Wyślij tekst przez e-mail 
Kryzys gospodarczy i bezpieczeństwo państwa w warunkach pluralistycznej struktury europejskiego porządku prawnego
Streszczenie w języku polskim
Koncepcja pluralizmu prawnego utożsamiana jest ze zjawiskiem multicentryzmu, policentryzmu oraz międzynarodowego dialogu zachodzącego między sądami. Jej popularność w przestrzeni europejskiej jest uzasadniana potrzebą konceptualizacji zmian dokonujących się w Europie w ramach toczącego się procesu integracji europejskiej. Prawo oraz wynikające z niego reguły rozpoznania, a także reguły kolizyjne, które współobowiązują i są współstosowane, co stanowi istotę definicji pluralizmu prawnego, mogą być narzędziami kształtującymi funkcjonowanie otoczenia regulującego działalność gospodarczą i funkcjonowanie społeczeństwa w warunkach kryzysu. W ramach europejskiej przestrzeni konstytucyjnej w dalszym ciągu obowiązuje wiele niespójnych reguł uznania. W razie rzeczywistej kolizji między krajową normą konstytucyjną a normą prawa unijnego państwa członkowskie starają się jednak dostosowywać swoje konstytucje do standardu normatywnego wyznaczonego przez Unię Europejską lub stosują wykładnię prounijną, uznając tym samym istnienie i obowiązywanie wieloskładnikowego, multicentrycznego systemu prawnego.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
LITERATURA
Adamkiewicz A., Wysocka B., Mikołajczyk D., Domański P., Księga komunikacji kryzysowej 2017. Podstawy zarządzania informacją w kryzysie, Warszawa 2017.
Arystoteles, Polityka, [w:] Dzieła wszystkie, t. 1, Warszawa 2003.
Banaszkiewicz B., Bogdanowicz P., Relacje między prawem konstytucyjnym a prawem wspólnotowym w orzecznictwie sądów konstytucyjnych państw Unii Europejskiej, Warszawa 2006.
Bandoch J., Drewek M., Prawo w czasie pandemii COVID-19. Analiza wybranych kwestii społeczno-prawnych, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2022, vol. 84(1), DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2022.84.1.19.
Barber N.W., Legal Pluralism and the European Union, “European Law Journal” 2006, vol. 12(3), DOI: https://doi.org/10.1111/j.1468-0386.2006.00319.x.
Barcik J., Aksjologia i zasady ustrojowe Unii Europejskiej, [w:] Prawo Unii Europejskiej, red. J. Barcik, R. Grzeszczak, Warszawa 2022.
Barcz J., Ewolucja charakteru prawnego Unii Europejskiej. Klasyfikacje teoretyczne procesu integracji europejskiej, [w:] Instytucje i prawo Unii Europejskiej, red. J. Barcz, M. Górka, A. Wyrozumska, Warszawa 2020.
Barcz J., Ukraina należy do Europy! Status państwa kandydującego do członkostwa w Unii Europejskiej dla Ukrainy wobec agresji Rosji?, „Europejski Przegląd Sądowy” 2022, nr 4.
Benton L.A., Law and Colonial Cultures: Legal Regimes in World History, 1400–1900, Cambridge 2002.
Biernat S., Sądy europejskie zajmują się niezależnością sądów krajowych, „Europejski Przegląd Sądowy” 2020, nr 12.
Faszcza J., Wybrane aspekty unijnych regulacji przyjmowanych w reakcji na kryzys na rynku gazu, „Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2023, nr 2, DOI: https://doi.org/10.7172/2299-5749.IKAR.2.12.6.
Garczewski K., Wstęp, [w:] Kryzysy we współczesnej Europie i próby ich przezwyciężenia, red. K. Garczewski, Toruń 2017.
Góralczyk W., Sawicki S., Prawo międzynarodowe publiczne w zarysie, Warszawa 2020.
Grosse T.G., Ekspansywny oportunista. Polityka Komisji Europejskiej wobec praworządności, „Kwartalnik Prawa Międzynarodowego” 2023, nr 1.
Grzelak A., Sakowicz A., Wymóg niezależności sądu krajowego jako element skutecznej ochrony sądowej (uwagi na tle wyroku TS z 19.11.2019 r. dla polskiego wymiaru sprawiedliwości), „Państwo i Prawo” 2020, z. 5.
Höffe O., Sprawiedliwość polityczna, Kraków 1999.
Jóźwiakowski P., Kryzys finansowy – przebieg i skutki dla gospodarki, „Zeszyty Naukowe Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Zielonej Górze” 2015, nr 2.
Justyńska P., Między supremacją a pierwszeństwem prawa unijnego. Jedność w różnorodności, [w:] Konferencja. Unia Europejska: zjednoczeni w różnorodności, red. C. Mik, Warszawa 2012.
Kopijka W., Perepełycia G., Agresja Federacji Rosyjskiej na Ukrainie – skutki polityczne, prawne i gospodarcze, „Politeja” 2015, nr 2.
Kruk M., Wokół zasady pomocniczości. Kilka uwag o jej znaczeniu i gwarancjach w Unii Europejskiej, „Ius Novum” 2016, nr 4.
Kustra A., Koncepcje pluralizmu prawnego a problem ustalenia ostatecznego strażnika legalności prawa w Unii Europejskiej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2008, nr 1.
Kustra A., Pluralistyczne postrzeganie europejskiego porządku prawnego w orzecznictwie krajowych sądów konstytucyjnych – ewolucja poglądów, [w:] Pluralizm prawny. Tradycja, transformacje, wyzwania, red. D. Bunikowski, K. Dobrzeniecki, Toruń 2009.
Kwiecień R., Otwarcie prawa krajowego na prawo międzynarodowe, źródłowy sens i rola rule of law a kontrowersja monizm–dualizm, [w:] Rządy prawa jako wartość uniwersalna. Księga jubileuszowa Profesora Krzysztofa Wójtowicza, red. A. Kozłowski, Wrocław 2022.
Latoszek E., Sacharski K., Instrumenty zarządzania kryzysem w obszarze polityki budżetowej w Unii Gospodarczej i Walutowej, „Studia Europejskie” 2013, nr 3.
Liwo M.A., Demagogie legislacji państwa prawnego w okresie kryzysu tego państwa i ich konsekwencje, „Przegląd Prawa Publicznego” 2021, nr 7–8.
MacCormick N., Questioning Sovereignty: Law, State, and Nation in the European Commonwealth, New York 1999.
Milczarek D., Geopolityczne czynniki kształtujące międzynarodową pozycję Unii Europejskiej – wyznaczniki geograficzne i ekonomiczne, „Studia Europejskie” 2001, vol. 20(4).
Minich D., Dylematy współczesnej władzy – kryzys demokracji liberalnej, „Przegląd Prawa Publicznego” 2022, nr 7–8.
Muszyński M., Tożsamość konstytucyjna jako granica lojalności państwa wobec UE, „Prokuratura i Prawo” 2023, nr 1.
Öhlinger T., Potacs M., EU-Recht und staatliches Recht. Die Anwendung des Europarechts im innerstaatlichen Bereich, Wien 2020.
Paruch S.A., Efektywność systemów ochrony praw człowieka Rady Europy i Unii Europejskiej, Toruń 2019.
Paruch S.A., Prawo a kryteria oceny efektywności międzynarodowego systemu ochrony praw człowieka, [w:] Uniwersalny system ochrony praw człowieka. Aksjologia – instytucje – efektywność, red. J. Jaskiernia, t. 1, Toruń 2015.
Pastuszko G., Przegląd orzecznictwa sądów konstytucyjnych Republiki Federalnej Niemiec w odniesieniu do zakresu związania Państw Członkowskich takimi wyrokami Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które wykraczają poza kompetencje przyznane Trybunałowi w traktatach oraz godzą w zasadę zachowania suwerenności w procesie integracji europejskiej, Warszawa 2022.
Petersen N., Wasilczyk P., Pierwszeństwo prawa wspólnotowego i wyrok w sprawie polskiego prawa konstytucyjnego, Bruksela 2022.
Puzynina J., Język wartości, Warszawa 1992.
Rozwadowski Ł., Pluralizm wartości wobec spolaryzowanych tożsamości. Uwagi w kontekście wojen kulturowych, „Kultura i Wartości” 2022, nr 33, DOI: https://doi.org/10.17951/kw.2022.33.115-134.
Rytel-Warzocha A., Ochrona suwerenności Narodu w czasie kryzysu konstytucyjnego, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2023, nr 2, DOI: https://doi.org/10.26881/gsp.2023.2.07.
Sobiech J., Sprawozdanie z konferencji „Ustrój w okresie rozkwitu czy kryzysu? Paralele: Rzym republikański a UE”, „Zeszyty Prawnicze” 2018, vol. 18(2), DOI: https://doi.org/10.21697/zp.2018.18.2.11.
Tomaszewski K., Solidarność i subsydiarność – wartości ustrojowe UE. W poszukiwaniu remedium na współczesny kryzys procesu integracji europejskiej, „Przegląd Sejmowy” 2020, nr 1, DOI: https://doi.org/10.31268/PS.2020.08.
Tuleja P., Czasowy zakaz przebywania w strefie nadgranicznej a kryzys humanitarny, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2022, vol. 26(3–4).
Wicha A., The Implication of Brexit on the Financial Market of the European Union and Its Regulation – Legal and Institutional Aspects, “Polish Review of International and European Law” 2023, vol. 12(1), DOI: https://doi.org/10.21697/2023.13.1.03.
Winczorek J., Pluralizm prawny wczoraj i dziś. Kilka uwag o ewolucji pojęcia, [w:] Pluralizm prawny. Tradycja, transformacje, wyzwania, red. D. Bunikowski, K. Dobrzeniecki, Toruń 2009.
Zabłocka-Kluczka A., Uczenie się z kryzysu jako podstawa doskonalenia umiejętności organizacji, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2010, nr 94.
Zespół OSW, Unijna debata o głosowaniu większością kwalifikowaną w WPZiB. Reforma a rozszerzenie, „Komentarze OSW” 2023, nr 545.
ŹRÓDŁA INTERNETOWE
Chudziński T., Modrzewska J., Pietrzak P., Przebierała W., Wawrzyniak A., Analiza orzecznictwa sądów wybranych państw członkowskich Unii Europejskiej dotyczącego nadrzędności regulacji konstytucyjnych nad prawem Unii Europejskiej, 22.07.2021, https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/analiza-orzecznictwa-sadow-wybranych-panstw-czlonkowskich-unii-europejskiej#_ftnref57 (dostęp: 27.10.2023).
European Union, Conference on the Future of Europe: Report on the Final Outcome, May 2022, https://www.europarl.europa.eu/resources/library/media/20220509RES29121/20220509RES29121.pdf (dostęp: 27.10.2023).
Kryzys, https://sjp.pwn.pl/slowniki/kryzys.html (dostęp: 27.10.2023).
Parlament Europejski, EU Treaties Reform: MEPs Submit Proposals to Strengthen EU Capacity to Act, 25.10.2023, https://www.europarl.europa.eu/news/pl/press-room/20231023IPR08163/eu-treaties-reform-meps-submit-proposals-to-strengthen-eu-capacity-to-act (dostęp: 27.10.2023).
Parlament Europejski, Odpowiedź UE na wyzwanie migracji, 17.07.2017, https://www.europarl.europa.eu/news/pl/headlines/society/20170629STO78629/odpowiedz-ue-na-wyzwanie-migracji (dostęp: 27.10.2023).
Rada Unii Europejskiej, Jak UE reaguje na kryzysy i buduje odporność?, https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/eu-crisis-response-resilience (dostęp: 27.10.2023).
Rządowe Centrum Bezpieczeństwa, Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego. Aktualizacja 2021/2022. Część A, https://www.gov.pl/attachment/1181eb1b-365f-4736-9479-8b3fb94cd670 (dostęp: 27.10.2023).
Rządowe Centrum Bezpieczeństwa, Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego. Aktualizacja 2021/2022. Część B, https://www.gov.pl/attachment/5ff3689d-123c-4ea3-b4fa-86bfb99c8921 (dostęp: 27.10.2023).
Rządowe Centrum Bezpieczeństwa, Zarządzanie kryzysowe, https://www.gov.pl/web/rcb/zarzadzanie-kryzysowe (dostęp: 27.10.2023).
World Health Organization, Naming the Coronavirus Disease (COVID-19) and the Virus That Causes It, https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance/naming-the-coronavirus-disease-(covid-2019)-and-the-virus-that-causes-it (dostęp: 27.10.2023).
MISCELLANEOUS
Komisja Europejska, Biała Księga w sprawie przyszłości Europy. Refleksje i scenariusze dotyczące przyszłości UE-27 do 2025 r., Bruksela, 1.03.2017, COM(2017) 2025 final.
Konkluzje Rady w sprawie zwiększenia gotowości, zdolności do reagowania i odporności na przyszłe kryzysy z dnia 23 listopada 2021 r., nr 14276/21.
Konkluzje z posiedzenia Rady Europejskiej z dnia 16 grudnia 2021 r., nr EUCO 22/21.
AKTY PRAWNE
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483, ze zm.).
Traktat między Królestwem Belgii, Królestwem Danii, Republiką Federalną Niemiec, Republiką Grecką, Królestwem Hiszpanii, Republiką Francuską, Irlandią, Republiką Włoską, Wielkim Księstwem Luksemburga, Królestwem Niderlandów, Republiką Austrii, Republiką Portugalską, Republiką Finlandii, Królestwem Szwecji, Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (Państwami Członkowskimi Unii Europejskiej) a Republiką Czeską, Republiką Estońską, Republiką Cypryjską, Republiką Łotewską, Republiką Litewską, Republiką Węgierską, Republiką Malty, Rzecząpospolitą Polską, Republiką Słowenii, Republiką Słowacką dotyczący przystąpienia Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki Cypryjskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgierskiej, Republiki Malty, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii i Republiki Słowackiej do Unii Europejskiej podpisany w Atenach w dniu 16 kwietnia 2003 r. (Dz.U. 2004, nr 90, poz. 864).
Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej z dnia 25 marca 1957 r. (Dz.U. 2004, nr 90, poz. 864/2).
Traktat o Unii Europejskiej z dnia 7 lutego 1992 r. (Dz.U. 2004, nr 90, poz. 864/30).
Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej z dnia 25 marca 1957 r. (Dz.U. 2004, nr 90, poz. 864/3).
Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą z dnia 25 marca 1957 r.
Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali z dnia 18 kwietnia 1951 r.
Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy z dnia 29 października 2004 r. (Dz.Urz. UE C 310/1, 16.12.2004).
Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (t.j. Dz.U. 2023, poz. 122).
ORZECZNICTWO
Wyrok czeskiego Sądu Konstytucyjnego z dnia 8 marca 2006 r., Pl. ÚS 50/04.
Wyrok czeskiego Sądu Konstytucyjnego z dnia 26 listopada 2008 r., Pl. ÚS 19/08.
Wyrok czeskiego Sądu Konstytucyjnego z dnia 31 stycznia 2012 r., Pl. ÚS 5/12.
Wyrok niemieckiego Federalnego Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 maja 1974 r., BvL 52/71.
Wyrok niemieckiego Federalnego Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 października 1986 r., 2 BvR 197/83.
Wyrok niemieckiego Federalnego Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 października 1993 r., 2 BvR 2134/92.
Wyrok TK z dnia 27 kwietnia 2005 r., P 1/05.
Wyrok TK z dnia 11 maja 2005 r., K 18/04.
Wyrok TK z dnia 7 października 2021 r., K 3/21.
Wyrok Trybunału z dnia 5 lutego 1963 r. w sprawie C-26/62, Van Gend en Loos przeciwko Administratie der Belastingen, ECLI:EU:C:1963:1.
Wyrok Trybunału z dnia 15 lipca 1964 r. w sprawie C-6/64, Flaminio Costa przeciwko E.N.E.L., ECLI:EU:C:1964:66.
Wyrok Trybunału z dnia 17 grudnia 1970 r. w sprawie C-11/70, Internationale Handelsgesellschaft mbH przeciwko Einfuhr- und Vorratsstelle für Getreide und Futtermittel, ECLI:EU:C:1970:114.
Wyrok Trybunału z dnia 27 lutego 2018 r. w sprawie C-64/16, Associação Sindical dos Juízes Portugueses, ECLI:EU:C:2018:117.
Wyrok Trybunału z dnia 22 lutego 2022 r. w sprawie C-430/21, Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Curtea de Apel Craiova, ECLI:EU:C:2022:99.
Wyrok włoskiego Sądu Konstytucyjnego z dnia 18 grudnia 1973 r., 183/73.
Wyrok włoskiego Sądu Konstytucyjnego z dnia 5 czerwca 1984 r., 170/1984.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2024.71.1.91-111
Data publikacji: 2024-05-10 12:10:23
Data złożenia artykułu: 2023-10-27 09:14:35
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2024 Stanisław Adam Paruch
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.