Zmiana społeczna a instytucja społeczna – perspektywa teoretyczna

Dobrosław Mańkowski

Streszczenie w języku polskim


Współczesna socjologiczna perspektywa teoretyczna dotycząca pojmowania (definiowania, rozumienia) zmiany społecznej i instytucji społecznej wymaga pewnego usystematyzowania. Na pierwszy rzut oka odnoszą się one do dwóch różnych perspektyw z zakresu porządku społecznego. Zmiana społeczna zawiera w sobie przemianę, zmianę porządku/ładu społecznego, reformę, ustalenie nowych zasad. Odnosi się również do ruchów społecznych. Natomiast instytucja społeczna dotyczy rytuałów, reprodukcji ładu społecznego, utrzymywania dominującego sposobu myślenia, władzy i opozycji. Zdaje się być statyczna i porządkująca rzeczywistość społeczną. Z jednej strony celem niniejszego artykułu jest uporządkowanie i usystematyzowanie definicyjne zmiany społecznej i instytucji społecznej, zdefiniowanie terminów, z drugiej zaś poszukiwanie odpowiedzi na pytania: Czy te dwa pojęcia mogą w jakiś sposób koegzystować, wpływać na siebie albo wynikać jedno z drugiego? Czy pojęcie zmiany instytucjonalnej jest uprawnione? Czy zmiana instytucjonalna jest również zmianą społeczną?


Słowa kluczowe


zmiana społeczna; instytucja społeczna; socjologia teoretyczna; zmiana instytucjonalna

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bauman Z., Tendencje i szkoły w socjologii współczesnej. Próba typologii, „Studia Socjologiczne” 1962, nr 1.

Berger P.L., Luckmann T., Społeczne tworzenie rzeczywistości, Warszawa 1983.

Bokszański Z., Zmiana społeczna i jednostka we współczesności, „Przegląd Socjologiczny” 2016, nr 65.

Boudon R., Efekt odwrócenia, Warszawa 2008.

Chmielewski P., Homo agens. Instytucjonalizm w naukach społecznych, Warszawa 2011.

Chodkowska M., Zmiana społeczna jako kategoria analizy postaw wobec problemów niepełnosprawności, „Annales UMCS. Sectio J” 2015, nr 1, DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2015.28.1.15.

Douglas M., Jak myślą instytucje, Warszawa 2012.

Federowicz M., Różnorodność kapitalizmu. Instytucjonalizm i doświadczenie zmiany ustrojowej po komunizmie, Warszawa 2004.

Fligstein N., McAdam D., A Theory of Fields, Oxford 2016.

Giddens A., Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, Warszawa 2002.

Hall P.A., Taylor R.C.R., Political Science and the Three New Institutionalisms, “Political Studies” 1996, Vol. 44.

Kamiński A.Z., Instytucje polityczne wobec układów nieformalnych: nomadzi instytucjonalni i flexianie, [w:] M. Jarosz (red.), Instytucje: konflikty i dysfunkcje, Warszawa 2012.

Karpiński J., Postulat operacyjności definicji w naukach społecznych, „Studia Socjologiczne” 1962, nr 4(7).

Latour B., Nigdy nie byliśmy nowocześni, Warszawa 2011.

Malikowski M., Instytucja i instytucjonalizacja jako kategorie teoretyczne socjologii, „Studia Socjologiczne” 1989, nr 1.

March J.G., Olsen J.P., Instytucje. Organizacyjne podstawy polityki, Warszawa 2005.

Morawski W., Zmiana instytucjonalna, Warszawa 1998.

North D.C., Institutions, “Journal of Economic Perspectives” 1991, Vol. 5(1), DOI: https://doi.org/10.1257/jep.5.1.97.

Osicka-Kajda A., Zmiana społeczna w perspektywie teorii systemu światowego Immanuela Wallersteina, „Studia Socjologiczne” 2009, nr 2.

Ossowski S., Z zagadnień psychologii społecznej, Warszawa 2000.

Paluch K., Konflikt, modernizacja i zmiana społeczna. Analiza i krytyka teorii funkcjonalnej, Warszawa 1976.

Parsons T., Prolegomena to a Theory of Social Institutions, “American Sociological Review” 1990, Vol. 55(3), DOI: https://doi.org/10.2307/2095758.

Parsons T., System społeczny, Kraków 2009.

Pawlak W., Instytucje i zmiana instytucjonalna w teorii D. Northa, „Studia Socjologiczne” 1993, nr 1.

Schaff A., Szkice z filozofii języka, Warszawa 1967.

Sztompka P., Socjologia zmian społecznych, Kraków 2005.

Touraine A., Myśleć inaczej, Warszawa 2011.

Veblen T., Teoria klasy próżniaczej, Warszawa 1971.

Whitehead A.N., Nauka i świat współczesny, Warszawa 1988.

Wilkin J., Instytucjonalne i kulturowe podstawy gospodarowania. Humanistyczna perspektywa ekonomii, Warszawa 2016.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/i.2018.43.1.233-248
Data publikacji: 2018-11-20 14:05:26
Data złożenia artykułu: 2017-11-27 18:55:38


Statystyki


Widoczność abstraktów - 3295
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2018 Dobrosław Mańkowski

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.