Parlament Czeczenii w latach 1991–2000 w świetle regulacji konstytucyjnych

Jerzy Szukalski

Streszczenie w języku polskim


W  artykule przedstawiono zarys instytucji Parlamentu Czeczenii w  latach 1991–2000, tzn. w okresie kiedy republika cieszyła się faktyczną niezależnością od Rosji. W dalszej części obszernie omówiono uregulowania Konstytucji z 1992 roku, ale także innych aktów prawnych, dotyczące pozycji ustrojowej, kadencji i sposobu funkcjonowania, organizacji wewnętrznej, kompetencji i procedury ustawodawczej Parlamentu Czeczenii. W konstatacji podkreślono, że najistotniejszymi czynnikami decydującymi o silnej pozycji czeczeńskiego parlamentu były wyłączność ustawodawcza, brak możliwości skrócenia jego kadencji oraz szerokie uprawnienia kreacyjne i  kontrolne w  stosunku do władzy wykonawczej.

Słowa kluczowe


Czeczenia; parlamentaryzm; Mehk-Kheł; Rada Najwyższa; Parlament Republiki Czeczenii; władza ustawodawcza; Konstytucja Republiki Czeczenii

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Adeger-Adajew, I. 2005. Kamienie mówią. Dzieje i kultura Czeczenów, Instytut Kultury Narodów Kaukazu, Warszawa.

Adiłsułtanow, A. 1996. Czeczenskij tajp (rod) [w:] Czeczency: istorija i sowriemiennost’, Ju.A. Ajdajew (red.), Izdatiel’stwo „Mir domu twojemu”, Moskwa.

Ajdamirow, A. 2005. Chronołogija czeczenskoj istoriji, t. 6 [w:] Sobranije soczinienij w sziesti tomach, M.A. Ajdamirowa i inni (red.), Izdatiel’stwo GUP, Groznyj.

Alirojew, I.Ju. 1994. Istorija i kul’tura czeczencew i ingusziej, RIK „Iczkierija”, Groznyj.

Cesarz Z. 2002. Specyfika konfliktów zbrojnych końca XX wieku – przykład Czeczenii [w:] W kręgu historii i politologii. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Stanisławowi Dąbrowskiemu, K. Dziubka, B. Rogowska, Cz. Lewandowski, J. Tomaszewski (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.

Ciesielski, S. 2003. Rosja–Czeczenia. Dwa stulecia konfliktu [w:] Studia z dziejów Europy Wschodniej 2, „Acta Universitatis Wratislaviensis” No 2536, Historia CLXVI, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.

Czeczenpress, 1997. 15 fiewralja – wtoroj tur parlamientskich wyborow, „Groznienskij Raboczij” ot 14–20 fiewralja.

Czeczenpress, 1997. Izbrano rukowodstwo Parlamienta CzRI, „Gołos Czeczenskoj Riespubliki” ot 5–12 aprjelja.

Czesnow, Ja. 1999. Byt’ czeczencem: licznost’ i etniczeskije identifikaciji naroda [w:] Czecznia i Rossija: obszcziestwa i gosudarstwa, D.Je. Furman (red.), Izdatiel’stwo „Polinform-Talburi”, Moskwa.

Dunlop, J.B. 1998. Russia Confronts Chechnya. Roots of a Separatist Conflict, Cambridge University Press, Cambridge.

Falkowski, M., Marszewski, M. 2010. Kaukaskie „terytoria plemienne”. Kaukaz Północny – cywilizacyjnie obca enklawa w granicach Rosji, „Prace Ośrodka Studiów Wschodnich”, nr 34.

Gakajew, D. 1999. Put’ k czeczenskoj rewoljuciji [w:] Czecznia i Rossija: obszcziestwa i gosudarstwa,

Izdatiel’stwo Polinform-Talburi, Moskwa.

Gall, C., de Waal, T. 1998. Chechnya. Calamity in the Caucasus, New York–London.

Grochmalski, P. 1999. Czeczenia. Rys prawdziwy, Wydawnictwo Atla 2, Wrocław.

Il’jasow, L. 2006. Czeczenskij tejp [w:] Czeczenskaja Riespublika i Czeczency. Istorija i sowriemiennost’,

H.I. Ibragimow, W.A. Tiszkow (red.), Izdatiel’stwo „Nauka”, Moskwa.

Jagielski, W. 2004. Wieże z kamienia, Wydawnictwo W.A.B. Warszawa.

Jandarbijew, Z. 1996. Czecznia – bitwa za swobodu, L’wow.

Konstitucija Czeczeno-Inguszskoj Awtonomnoj Sowietskoj Socjalisticzeskoj Riespubliki. Prinjata na wnieoczieriednoj wos’moj siessiji Wierchownogo Sowieta Czeczeno-Inguszskoj ASRR sziestogo sozywa 26 maja 1978 goda, Groznyj 1978.

Konstitucija Czeczenskoj Riespubliki ot 12 marta 1992 goda (s izmienienijami, dopołnienijami wniesiennymi Zakonom ot 11 nojabrja 1996 goda, Zakonom ot 3 fiewralja 1997 goda), Groznyj 1997.

Konstitucija (Osnownoj Zakon) Nochczi Riespubliki, „Gołos Czeczeno-Inguszietiji” ot 8 fiewralja 1992 g.

Kuleba, M. 2007. Szamil Basajew. Rycerski etos a powinność żołnierska, Wydawnictwo Fundacja

Odysseum, Warszawa.

Kuźniar, R. 2002. Prawa człowieka. Prawo, instytucje, stosunki międzynarodowe, Wydawnictwo Scholar, Warszawa.

Naszchojew, M. 1997. Stanowlienije nowego Parlamienta, „Iczkierija” ot 19 marta.

Popowski, S. 1997. Moskwa zadowolona z wyników, „Rzeczpospolita” z 29.01.

Postanowlienije Parłamienta Czeczenskoj Riespubliki nr 9 ot 2 nojabrja 1991 g. O formirowaniji komitietow Parlamienta Czeczenskoj Riespubliki, Parłamient Czeczenskoj Riespubliki, Postanowlienija, Groznyj 1992.

Postanowlienije Parłamienta Czeczenskoj Riespubliki nr 6 ot 2 nojabrja 1991 g. O miestie nachożdienija Parła-mienta Czeczenskoj Riespubliki, Parłamient Czeczenskoj Riespubliki, Postanowlienija, Groznyj 1992.

Postanowlienije Parłamienta Czeczenskoj Riespubliki nr 18 ot 4 nojabrja 1991 g. O zakrieplieniji tabiel’nogoorużija za czlienami Parłamienta, Parłamient Czeczenskoj Riespubliki, Postanowlienija, Groznyj 1992.

Postanowlienije Cientralnoj Izbiratiel’noj Komisiji Czeczenskoj Riespublik ot 29 oktjabrja 1991 g. Ob itogach wyborow priezidienta Czeczenskoj Riespubliki [w:] Tiernistyj put’ k swobodie. Prawitiel’stwiennyje dokumienty Czeczenskoj Riespubliki, stat’i, interw’ju, A. Bakanajew (red.), Wil’njus 1993.

Postanowlienije Cientral’noj Izbiratiel’noj Komissiji Czeczenskoj Riespubliki Iczkierija nr 84 ot 3 fiewralja 1997 g., „Iczkierija” ot 15 fiewralja 1997 g.

Postanowlienije Cientral’noj Izbiratiel’noj Komissiji Czeczenskoj Riespubliki Iczkierija nr 99 ot 27 fiewralja 1997 g., „Iczkierija” ot 5 marta 1997 g.

Postanowlienije Cientral’noj Izbiratiel’noj Komissiji Czeczenskoj Riespubliki Iczkierija ot 27 fiewralja 1997 g., „Iczkierija” ot 19 marta 1997 g.

Satujew, S.-M. 1991. Poisk istiny. Fiłosofskaja byl’ tiekuszcziego momienta, „Kawkaz” ot 29 diekabrja.

Sułajew, M. 1992. A nużien li nam nowyj Mehk-Khieł? „Gołos Czeczeno-Inguszietiji” ot 4 marta.

Sułtygow, A.-Ch. 1999. Prawowyje probliemy czeczenskogo nacional’nogo-gosudarstwiennogo

samoopriedielienija [w:] Czecznia i Rossija: obszcziestwa i gosudarstwa, D.Je. Furman (red.), Izdatiel’stwo „Polin- form-Talburi”, Moskwa.

Szymczak, T. 1978. Ustrój polityczny Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (1936–1976), Wrocław–Warszawa 1978.

Tiszkow, W.A. 2001. Obszcziestwo w woorużiennom konfliktie. Etnografija czeczenskoj wojny Izdatiel’stwo „Nauka”, Moskwa.

Wywiad autora z przewodniczącym Kancelarii Parlamentu CzRI II kadencji Usmanem Diemisziewem, przeprowadzony 16 września 1997 r. w Groznym. Tekst wywiadu w zbiorach autora.

Wywiad autora z przewodniczącym Parlamentu RCz I kadencji Achjadem Idigowem, przeprowadzony 24 kwietnia 2012 r. w formie rozmowy telefonicznej. Tekst wywiadu na taśmie magnetofonowej w zbiorach autora.

Wywiad autora z przewodniczącym Parlamentu RCz I kadencji Achjadem Idigowem, przeprowadzony 10 maja 2012 r. w formie rozmowy telefonicznej. Tekst wywiadu na taśmie magnetofonowej w zbiorach autora.

Wywiad autora z przewodniczącym Parlamentu RCz I kadencji Achjadem Idigowem, przeprowadzony 22 maja 2012 r. w formie rozmowy telefonicznej. Tekst wywiadu na taśmie magnetofonowej w zbiorach autora.

Wywiad autora z szefem kontrwywiadu Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego CzRI Sharpudinem Tasujewem, przeprowadzony 27 czerwca 2012 r. w Warszawie.

Zajawlienije Achjada Idigowa. O kliewietniczieskich napadkach sajta „czeczencientr”, ttp://haamash.wordpress.com/2011/02/20/zajawlienije-achjada-idigowa-o-kliewietnicz/ (dostęp: 14.10.2011).

Zajawlienije Parlamienta Czeczenskoj Riespubliki ot 8 aprielja 1997 g., „Iczkierija” ot 23 aprielja 1997 g.

Zakon Czeczeno-Inguszskoj Riespubliki ot 14 maja 1991 g. O wniesieniji izmienienij i dopołnienij w Kostnituciji (Osnownoj Zakon) Czeczeno-Inguszskoj Awtonomnoj Socjalisticzeskoj Riespubliki, „Gołos Czeczeno-Inguszietiji” ot 12 ijunja 1991 g.

Zakon Czeczenskoj Riespubliki ot 24 diekabrja 1991 g. O diejatiel’nosti Parłamienta Czeczenskoj Riespubliki, „Gołos Czeczeno-Inguszietiji” ot 24 diekabrja 1991 g.

Zakon Czeczenskoj Riespubliki ot 31 diekabrja 1991 g., O miestnom samouprawlieniji, „Gołos Czeczeno-Inguszietiji” ot 31 diekabrja 1991 g.

Zakon Czeczenskoj Riespubliki ot 12 maja 1992 g., O statusie dieputata Parłamienta Czeczenskoj Riespubliki, kserokopia otrzymana z Kancelarii Parlamentu CzRI we wrześniu 1997 r. w zbiorach autora.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/k.2013.20.2.61
Data publikacji: 2013-11-18 00:00:00
Data złożenia artykułu: 2015-07-18 08:54:59


Statystyki


Widoczność abstraktów - 584
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 271

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2015 Jerzy Szukalski

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.