Wyślij tekst przez e-mail 
Czym jest sprawiedliwość naprawcza? Istota i zarys problematyki
Streszczenie w języku polskim
Przedmiotem artykułu jest problematyka sprawiedliwości naprawczej. Przedstawiono istotę oraz przykładowe definicje, aby odpowiedzieć na pytanie, czym jest sprawiedliwość naprawcza. Dokonano charakterystyki wybranych instrumentów, do których należy przede wszystkim mediacja, negocjacje i konferencje sprawiedliwości naprawczej, które wzmacniają pozycję ofiary oraz pozwalają sprawcy na złagodzenie skutków popełnionego przestępstwa. Scharakteryzowano niektóre elementy mediacji i negocjacji, ze szczególnym uwzględnieniem naprawienia szkody oraz pojednania. W rozwiązaniach tych konflikt zostaje przekazany w ręce podmiotów najbardziej zainteresowanych rozstrzygnięciem sprawy, a pozytywne efekty procedur naprawczych są widoczne nie tylko dla pokrzywdzonego i sprawcy, lecz także dla społeczeństwa.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
LITERATURA
Bieńkowska E., Mazowiecka L., Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE ustanawiająca normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw. Komentarz, Warszawa 2014.
Błaszkiewicz P., Proste metody są najlepsze, „Nowości”, 11.08.2014.
Braithwaite J., Restorative Justice and Responsive Regulations, Oxford 2001.
Chalimoniuk-Zięba M., Oklejak G., Sprawiedliwość naprawcza i jej zastosowanie w praktyce, „Kwartalnik ADR” 2013, nr 1(21).
Ciepły F., Sprawiedliwość naprawcza wobec przestępstwa, [w:] Mediacja w teorii i praktyce, red. A. Gratowski, D. Karbarz, Stalowa Wola 2009.
Cieślak M., Polskie prawo karne. Zarys systemowego ujęcia, Warszawa 1994.
Cimarno A., Mediacja jako sposób rozwiązywania konfliktów. Nowe ujęcie instytucji mediacji w ustawie z 27 września 2013 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, „Przegląd Prawniczy Europejskiego Stowarzyszenia Studentów Prawa ELSA Poland” 2014, z. 2.
Consedine J., Sprawiedliwość naprawcza. Przywrócenie ładu społecznego, Warszawa 2004.
Consedine J., Wyrównanie szkód spowodowanych przestępstwem. Sprawiedliwość naprawcza i probacja, [w:] Zapobieganie i zwalczanie przestępczości w Polsce przy zastosowaniu probacyjnych środków karania (materiały z konferencji), Warszawa 2004.
Dragon A., Mediacja w świetle symbolicznego interakcjonizmu, „Dyskursy Młodych Andragogów” 2014, nr 15.
Firlit-Fesnak G., Szylko-Skoczny M. (red.), Polityka społeczna. Podręcznik akademicki, Warszawa 2008.
Fowler A., Jak skutecznie negocjować, Warszawa 1997.
Gardocki L., Pojęcie przestępstwa i podziały przestępstw w polskim prawie karnym, „Annales UMCS sectio G (Ius)” 2013, vol. 60(2).
Gardocki L., Zagadnienia teorii kryminalizacji, Warszawa 1990.
Groszyk H., Korybski A., Konflikt interesów a prawo, Warszawa 1990.
Hanas K., Sprawiedliwość naprawcza w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE ustanawiającej normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw oraz zastępującej decyzję ramową Rady 2001/220/WSISW a unormowania polskie, „Prokuratura i Prawo” 2015, nr 5.
Jabłońska-Bonca J., Prawnik a sztuka negocjacji i retoryki, Warszawa 2002.
Kalina-Prasznic U. (red.), Encyklopedia prawa, Warszawa 1999.
Kmiecik R., Skrętowicz E., Proces karny. Część ogólna, Warszawa 2009.
Knapczyk E., Instytucja mediacji jako „żywy przepis”, a nie „martwy zapis” – jak wypracować dogodną płaszczyznę pomiędzy teorią a praktyką?, „Przegląd Prawniczy Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza” 2012, nr 1.
Kulesza C., Mediacja a system wymiaru sprawiedliwości, „Państwo i Prawo” 1995, z. 12.
Kulesza C., Starzyński P., Postępowanie karne, Warszawa 2017.
Lewicki R.J., Litterer A.J., Negotiation, Homewood 1985.
Llewellyn J., Howse R., Restorative Justice – A Conceptual Framework, Paper Prepared for the Law Commission of Canada 1999.
Marshall T.F., Restorative Justice: An Overview, London 1998.
Piątek K., Sprawiedliwość naprawcza w fazie pomocy postpenitencjarnej w Polsce. Przypadek ośrodka readaptacyjnego „Mateusz” w Toruniu, „Białostockie Studia Prawnicze” 2016, nr 21, DOI: https://doi.org/10.15290/bsp.2016.21.03.
Rękas A., Mediacja w polskim prawie karnym. Stan prawny na 1 września 2011 r., Warszawa 2011.
Różyńska J., Koncepcja sprawiedliwości naprawczej, „Jurysta” 2005, nr 1.
Różyńska J., Sprawiedliwość naprawcza w praktyce. Mediacje ofiara–sprawca, „Jurysta” 2005, nr 2.
Steinborn S., Porozumienia w polskim procesie karnym. Skazanie bez rozprawy i dobrowolne poddanie się odpowiedzialności karnej, Warszawa 2005.
Szymańczak J., Prawa i uprawnienia ofiar przestępstwa, Kancelaria Sejmu, Biuro Studiów i Ekspertyz, luty 2004.
Szymczak M. (red.), Słownik języka polskiego, Warszawa 1993.
Szymczak M. (red.), Słownik języka polskiego, t. 2, Warszawa 1979.
Wright M., Przywracając szacunek sprawiedliwości, Warszawa 2005.
Zalewski W., Programy sprawiedliwości naprawczej – w poszukiwaniu najlepszej drogi. Uwagi na tle dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE ustanawiającej normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw, [w:] Unijne standardy programów sprawiedliwości naprawczej, red. L. Mazowiecka, LEX/el. 2015.
Zienkiewicz A., Studium mediacji. Od teorii ku praktyce, Warszawa 2007.
NETOGRAFIA
Hasło: Sprawiedliwość, [w:] Słownik języka polskiego, http://sjp.pl/sprawiedliwość (dostęp: 8.05.2022).
Polskie Centrum Mediacji, O mediacji, http://mediator.org.pl/o_mediacji/2 (dostęp: 10.10.2022).
Służba Więzienna, Pilotaż programu wdrażającego ideę sprawiedliwości naprawczej na terenie Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Lublinie, https://www.sw.gov.pl/aktualnosc/okregowy-inspektorat-sluzby-wieziennej-w-lublinie-pilotaz-programu-wdrazajacego-idee-sprawiedliwosci-naprawczej-na-terenie-okregowego-inspektoratu-sluzby-wieziennej-w-lublinie (dostęp: 13.10.2022).
AKTY PRAWNE
Decyzja ramowa Rady 2001/220/WSiSW z dnia 15 marca 2001 r. w sprawie pozycji ofiar w postępowaniu karnym (Dz.Urz. L 82/1, 22.03.2001).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE z dnia 25 października 2012 r. ustanawiająca normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw oraz zastępująca decyzję ramową Rady 2002/220/WSiSW (Dz.Urz. L 315/57, 14.11.2012).
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. 2022, poz. 1138).
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz.U. 1997, nr 89, poz. 555).
Ustawa z dnia 10 stycznia 2003 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego (Dz.U. 2003, nr 17, poz. 155).
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2022.69.2.43-59
Data publikacji: 2022-12-01 14:40:23
Data złożenia artykułu: 2022-09-01 22:15:35
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2022 Magdalena Łukawska-Malicka
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.