Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Postawy rodzicielskie rodziców z niepełnosprawnością ruchową a poziom samooceny ich dzieci
Streszczenie w języku polskim
Celem badania było określenie związku między postawami rodzicielskimi przejawianymi przez rodziców z niepełnosprawnością ruchową a poziomem samooceny ich dzieci. Problematyka badawcza została sprowadzona do trzech kluczowych pytań: 1) Jakie postawy rodzicielskie prezentują kobiety z niepełnosprawnością ruchową w porównaniu z mężczyznami z niepełnosprawnością ruchową? 2) Jaka jest samoocena dzieci wychowywanych przez matki z niepełnosprawnością ruchową w porównaniu z dziećmi ojców z niepełnosprawnością ruchową? 3) Czy istnieje zależność między postawami rodzicielskimi a poziomem samooceny dzieci wychowywanych przez rodziców z niepełnosprawnością ruchową, a jeśli tak – jaki ma ona charakter?
Badanie przeprowadzono wśród 59 rodziców (26 matek i 33 ojców) oraz ich dzieci w wieku 14–18 lat. Zastosowano Skalę Postaw Rodzicielskich autorstwa M. Plopy oraz Skalę Samooceny SES M. Rosenberga. Wyniki wykazały, że postawy rodzicielskie prezentowane przez rodziców z niepełnosprawnością ruchową były najczęściej niewłaściwe lub jedynie umiarkowanie właściwe, natomiast poziom samooceny ich dzieci – w przeważającej mierze niski lub bardzo niski. Analiza korelacyjna ujawniła słabe i w większości statystycznie nieistotne zależności pomiędzy zmiennymi. Uzyskane wyniki wskazują na potrzebę systemowego wsparcia psychopedagogicznego dla rodziców z niepełnosprawnością ruchową, szczególnie w zakresie rozwijania kompetencji wychowawczych.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Belli, E., Gürbüz, A., Bedir, F. (2019). The effect of parent's attitudes on the leadership behaviors of students at the Faculty of Sport Sciences. Journal of Physical Education & Health, 8(13), 5–14.
Bochniarz, A. (2010). Postawy rodzicielskie a funkcjonowanie społeczne jedynaków. Lublin: UMCS.
Bochniarz, A. (2017). Samoocena rodziców z niepełnosprawnością ruchową. W: D. Opozda, M. Leśniak (red.), Rodzicielstwo w wybranych zagadnieniach pedagogicznych. Seria Pedagogika rodziny w teorii i praktyce (t. 5, s. 159–169). Lublin: Wydawnictwo Epistemes.
Bochniarz, A. (2018). Samoocena osób niepełnosprawnych ruchowo pracujących zawodowo. W: A. Wiatrowska (red.), Problemy edukacji zdrowotnej. Historia i współczesność. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia, 31(2), 207–221.
Bochniarz, A. (2019). Psychospołeczne uwarunkowania potrzeb młodzieży z rodzin niepełnych. Lublin: UMCS.
Byra, S., Parchomiuk, M. (2015). Przywiązanie a satysfakcja małżeńska współmałżonków osób z niepełnosprawnością ruchową. Studia nad Rodziną, 37, 199–220.
Chęć, M., Rachubińska, K., Konieczny, K. (2024). The importance of parental attitudes for locus of control among adolescents. Pomeranian Journal of Life Sciences, 70(1), 46–52. https://doi.org/10.21164/pomjlifesci.95
Daniel, E., Weisman, M. B., Knafo-Noam, A., Bardi, A. (2021). Longitudinal links between self-esteem and the importance of self-direction values during adolescence. European Journal of Personality, 37(1), 20–32. https://doi.org/10.1177/08902070211040978
Duda, A. (2021). Samoocena i poczucie prężności a struktura potrzeb osób pochodzących z rodzin alkoholowych. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J, Paedagogia-Psychologia, 34(2), 159–176. https://doi.org/10.17951/j.2021.34.2.159-176
Dzwonkowska, I., Lachowicz-Tabaczek, K., Łaguna, M. (2008). Samoocena i jej pomiar: Polska adaptacja skali SES M. Rosenberga. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.
Elshanum, D. C. (2024). The role of parents in enhancing self-esteem of school-age children: Exploring parenting styles, involvement, and socioeconomic factors. Acta Psychologia, 3(3), 11–121. https://doi.org/10.35335/psychologia.v3i3.65
Gerc, K. (2019). Kształtowanie poczucia własnej wartości u dziecka. Hejnał Oświatowy, 10(186), 3–8.
Henriksen, I. O., Ranøyen, I., Indredavik, M. S., Stenseng, F. (2017). The role of self-esteem in the development of psychiatric problems: A three-year prospective study in a clinical sample of adolescents. Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health, 11, Article 68. https://doi.org/10.1186/s13034-017-0207-y
Jankowska, A. M., Włodarczyk, A., Campbell, C., Shaw, S. (2015). Parental attitudes and personality traits, self-efficacy, stress, and coping strategies among mothers of children with cerebral palsy. Health Psychology Report, 3(3), 246–259. https://doi.org/10.5114/hpr.2015.51903
Jastrzębski, J., Baranowska, M. (2015). Rola postaw rodzicielskich w kształtowaniu się poczucia kontroli u dzieci w wieku przedszkolnym. Kwartalnik Naukowy, 1(21), 63–79.
Kapoor, T., Sethi, S. R. (2024). The impact of family environment on self-esteem and resilience among college day scholars and hostellers. International Journal of Indian Psychology, 12(2), 1385–1405. https://doi.org/10.25215/1202.122
Kijak, R. (2013). Macierzyństwo i ojcostwo osób niepełnosprawnych intelektualnie. Niepełnosprawność i Rehabilitacja, 3, 136–145.
Łaguna, M., Lachowicz-Tabaczek, K., Dzwonkowska, I. (2007). Skala samooceny SES Morrisa Rosenberga – polska adaptacja metody. Psychologia Społeczna, 2(4), 164–176.
Marszałek, L. (2006). Niepełnosprawność. Kobiecość. Rodzina. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Mruk, C. J. (2006). Self-Esteem Research, Theory, and Practice. Toward a Positive Psychology of Self-Esteem. New York: Springer Publishing Company.
Nowak, K. (2022). Poziom samooceny wychowanków młodzieżowych ośrodków socjoterapeutycznych. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J, Paedagogia-Psychologia, 35(3), 171–191. https://doi.org/10.17951/j.2022.35.3.171-191
Orth, U., Robins, R. W. (2022). Is high self-esteem beneficial? Revisiting a classic question. American Psychologist, 77(1), 5–17. https://doi.org/10.1037/amp0000922
Podgórska-Jachnik, D. (2012). Problem ojcostwa w kontekście niepełnosprawności z perspektywy naukowej. W Ja, Ojciec (s. 3–6). Warszawa: Fundacja OTWÓRZ OCZY.
Prilleltensky, O. (2004). My child is not my carer: Mothers with physical disabilities and the well-being of children. Disability & Society, 19(3), 209–223. https://doi.org/10.1080/0968759042000204185
Plopa, S. (2008a). Więzi w małżeństwie i rodzinie: Metody badań. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Plopa, M. (2008b). Psychologia rodziny. Teoria i badania. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Mącik, D. (2018). Rola postaw rodzicielskich w kształtowaniu wczesnych nieadaptacyjnych schematów: Badania populacji nieklinicznej. Polskie Forum Psychologiczne, 23(1), 201–215. https://doi.org/10.14656/PFP20180113
Milewska, M., Iłendo-Milewska, A. (2021). Znaczenie wybranych postaw rodzicielskich (nadopiekuńczości i niekonsekwencji) w rozwoju emocjonalno-społecznym dzieci w wieku pięciu i sześciu lat. Zagadnienia Społeczne, 1(15), 65–85.
Mogonea, F.-R., Mogonea, F. (2014). The role of the family in building adolescents’ self-esteem. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 127, 189–193. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.03.238
Szydłowska, M., Borecka-Biernat, D. (2023). Parental attitudes in the retrospective assessment of adults and the quality of interpersonal relationship towards siblings. Polskie Forum Psychologiczne, 28(1), 56–78. https://doi.org/10.34767/PFP.2023.01.04
Wojciszke, B. (2011, 2012). Psychologia społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Yilmaz Bodur, Z., Aktan, S. (2021). A research on the relationship between parental attitudes, students’ academic motivation and personal responsibility. International Journal on Social and Education Sciences (IJonSES), 3(4), 636–655. https://doi.org/10.46328/ijonses.187
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2025.38.1.101-116
Data publikacji: 2025-09-15 08:22:12
Data złożenia artykułu: 2025-05-20 17:01:43
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2025 Agnieszka Bochniarz
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.