Filozoficzny kontekst relacji „Ja”–„Ty” w wierszu Josifa Brodskiego "Строфы (Наподобие стакана…)" z cyklu "Новые стансы к Августе (Стихи к М.Б., 1962–1982 гг.)"

Résumé

W artykule podjęto próbę analizy i interpretacji relacji „ja” liryczne/adresatka w utworze, który rzadko jest przedmiotem zainteresowania literaturoznawców. Zapewne dlatego, że stanowi jeden z szeregu „amerykańskich” tekstów Brodskiego, w których alter ego autora dokonuje rozliczeń z przeszłością. W pewnym stopniu retrospektywne i autobiograficzne Строфы (Наподобие стакана...) są zarazem przykładem wiersza o charakterze filozoficznym. Forma zawartych w nim rozważań na temat stosunku do „М.Б.” stanowiących wykładnię niegdysiejszych uczuć i czasów, wskazuje bowiem na dążność autora do uczynienia tego, co ziemskie (czytaj niegdyś miłosne), w kontekście tego, co Wieczne, ponad–Czasowe. Zatem, zdaniem poety, jedyną i najoczywistszą drogą ku temu jest zawrzeć pamięć niegdysiejszych czasów i uczuć w Języku, tj. zapewnić im nieśmiertelność. Jednakże warunkiem urzeczywistnienia tego zamiaru jest „zmiana perspektywy”, usunięcie się w cień, „odejście” z zakresu tego, co „ziemskie”, pozbycie się balastu bezpośredniego uczestnictwa, maksymalna „obiektywizacja”, dystans chociażby z „księżyca”. Dlatego w danym przypadku tak ważne dla interpretatora jest rozumienie formującej się przez całe twórcze życie Brodskiego jego poetyckiej filozofii Czasu, Przestrzeni, Języka, w ramach której mieści się także jego wyobrażenie o miłości.