Stres rodzicielski a postawy rodzicielskie matek dzieci w wieku 0–10 lat

Magdalena Gajderowicz

Streszczenie w języku polskim


Główny problem badawczy, jaki postawiono w niniejszej pracy, brzmi: Czy stres rodzicielski wiąże się z postawami rodzicielskimi u matek dzieci wieku 0–10 lat? Z tak nakreślonego przedmiotu badań wyłoniony został cel badań, którym była analiza, w jakim stopniu stres rodzicielski koreluje z postawami rodzicielskimi matek. Badaniami objęto 60 kobiet w wieku 20–40 lat, które są matkami dzieci w wieku 0–10 lat. Do przeprowadzenia badań użyto takich narzędzi jak Skala Postaw Rodzicielskich (SPR) i Inwentarz Stresu Rodzicielskiego (PSI-4). Postawiono następującą hipotezę: Istnieje związek pomiędzy poziomem odczuwanego stresu rodzicielskiego a postawami rodzicielskimi matek. W wyniku przeprowadzonych badań hipoteza została potwierdzona. Analiza wykazała, że wszystkie wyznaczniki postaw rodzicielskich, tj. akceptacja, wymaganie, autonomia, niekonsekwencja i ochranianie, korelowały ze stresem rodzicielskim. Badane matki, przejawiające większy poziom stresu, równocześnie miały tendencję do postaw niewłaściwych wobec swoich dzieci. Cechowały się one większą skłonnością do postawy odrzucającej wobec dzieci, częściej przejawiały tendencję do wygórowanych oczekiwań i wymagań wobec nich lub do nadmiernej ochrony. Kobiety miały także większą trudność w poszanowaniu autonomii swoich dzieci oraz wykazywały się skłonnością do niekonsekwencji.


Słowa kluczowe


stres rodzicielski; postawy rodzicielskie; matki; poziom stresu; postawy niewłaściwe; dzieci

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Abidin, R. (2021). Inwentarz Stresu Rodzicielskiego. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

Antonovsky, A. (2005). Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.

Brzezińska, A., Appelt, K., Ziółkowska, B. (2016). Psychologia rozwoju człowieka. Sopot: GWP.

Ćwikła, M. (2018). Czynniki determinujące agresję i przemoc – podobieństwa i różnice. W: E. Żywucka-Kozłowska, A. Szczechowicz, K. Rzeczkowska (red.), Problemy współczesnego świata. Zagadnienia wybrane (s. 27–36). Olsztyn: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski.

Drabik, L., Kubiak-Sokół, A., Sobol, E., Wiśniakowska, L. (2016). Słownik języka polskiego. Warszawa: PWN.

Greszta, E., Ryś, M., Trębicka, P. (2020). Typy par rodzicielskich – współzależność postaw rodzicielskich w diadzie. Kwartalnik Naukowy Fides et Rario, 41(1), 186–205.

Gurycka, A. (1990). Błąd w wychowaniu. Warszawa: WSiP.

Heitzman, J. (2002). Stres w etiologii przestępstw agresywnych. Kraków: Wydawnictwo UJ.

Heszen, I. (2014). Psychologia stresu. Warszawa: PWN.

Jankowiak, A., Krupiński, R. (2012). Słownik psychologiczny. Leksykon ludzkich zachowań. Konin: Psychoskok.

Kaczmarska, A., Curyło-Sikora, P. (2016). Problematyka stresu – przegląd koncepcji. Hygeia Public Health, 51(4), 317–321.

Kowalewska, A. (2012). Wybrane układy i funkcje organizmu człowieka ważne dla procesów uczenia się. W: B. Woynarowska, A. Kowalewska, Z. Izdebski, K. Komosińska (red.), Biomedyczne podstawy kształcenia i wychowania. Podręcznik akademicki (s. 149–188). Warszawa: PWN.

Łosiak, W. (2007). Natura stresu. Spojrzenie z perspektywy ewolucyjnej. Kraków: Wydawnictwo UJ.

Niedziela, J., Wrocławska-Warchala, E. (2021). PSI-4. Inwentarz Stresu Rodzicielskiego. Polska adaptacja i normalizacja. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

Ogińska-Bulik, N. (2009). Czy doświadczenie stresu może służyć zdrowiu? Polskie Forum Psychologiczne, 14(1), 33–45.

Piotrowski, K., Dzielińska, M., Sanna, K., Szczygieł, D. (2022). Wypalenie rodzicielskie: wprowadzenie do teorii i badań. Psychologia Rozwojowa, 27(3), 9–23. DOI: 10.4467/20843879PR.22.015.17676

Plopa, M. (2005). Psychologia rodziny. Teoria i badania. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Plopa, M. (2008). Skala Postaw Rodzicielskich. Warszawa: Vizja Press@IT.

Reber, A., Reber, E. (2008). Słownik psychologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Szatkowska, M. (2022). Postawy wychowawcze rodziców a radzenie sobie w sytuacjach trudnych i z negatywnymi emocjami – ocena z perspektywy dorosłego życia. Zeszyty Naukowe WSG. Edukacja – Rodzina – Społeczeństwo, 40(7), 103–140.

Szymańska, A., Aranowska, E. (2019). „Trudny” temperament dziecka i jego związek ze stresem rodzicielskim w grupach rodziców wychowujących chłopców i dziewczynki. Psychiatria Polska, 53(2), 399–417. DOI: 10.12740/PP/94381

Szymańska, A., Aranowska, E. (2021). Stres rodzicielski, obojętność i wycofywanie się rodzica z relacji z dzieckiem. Ujęcie strukturalne. Psychiatria Polska, 55(3), 675–699. DOI: 10.12740/PP/115967

Włodarczyk, J. (2017). Przemoc wobec dzieci. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 16(1), 192–213.

Ziemska, M. (1973). Postawy rodzicielskie. Warszawa: Wiedza Powszechna.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2024.37.2.23-41
Data publikacji: 2024-09-30 16:58:41
Data złożenia artykułu: 2023-11-28 19:00:31


Statystyki


Widoczność abstraktów - 640
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 619

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2024 Magdalena Gajderowicz

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.