Samobójstwa wśród młodzieży jako problem kryminologiczny
Streszczenie w języku polskim
Samobójstwo stanowi przedmiot zainteresowania wielu dyscyplin naukowych, takich jak m.in. psychologia, nauki socjologiczne, nauki prawne, nauki teologiczne. Poważnym problemem społecznym jest narastająca liczba osób młodych, które w akcie desperacji, z powodu braku umiejętności radzenia sobie z problemami szkolnymi, rodzinnymi, przejawów wykluczenia z grupy rówieśniczej czy niskiej odporności na stres decydują się na odebranie sobie życia. Samobójstwo w tym aspekcie należy rozpatrywać jako poważny kryzys społeczny XXI w. W literaturze kryminologicznej jest ono postrzegane jako rodzaj dobrowolnej śmierci oraz akt przerwania ciągłości życia. Samobójstwo wśród młodzieży często poprzedza próba samobójcza, która jest „wołaniem o pomoc”, próbą zwrócenia na siebie uwagi, ale przede wszystkim aktem rozpaczy i buntu na rzeczywistość, z którą należy się zmierzyć. Czynniki ryzyka o charakterze suicydalnym wzajemnie się przenikają i uzupełniają. Należą do nich te mające związek z osobą suicydenta, jak również jego cechy osobowości, style poznawcze, uwarunkowania genetyczne czy biologiczne. Istotną rolę pełnią te, które są powiązane z najbliższym otoczeniem, rodziną, grupą społeczną i mediami. Celem artykułu jest charakterystyka zjawiska samobójstw w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem danych dotyczących dzieci i młodzieży w oparciu o dane statystyczne Policji. Ponadto autorzy próbują przybliżyć portret psychologiczny osoby decydującej się popełnić samobójstwo oraz zwrócić uwagę na czynniki ryzyka samobójstw wśród młodzieży.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
LITERATURA
Bandura-Madej W., Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej, Warszawa 1996.
Butcher J.N., Hooley J.M., Mineka S., Psychologia zaburzeń DSM-V, Sopot 2021.
Cztery U., Umysł samobójcy, Kraków 2022.
Fox C., Hawton K., Jak – dlaczego – kiedy rozmawiać z młodymi zagrożonymi samobójstwem, Warszawa 2009.
Hołyst B., Samobójstwo. Przypadek czy konieczność, Warszawa 1983.
Hołyst B., Suicydologia, Warszawa 2002.
Hołyst B., Suicydologia, Warszawa 2012.
Karaźniewicz J., Prawnokarne aspekty samobójstw, [w:] Suicydologia dla prawników i śledczych, red. E.M. Guzik-Makaruk, I. Sołtyszewski, Warszawa 2023.
Laskowska K., Epidemiologia zachowań suicydalnych, [w:] Suicydologia dla prawników i śledczych, red. E.M. Guzik-Makaruk, I. Sołtyszewski, Warszawa 2023.
Michalska-Suchanek M., Fenomen samobójstwa, Mikołów 2011.
Pospiszyl I., Patologie społeczne i problemy społeczne, Warszawa 2021.
Skawińska M., Samobójstwo. Rola polityki społecznej w zapobieganiu i terapii, Kielce 2003.
Szpringer M., Mazur E., Laurman-Jarząbek E., Poczucie sensu życia, natężenie depresji i radzenie sobie w sytuacjach stresowych u osób podejmujących zachowania ryzykowne, Kielce 2022.
Ziółkowska J., Samobójstwo. Analiza narracji osób po próbach samobójczych, Warszawa 2016.
ŹRÓDŁA INTERNETOWE
Dane statystyczne Policji dotyczące zamachów samobójczych, https://statystyka.policja.pl/st/wybrane-statystyki/zamachy-samobojcze (dostęp: 24.09.2023).
Dane statystyczne Policji dotyczące zamachów samobójczych od 2017 roku, https://statystyka.policja.pl/st/wybrane-statystyki/zamachy-samobojcze/63803,Zamachy-samobojcze-od-2017-roku.html (dostęp: 24.09.2023).
Raport dotyczący zachowań samobójczych wśród dzieci i młodzieży za lata 2012–2021, https://backend.zwjr.pl/media/attachments/Raport_za_lata_2012-2021_zachowania_samobojcze_mlodziezy_2_JVEHSu1.pdf (dostęp: 24.09.2023).
Szymańska J., Zapobieganie samobójstwom dzieci i młodzieży. Poradnik dla pracowników szkół i placówek oświatowych oraz rodziców, Warszawa 2016, https://www.ore.edu.pl/wp-content/uploads/phocadownload/pracownie/seria_profilaktyka_Zapobieganie_samobojstwom_dzieci_i_mlodziezy.pdf (dostęp: 15.03.2024).
AKTY PRAWNE
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (t.j. Dz.U. 2022, poz. 1138, ze zm.).
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2024.71.1.41-58
Data publikacji: 2024-05-10 12:10:19
Data złożenia artykułu: 2023-11-01 15:47:43
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2024 Eliza Mazur, Korneliusz Łukasik
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.