Wyślij tekst przez e-mail 
Filozoficzno-prawne ujęcie kary śmierci w antycznym Rzymie
Streszczenie w języku polskim
Artykuł jest próbą analizy regulacji kary śmierci w okresie starożytnego Rzymu, a także próbą odpowiedzi na pytanie, czy w antycznym Rzymie istniała systematyka kar. Synteza rozważań na temat kary śmierci w oparciu o źródła prawnicze i nieprawnicze starożytnych rzymskich filozofów i jurystów pozwala stwierdzić, że rzymskie prawo karne nie dysponowało definicjami niektórych pojęć, takich jak „prawo karne”, „proces karny” czy „kara śmierci”. Karę śmierci traktowano wówczas jako jeden z niezbędnych elementów obowiązującego prawa, jednakże nie wykształcono jednolitej systematyki kar. Wskazani filozofowie oraz juryści rzymscy w sowich dziełach dokonywali syntezy i oceny kar, które groziły za popełnienie przestępstw, a także sposobów ich wykonania, wszak każdy z nich w sposób indywidualny hierarchizował kary i sposoby ich egzekwowania. W państwach antycznych kara śmierci odgrywała znaczącą rolę, wzbudzała poczucie strachu czy lęku w przestrzeni publicznej, skłaniała do przestrzegania porządku prawnego, a zarazem powstrzymywała przestępców od ponownego popełnienia czynów zabronionych.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
LITERATURA
Amielańczyk K., Parricidium i poena cullei, [w:] Religia i prawo karne w starożytnym Rzymie, red. A. Dębiński, M. Kuryłowicz, Lublin 1998.
Auguet R., Cruelty and Civilization: The Roman Games, London 1972.
Barton C.A., The Sorrows of the Ancient Romans: The Gladiator and the Monster, Princeton 1992.
Bojarski W., Kara śmierci w prawach państw antycznych, [w] Kara śmierci w starożytnym Rzymie, red. H. Kowalski, M. Kuryłowicz, Lublin 1996.
Bukowczyk P., Kara śmierci w świetle doktrynalnych kościołów ewangelickich w krajach niemieckich, Wrocław 2015.
Cicero M.T., Pisma filozoficzne, przeł. E. Rykaczewski, Poznań 1879.
Cyceron M.T., Rozmowy tuskulańskie i inne pisma, przeł. J. Śmigaj, Z. Cierniakowska, W. Kornatowski, Warszawa 2010.
Dębiński A., Poena cullei w rzymskim prawie karym, „Prawo Kanoniczne. Kwartalnik Prawno-Historyczny” 1994, nr 3–4.
Dębiński A., Sankcje karne za przestępstwo sacrilegium, „Biuletyn LTN” 1993, nr 1.
Dyjakowska M., Uwagi Marka Tulliusza Cycerona o karze śmierci, [w:] Kara śmierci w starożytnym Rzymie, red. H. Kowalski, M. Kuryłowicz, Lublin 1996.
Futrell A., Blood in the Arena: The Spectacle of Roman Power, Austin 1997.
Grant M., Gladiatorzy, Wrocław 1979.
Grant M., Neron, Warszawa 1990.
Hopkins K., Death and Renewal: Sociological Studies in Roman History, vol. 2, Cambridge 1983, DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511552663.
Jońca M., Parricidium w prawie rzymskim, Lublin 2008.
Krawczuk A., Neron, Warszawa 2000.
Kumaniecki K., Cyceron i jego współcześni, Warszawa 1959.
Kuryłowicz M., Taedium vitae w rzymskim prawie karnym, [w:] Contra leges et bonos mores. Przestępstwa obyczajowe w starożytnej Grecji i Rzymie, red. H. Kowalski, M. Kuryłowicz, Lublin 2005.
Kyle D.G., Spectacles of Death in Ancient Rome, London–New York 1998.
Lafaye G., Criminels livrés aux bêtes, [w:] Mémoires de la Société nationale des antiquaires de France, Paris 1892.
Litewski W., Rzymski proces karny, Kraków 2003.
Longosz S., Damnatio ad bestias, „Tarnowskie Studia Teologiczne” 1979, nr 7.
Michalska-Suchanek M., Fenomen samobójstwa. Długa historia krótko opisana, Mikołów 2011.
Pawłowska A., Sposoby wykonywania kary śmierci w relacjach Tacyta i Swetoniusza, „Studia Prawnoustrojowe” 2007, nr 7.
Pillet A., Étude sur la “damnatio ad bestias”, “Rivista d’Archeologia. Storia, Arte e Bibliografia Romana Tellus” 1912, vol. 1.
Plass P., The Game of Death in Ancient Rome: Arena, Sport and Political Suicide, Madison 1995.
Seneca L.A., Epistulae morales ad Lucilium, [w:] idem, Listy moralne do Lucyliusza, przeł. W. Kornatowski, Warszawa 1961.
Seneka, Ad Marciam de consolatione, [w:] idem, Pisma filozoficzne, przeł. L. Joachimowicz, Warszawa 1965.
Słapek D., Przestępcy na arenach w republice rzymskiej, „Folia Societatis Scientiarum Lublinensis” 1993, vol. 34.
Tacyt, Annales, [w:] idem, Roczniki, przeł. W. Okęcki, Warszawa 1930.
Ville G., La gladiature en Occident des origines à la mort de Domitien, Rome 1981, DOI: https://doi.org/10.3406/befar.1981.1209.
Wiedemann T., Emperors and Gladiators, London 1992.
Żak E., Prawnicy rzymscy o sposobach wykonywania kary śmierci w starożytnym Rzymie, [w] Kara śmierci w starożytnym Rzymie, red. H. Kowalski, M. Kuryłowicz, Lublin 1996.
AKTY PRAWNE
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz.U. 1997, nr 89, poz. 555).
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2021.68.2.71-82
Data publikacji: 2022-06-14 17:29:30
Data złożenia artykułu: 2021-11-30 09:00:22
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2022 Marta Golowska
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.