nazwy części miasta i obiektów fizjograficznych oraz nazwy ulic i placów. Warszawa–Kraków: PWN.
Denda, Monika. (2008). Pamięć miasta – elementy polskie w urbanonimii współczesnego Lwowa. Acta Polono-Ruthenica, 13, s. 541–548.
Gawarecki, Henryk. (1986). O dawnym Lublinie. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
Gawarecki, Henryk, Gawdzik, Czesław. (1976). Ulicami Lublina. Przewodnik. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
Górnowicz, Hubert. (1964). Toponimia Gdyni. Gdańskie Zeszyty Humanistyczne, 6, s. 135–169.
Górny, Halszka. (2008). Podstawy leksykalne w plateonimii Rzeszowa. Annales Academiae Paedagigicae Cracoviensis. Studia Linguistica, IV(62), s. 94–105.
Handke, Kwiryna. (1970). Semantyczne i strukturalne typy nazw ulic Warszawy. Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum.
Handke, Kwiryna. (1981). Nazwy ulic jako szczególny rodzaj nazw terenowych. Ziemia. Prace i materiały językoznawcze, 1, s. 239–246.
Handke, Kwiryna. (1992). Polskie nazewnictwo miejskie. Warszawa: PAN.
Handke, Kwiryna. (1993). Elementy obce w nazewnictwie miejskim. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica, 27, s. 87–95.
Handke, Kwiryna. (1998). Nazewnictwo miejskie. W: Ewa Rzetelska-Feleszko (red.), Polskie nazwy własne. Encyklopedia (s. 283–307). Warszawa–Kraków: PAN.
Handke, Kwiryna. (2004). Nazewnictwo miejskie – świadek epoki i cenny zabytek. Ochrona Zabytków, 3–4, s. 115–126.
Handke, Kwiryna. (2012). Wtórne motywacje w systemie nazewnictwa miejskiego. W: Izabela Łuc, Małgorzata Podłódek (red.), W komunikacyjnej przestrzeni nazw własnych i pospolitych (s. 201–209). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Kania, Stanisław. (1989). Z badań nad urbanonimami Zielonej Góry. W: Stanisław Urbańczyk (red.), Nazewnictwo miejskie (s. 93–101). Warszawa–Poznań: PWN.
Kijak, Agnieszka. (2022). Nazwy i ich statystyka w urbanonimii i hodonimii na terenie gminy Kórnik. Studia Językoznawcze, 21, s. 5–20.
Kopciowski, Adam. (2016). Tak zmieniały się lubelskie ulice. Ze Szpitalnej na Peowiaków i Królewskiej na Künigstrasse. Pobrano z: http://lublin.wyborcza.pl (dostęp: 12.06.2022).
Kosyl, Czesław. (2001). Modele onimiczne w nazewnictwie ulic. W: Aleksandra Cieślikowa, Barbara Czopek-Kopciuch (red.), Toponimia i oronimia (s. 49–57). Kraków: PWN.
Majkowska, Aneta. (2011). Krajobraz językowy Wielunia na przykładzie strukturalnej i semantycznej klasyfikacji nazw ulic. Rocznik Wieluński, 11(11), s. 89–98.
Majkowski, Grzegorz. (2010). Lokalność w słowie zaklęta. O nieoficjalnej warstwie nazewnictwa miejskiego w Częstochowie. Prace Naukowe Akademii im. J. Długosza w Częstochowie, 7, s. 143–154.
Miszewska, Barbara. (2005). Nazwy ulic w rozwoju przestrzennym miasta. W: Iwona Jażdżewska (red.), Współczesne procesy urbanizacji i ich skutki (s. 143–154). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Mordań, Michał. (2010). Współczesne typy nazw ulic Bielska Podlaskiego. Studia Wschodniosłowiańskie, 10, s. 293–304.
Mrózek, Robert. (1969). Nazwy ulic i placów Cieszyna. Cieszyński Rocznik Muzealny, 1, s. 57–73.
Mucha, Mariusz. (2017). Ulicznica lubelska, czyli skąd się wzięły nazwy ulic. Siemień: Wydawnictwo Czarny Pies.
Myszka, Agnieszka. (2016). Urbanonimia Rzeszowa. Językowo-kulturowy obraz miasta. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Nowakowska, Maria. (1998). Najnowsze tendencje w tworzeniu nazw ciągów komunikacyjnych Łodzi. Acta Universitatis Lodziensis, 37, s. 143–152.
Oronowicz-Kida, Ewa. (2019). Topographical names in Polish Plateonymy – Scope and Evolution of the Term. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio FF, 37, s. 135–148.
Pańkowska, Anna, Piechocka, Justyna. (2008). Nazewnictwo miejskie współczesnej Łomży. Łomża: Łomżyńskie Towarzystwo Naukowe im. Wagów.
Przybylska, Lucyna. (2011). Nazwy sakralne ulic w miastach wojewódzkich Polski. Peregrinus Cracoviensis, 22, s. 165–175.
Przybylska, Renata. (2012). Nowe nazwy nowych inwestycji mieszkaniowych w Polsce. W: Izabela Łuc, Małgorzata Pogłódek (red.), W komunikacyjnej przestrzeni nazw własnych i pospolitych (s. 281–288). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Renda, Joanna, Mackoś-Iwaszko, Ewa. (2017). Związek roślin drzewiastych z urbanonimami motywowanymi ich nazwami na przykładzie Lublina. W: Ewa Trzaskowska (red.), Roślinność pasów przydrożnych Lublina. Potencjał i zagrożenia (s. 59–71). Lublin: Urząd Miasta Lublin.
Rokicki, Czesław. (1925). Nazwy ulic w miastach polskich. Ziemia, 10, s. 64–68.
Romańczuk, Ewelina. (2019). Zmiany nazw ulic w Lublinie w latach 1944–2018. Rocznik Lubelski, 45, s. 193–210.
Rutkiewicz-Hanczewska, Małgorzata. (2012). Nazwy własne w przestrzeni społeczno-komunikacyjnej. Uwagi językoznawcy. Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji, 23, s. 355–363.
Rzetelska-Feleszko, Ewa. (1982). Semantyczne motywacje nazw geograficznych. Zeszyty Naukowe Wydziału Humanistycznego UG. Prace Językoznawcze, 8, s. 83–87.
Supranowicz, Elżbieta. (1995). Nazwy ulic Krakowa. Kraków: PAN.
Taszycki, Witold. (1946). Nazwa miejscowa Żmigród. Język Polski, XXVII, 5, s. 135–139.
Taszycki, Witold. (1958). Słowiańskie nazwy miejscowe. Ustalenie podziału. W: Witold Taszycki (red.), Rozprawy i studia polonistyczne. T. 1. Onomastyka (s. 228–269). Wrocław–Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Zierhoffer, Karol. (1989). Nazwy ulic i placów Ostrowa Wielkopolskiego. W: Stanisław Urbańczyk (red.), Nazewnictwo miejskie (s. 55–65). Warszawa–Poznań: PWN.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2023.41.2.149-171
Date of publication: 2023-12-19 14:20:06
Date of submission: 2023-03-31 17:17:39
Statistics
Indicators
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2023 Agnieszka Goral
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.