Wyślij tekst przez e-mail 
Instytucja Rady Państwa oraz jej zadania z zakresu bezpieczeństwa w okresie Polski Ludowej
Streszczenie w języku polskim
Rada Państwa była kolegialnym organem nadzorczym władzy państwowej w latach 1947–1989 i odgrywała ważną rolę w dobie Polski Ludowej. Funkcjonowała w ramach systemu jednolitości władzy państwowej. Pod koniec lat 80. rola Rady Państwa wyraźnie słabła, czego efektem było zniesienie tego organu w 1989 r., a następnie zastąpienie go jednoosobową głową państwa. W artykule opisano m.in. usytuowanie ustrojowe Rady Państwa oraz jej zadania szczególnie z zakresu bezpieczeństwa w okresie, w którym pełniła swoje funkcje, a także wskazano jej znaczenie w 1981 r. związane z wprowadzeniem stanu wojennego w Polsce. Uwagę zwrócono również na zagadnienie stanów nadzwyczajnych, ponieważ zgodnie z Konstytucją PRL Rada Państwa była upoważniona do podejmowania decyzji o wprowadzeniu stanu wojennego.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
LITERATURA
Bożek M., Kształt ustawodawstwa stanów nadzwyczajnych w okresie odbudowy państwowości (1918–1921), „Studia Iuridica Lublinensia” 2011, vol. 16.
Bożyk S., Pozycja ustrojowa Rady Państwa w Konstytucji PRL z 22 lipca 1952 r., „Miscellanea Historica-Iuridica” 2009, vol. 7, DOI: https://doi.org/10.15290/mhi.2009.08.10.
Bryk T., Przegląd regulacji stanów nadzwyczajnych w przepisach Konstytucji RP, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2011, nr 1.
Buczkowski J., Buczkowski L., Eckhardt K., Prawo konstytucyjne (Instytucje wybrane), Rzeszów–Przemyśl 2012.
Czubiński A., Stan wojenny w Polsce (13 XII 1981 – 22 VII 1983), Poznań 2001.
Dobkowski B., Konstytucyjne aspekty stanu wojennego, [w:] Stan wojenny w Polsce. Refleksje prawno-polityczne, red. F. Prusak, Warszawa 1982.
Dziurok A., Piątek P., Wojskowe Święto Ocalenia Narodowego, „Biuletyn IPN” 2007, nr 7.
Eckhardt K., Hierarchizacja praw i wolności jednostki w świetle konstytucyjnej regulacji stanu nadzwyczajnego, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2014, nr 2, DOI: https://doi.org/10.15804/ppk.2014.02.06.
Gebethner S., Stany szczególnego zagrożenia jako instytucja prawa konstytucyjnego, „Państwo i Prawo” 1982, z. 8.
Jarosz Z., Zawadzki S., Prawo konstytucyjne, Warszawa 1987.
Kallas M., Lityński A., Historia ustroju i prawa Polski Ludowej, Warszawa 2000.
Kęsoń T.J., Stan wyjątkowy, stan wojenny i stan wojny w Konstytucjach i aktach prawnych Rzeczypospolitej Polskiej, „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego” 2014, vol. 8(2).
Niczyporuk-Chudecka I., Instytucje stanów nadzwyczajnych jako gwarancja bezpieczeństwa państwa w sytuacji szczególnego zagrożenia – aspekt konstytucyjny, [w:] Istota i perspektywy bezpieczeństwa w drugiej dekadzie XXI wieku, red. K. Sówka, D. Jarnicki, Siedlce 2018.
Niewiński K., PZPR a sądownictwo w latach 1980–1985. Próby powstrzymania „solidarnościowej” rewolucji, Białystok 2016.
Nowak K., Kompetencje głowy państwa w zakresie zwierzchnictwa nad siłami zbrojnymi i bezpieczeństwa państwa w polskim prawie konstytucyjnym, Rzeszów 2016.
Paczkowski A., Stan wojenny i „powojenny” od grudnia 1981 do stycznia 1989, Warszawa 2010.
Patyra S., Akty o mocy ustawy w polskim porządku konstytucyjnym. Tradycja a współczesność, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2014, nr 2, DOI: https://doi.org/10.15804/ppk.2014.02.15.
Persak K., „Troskliwy opiekun i światły doradca Polski Ludowej” – poprawki Józefa Stalina do Konstytucji PRL z 22 lipca 1952 roku, [w:] PRL. Trwanie i zmiana, red. D. Stola, M. Zaremba, Warszawa 2003.
Ruzikowski T., Stan wojenny w Warszawie i województwie stołecznym 1981–1983, Warszawa 2013.
Rzucidło J., Węgrzyn J., Stany nadzwyczajne w sytuacji szczególnego zagrożenia państwa w cyberprzestrzeni, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2015, nr 5, DOI: https://doi.org/10.15804/ppk.2015.05.07.
Sarnecki P., Głowa państwa w obu polskich konstytucjach kwietniowych, „Studia Iuridica Lublinensia” 2014, vol. 22, DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2014.22.297.
Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2013.
Sypniewski T., Rada Państwa w systemie organów władzy państwowej Polski Ludowej (1947–1989), Toruń 2010.
Witkowski W., Historia administracji w Polsce 1764–1989, Warszawa 2012.
Witkowski Z., Rada Państwa jako organ czuwający nad zgodnością prawa z Konstytucją, „Państwo i Prawo” 1977, z. 7.
NETOGRAFIA
Górski A., Stan wojenny w świetle konstytucji, http://krspl.home.pl/admin/files/201094.pdf [dostęp: 23.03.2021].
Krawiec G., Czy wprowadzenie stanu wojennego w Polsce było zgodne z prawem?, 14.01.2018, https://twojahistoria.pl/2018/01/14/czy-wprowadzenie-stanu-wojennego-w-polsce-bylo-zgodne-z-prawem [dostęp: 21.03.2021].
AKTY PRAWNE
Dekret z dnia 2 stycznia 1919 r. o wprowadzeniu stanu wyjątkowego (Dz.Pr.P.P. 1919, nr 1, poz. 79; Dz.Pr.P.P. 1919, nr 14, poz. 159).
Dekret z dnia 12 grudnia 1981 r. o postępowaniach szczególnych w sprawach o przestępstwa i wykroczenia w czasie obowiązywania stanu wojennego (Dz.U. 1981, nr 29, poz. 156).
Dekret z dnia 12 grudnia 1981 r. o przekazaniu do właściwości sądów wojskowych spraw o niektóre przestępstwa oraz o zmianie ustroju sądów wojskowych i wojskowych jednostek organizacyjnych Prokuratury Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w czasie obowiązywania stanu wojennego (Dz.U. 1981, nr 29, poz. 157).
Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r. (Dz.U. 1952, nr 33, poz. 232).
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483 ze zm.).
Uchwała Rady Państwa z dnia 12 grudnia 1981 r. w sprawie wprowadzenia stanu wojennego ze względu na bezpieczeństwo państwa (Dz.U. 1981, nr 29, poz. 155).
Ustawa Konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1935 r. (Dz.U. 1935, nr 30, poz. 227).
Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz.U. 1979, nr 18, poz. 111).
Ustawa z dnia 25 stycznia 1982 r. o szczególnej regulacji prawnej w okresie stanu wojennego (Dz.U. 1982, nr 3, poz. 18).
Ustawa Konstytucyjna z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (Dz.U. 1992, nr 84, poz. 426).
ORZECZNICTWO
Wyrok TK z dnia 16 marca 2011 r., K 35/08, OTK-A 2011, nr 2, poz. 10.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2021.68.1.159-172
Data publikacji: 2021-12-28 19:30:12
Data złożenia artykułu: 2021-03-02 13:46:20
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2021 Konrad Żurek
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.