Międzykulturowość, wielokulturowość oraz procesy migracyjne ludności

Patrycja Sołtysiak

Streszczenie w języku polskim


W dzisiejszym zglobalizowanym świecie tematy związane z międzykulturowością, wielokulturowością i procesami migracyjnymi ludności stają się coraz bardziej istotne i aktualne. Można odnieść wrażenie, że współczesne społeczeństwa zmierzają coraz częściej ku wielokulturowości, co wynika z różnorodnych procesów migracyjnych, powodowanych przez różne czynniki: społeczne, ekonomiczne, polityczne, prawne, środowiskowe, kulturowe oraz te, które związane są z zachwianiem poczucia bezpieczeństwa i stanowią element zagrożenia zarówno dla człowieka jako jednostki (obywatela), jak i dla społeczeństwa. Miejsce i przestrzeń to kategorie mające znaczenie dla wielu dyscyplin naukowych, wyznaczają bowiem schematy poznawania i rozumienia otoczenia. Komunikacja między- i wielokulturowa wiąże się również z asymilacją mniejszości (outsiderów), rytuałami, stereotypami, gestami, ubiorem (powierzchownością) oraz symbolami niosącymi „zakodowaną” treść. Zjawiska migracji i emigracji mogą stanowić zwierciadło, w którym odbijają się aktualne wydarzenia zachodzące na świecie – w poszczególnych państwach, ich ustroju, bezpieczeństwie, polityce, gospodarce oraz w funkcjonowaniu społeczeństwa jako zbiorowości i człowieka jako jednostki. Współcześnie można zaobserwować wzmożone zainteresowane tematyką kulturowości, międzykulturowości, wielokulturowości, a w konsekwencji migracji ludności. Widoczny jest dyskurs – naukowy, polityczny, prawny, medialny – dotyczący tych zjawisk społecznych. Integracja i asymilacja są kulturowymi pojęciami zarówno w badaniach interdyscyplinarnych i naukowych, jak i w debatach publicznych, których przedmiot stanowi funkcjonowanie społeczeństw ponowoczesnych, cechujących się różnorodnością. Między- i wielokulturowość to zjawiska tożsamościowe, ideologiczne, edukacyjne, poznawcze, regulujące kwestie współistnienia na obszarze określonego terytorium różnych kultur i interakcji społecznych, które co do zasady przebiegają w sposób dynamiczny.


Słowa kluczowe


migracja; emigracja; międzykulturowość; wielokulturowość; tożsamość

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


LITERATURE

Barna L.M., Stumbling Blocks in Intercultural Communication, [in:] Intercultural Communication: A Reader, eds. L.A. Samovar, R.E. Porter, E.R. McDaniel, Belmont 1996.

Bogucka K., Komunikacja międzykulturowa jako pomost ku integracji społecznej w środowisku wielokulturowym, “Studia Edukacyjne” 2018, no. 49.

Buczyńska-Garewicz H., Miejsca, strony, okolice. Przyczynek do fenomenologii przestrzeni, Kraków 2006.

Giddens A., Socjologia, Warszawa 2007.

Grzymała-Kazłowska A., Łodziński S. (eds.), Problemy integracji imigrantów. Koncepcje, badania, polityki, Warszawa 2008.

Havel V., Siła bezsilnych i inne eseje, Warszawa 2011.

Le Bon G., Psychologia tłumu, Warszawa 1994.

Muszyńska J., Miejsce jako przestrzeń doświadczalna, [in:] Od wielokulturowości miejsca do międzykulturowości relacji społecznych. Wspólne strategie kreowania przestrzeni życia jednostki, eds. J. Nikitorowicz, J. Muszyńska, B. Boświńska-Kulik, Warszawa 2014.

Niedźwiedzki D., Migracje i tożsamość. Od teorii do analizy przypadku, Kraków 2010.

Nikitorowicz J., Fenomen wielokulturowości i programy rozwoju międzykulturowości, “Edukacja Międzykulturowa” 2012, no. 1, DOI: https://doi.org/10.15804/em.2012.02

Nikitorowicz J., Pogranicze tożsamości, edukacja międzykulturowa, Białystok 1995.

Nikitorowicz J., Wspólnoty i migracje w społeczeństwach wielokulturowych, [in:] Wspólnoty z perspektywy edukacji międzykulturowej, eds. J. Nikitorowicz, J. Muszyńska, M. Sobecki, Białystok 2009.

Olechnicki K., Załęcki P., Słownik socjologiczny, Toruń 1997.

Orzechowska B., Problematyka wielokulturowości w kontekście współczesnych problemów społecznych i jej odzwierciedlenie w edukacji społecznej i historycznej, “Edukacja, Kultura, Społeczeństwo” 2020, vol. 1(1), DOI: https://doi.org/10.34616/eks.2020.1.75.104

Pérez-Reverte A., Batalista, Warszawa 2007.

Sadowski A., Sterowanie wielokulturowością. Dotychczasowe doświadczenia i kierunki przemian, Białystok 1999.

Sobecki M., Środowisko zamieszkania a postawy młodzieży wobec odmienności rasowej, narodowej i religijnej, [in:] Edukacja międzykulturowa w Polsce i na świecie, eds. T. Lewowicki, E. Ogrodzka-Mazur, A. Szczurek-Boruta, Katowice 2000.

Stefanek T., Grabowicz-Matyjas K. (eds.), Katalog Muzeum Emigracji w Gdyni, Gdynia 2016.

Stepaniuk J., Wielokulturowość w (przed)pandemicznym świecie i jej znaczenie dla procesu uczenia się międzykulturowego, “Podstawy Edukacji” 2021, vol. 14.

Szkudlarek T., Melosik Z., Kultura, tożsamość i edukacja. Migotanie znaczeń, Kraków 1998.

Szmyd J., Zagrożone człowieczeństwo. Regresja antropologiczna w świecie ponowoczesnym, Katowice 2015.

Zalas K., Od Redakcji: Podstawy Edukacji. Wielokulturowość. Międzykulturowość. Transkulturowość, “Podstawy Edukacji” 2021, vol. 14.

Żelasko-Makowska E., Sołtysiak P., Zagrożenie jako antonim bezpieczeństwa. Wybrane zagadnienia na tle rozważań doktrynalnych i regulacji Konstytucji RP, “Zeszyty Prawnicze” 2023, vol. 23(4), DOI: https://doi.org/10.21697/zp.2023.23.4.07

ONLINE SOURCES

Bosswick W., Heckmann F., Integration of Migrants: Contribution of Local and Regional Authorities, 2006, https://www.eurofound.europa.eu/en/publications/all/integration-migrants-contribution-local-and-regional-authorities (access: 2.11.2025).

Emigrant, https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/emigrant (access: 2.11.2025).

Migracje, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/migracje;3941121.html (access: 2.11.2025).

Migration, http://www.merriam-webster.com/dictionary/migration (access: 2.11.2025).

UNESCO, https://www.unesco.org/en (access: 20.02.2024).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2025.72.2.117-131
Data publikacji: 2025-12-23 09:10:25
Data złożenia artykułu: 2024-10-31 23:00:25


Statystyki


Widoczność abstraktów - 0
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2025 Patrycja Sołtysiak

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.