Znaczenie poczucia podmiotowości dla aktywności społecznej w przestrzeni samorządowej

Patrycja Elżbieta Szostok-Nowacka

Streszczenie w języku polskim


Artykuł jest prezentacją wyników kwestionariuszowych badań przeprowadzonych w zakresie komunikacji samorządowej, z uwzględnieniem poczucia podmiotowości komunikacyjnej obywateli oraz ich faktycznej aktywności w środowisku lokalnym. Opierając się na autorskiej koncepcji poczucia podmiotowości komunikacyjnej, dokonano jej weryfikacji w wywiadach kwestionariuszowych przeprowadzonych na 500 respondentach w województwie śląskim w 2016 roku. Celem badania było wykazanie, na ile poczucie podmiotowości, szczególnie tej komunikacyjnej, jest wyznacznikiem faktycznej aktywności obywateli w otoczeniu lokalnym. Główną hipotezę badania stanowiło przekonanie, że poczucie podmiotowości jest związane z aktywnością w przestrzeni samorządowej. W artykule zamieszczono wprowadzenie w tematykę, charakterystykę podmiotowości na poziomie lokalnym, zdefiniowano poczucie podmiotowości ogólnej i komunikacyjnej, zaprezentowano wyniki badań własnych dotyczących znaczenia poczucia podmiotowości komunikacyjnej dla aktywności obywatelskiej oraz sformułowano wnioski. Wyniki potwierdzają, że aktywność komunikacyjna koreluje z faktyczną aktywnością w otoczeniu lokalnym, szczególnie istotne są aspekty podmiotowości komunikacyjnej związane z komunikacją dwustronną. W badaniu wykazano, że poczucie podmiotowości komunikacyjnej nie jest wysokie, co pozwala w pewnym stopniu wnioskować nie tylko o powodach znikomej aktywności obywateli w środowisku lokalnym, ale także stwierdzić, że rozwój samorządowej działalności komunikacyjnej powinien przebiegać w kierunku zachęcania obywateli do aktywnego uczestnictwa w procesach porozumiewania się oraz budowania w nich uzasadnionego przekonania o ważności i przede wszystkim skuteczności tych działań.


Słowa kluczowe


aktywność społeczna, komunikacja samorządowa, partycypacja społeczna, podmiotowość komunikacyjna

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bauman, Z. 2004. O tarapatach tożsamości w ciasnym świecie, [w:] Dylematy wielokulturowości, W. Kalaga (red.), Universitas, Kraków, s. 13–39.

CBO S, 2004. Społeczeństwo obywatelskie 1998–2004, Warszawa.

CBO S, 2008. Poczucie wpływu na sprawy publiczne, Warszawa.

CBO S, 2010. Aktywność Polaków w organizacjach obywatelskich w latach 1998–2010, Warszawa.

Cichocki, R. 2003. Podmiotowość w społeczeństwie, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.

Demczuk, A. 2004. Polityka informacyjna gmin i powiatów Lubelszczyzny, [w:] Samorząd lokalny w Polsce. Społeczno-polityczne aspekty funkcjonowania, S. Michałowski (red.), Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 488–502.

Dobek-Ostrowska, B., Sobera, W. 2017. Rola metod badawczych w studiach komunikologicznych, [w:] Badania ilościowe i jakościowe w studiach nad komunikowaniem, B. Dobek Ostrowska, R. Sobera (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 19–31.

Giddens, A. 2001. Nowe zasady myśli socjologicznej, Nomos, Kraków.

Jarosz, A. 2015. Samorząd miejski jako sfera podmiotów publicznych w procesie transformacji ustrojowej Rostock i Toruń w ujęciu porównawczym, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.

Karwat, M. 1980. Podmiotowość polityczna: humanistyczna interpretacja polityki w marksizmie, Wydawnictwo PWN, Warszawa.

Korzeniowski, K. 1983. Podmiotowość człowieka. Metateoretyczne ramy teorii, [w:] Podmiotowość jednostki w koncepcjach psychologicznych i organizacyjnych, K. Korzeniowski, R. Zieliński, W. Daniecki (red.), Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, s. 9–75.

Kozłowski, S. 2015. Upodmiotowienie samorządu lokalnego w okresie transformacji ustrojowej w Polsce, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.

Krakowiak-Drzewiecka, M. 2015. Skutki i perspektywy przeobrażeń komunikacji w środowisku lokalnym, [w:] Wspólnoty lokalne jako uczestnik i podmiot procesów transformacji gospodarczej, E. Zeman-Miszewska, A. Jakubowska, M. Krakowiak-Drzewiecka (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice, s. 57–72.

Krzemiński, I. 1992. Co się dzieje między ludźmi, Wydawnictwo Naukowe i Literackie Open, Warszawa.

Miczka-Pajestka, M. 2005. Podmiotowość człowieka w perspektywie nowoczesnej techniki, Wydawnictwo Akademii Techniczno-Humanistycznej, Bielsko-Biała.

Nowak, A. 2011. Podmiot, system, nowoczesność, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM, Poznań.

Olejniczak-Szałowska, E. 2014. Prawo dostępu do informacji publicznej jako podstawa realizacji prawa do partycypacji społecznej w samorządzie terytorialnym (zarys problemu), [w:] Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym, B. Dolnicki (red.), Wolters Kluwer Polska, Warszawa, s. 753–770.

Parnes, J. 2015. Internetowe media samorządowe jako narzędzie dialogu władzy lokalnej z obywatelami, [w:] Przemiany mediów lokalnych i regionalnych, W. Furman, P. Kuca (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.

Regulski, J. 2010. Móc, umieć i chcieć. Kształtowanie samorządu terytorialnego w Polsce, [w:] Dwudziestolecie funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce, H. Kisiłowska, E. Malak (red.), Politechnika Warszawska, Warszawa, s. 15–19.

Regulski, J. 2000. Samorząd III Rzeczypospolitej. Koncepcje i realizacja, Wydawnictwo PWN, Warszawa.

Regulski, J. 2013. Samorządność i społeczeństwo obywatelskie – kilka pytań i wiele wątpliwości, „Samorząd Terytorialny”, nr 3, s. 5–9,

Sartori, G. 1994.Teoria demokracji, Wydawnictwo PWN, Warszawa.

Starosta, P. 2012. Przynależność w dobie globalizacji, [w:] Tożsamość, nowoczesność, stereotypy, R. Dopierała, K. Kaźmierska (red.), Nomos, Kraków, s. 200–230.

Sura, R., Choma, R. 2014. Kilka spostrzeżeń na temat form partycypacji społecznej na poziomie gmin, [w:] Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym, B. Dolnicki (red.), Wolters Kluwer Polska, Warszawa, s. 135–146.

Suwaj, P.J., Wenclik, M. 2009. Patologiczne konsekwencje nieuwzględnienia czynnika obywatelskiego w procesie decyzyjnym, [w:] Patologie w administracji publicznej, P. Suwaj, D. Kijowski (red.), Oficyna, Warszawa, s. 372–383.

Swianiewicz, P. 2012. Partycypacja społeczna w realizacji polityk miejskich, [w:] Partycypacja obywateli i podmiotów obywatelskich w podejmowaniu rozstrzygnięć publicznych na poziomie lokalnym, M. Stec, M. Mączyński (red.), Wolters Kluwer Polska, Warszawa, s. 36–57.

Szostok, P., Rajczyk, R. 2013. Komunikowanie lokalne w Polsce. O instrumentach polityki komunikacyjnej samorządów, Wydawnictwo Gnome, Katowice.

Szostok, P. 2017. Poczucie podmiotowości komunikacyjnej w samorządzie terytorialnym w Polsce, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.

Turska-Kawa, A. 2011. Poczucie alienacji a użytkowanie mediów. W poszukiwaniu nowych zastosowań teorii użytkowania i gratyfikacji, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, Katowice.

Turska-Kawa, A. 2015. Determinanty chwiejności wyborczej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.

Urban, O. 2008. Podmiotowość jednostki jako przedmiot badań nauk humanistycznych, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.

Weryński, P. 2012. Regionalne wzory partycypacji i typologie uczestnictwa, [w:] Zasoby lokalne jako dobro wspólne. Kapitał społeczny opolskich społeczności lokalnych, K. Postrzednik-Lotko, P. Weryński (red.), Warszawa, s. 27–72.

Wimmer, R., Dominick, J. 2008. Mass media. Metody badań, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Wódz, J. 2004. Aktywność lokalna, obywatelstwo lokalne, polityka na szczeblu lokalnym, [w:] Samoorganizacja społeczeństwa obywatelskiego: III sektor i wspólnoty lokalne w jednoczącej się Europie, P. Gliński, B. Lewenstein, A. Siciński (red.), Instytut Socjologii i Filozofii PAN, Warszawa, s. 222–238.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/k.2019.26.1.141-157
Data publikacji: 2019-06-30 21:44:10
Data złożenia artykułu: 2019-04-01 20:35:59


Statystyki


Widoczność abstraktów - 2318
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 886

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2019 Patrycja Elżbieta Szostok-Nowacka

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.