Prawa człowieka jako warunek możliwości wolności moralnej. Próba ontologicznej analizy wolności politycznej

Alicja Pietras

Streszczenie w języku polskim


Celem artykułu jest próba własnej ontologicznej analizy pojęcia wolności politycznej z wykorzystaniem rozpoznań i sposobów rozumienia pojęcia wolności (moralnej i politycznej, negatywnej i pozytywnej) na gruncie historii filozofii. Odwołuję się między innymi do trzech znanych koncepcji: 1) Isaiaha Berlina rozróżnienia pomiędzy negatywną i pozytywną wolnością polityczną (positive and negative liberty); 2) Hannah Arendt historycznych analiz związanych z rozróżnieniem między wolnością polityczną i wolnością woli (wolnością moralną); 3) Nicolaia Hartmanna krytyki Kantowskiego sposobu rozumienia wolności jako wolności pozytywnej oraz jego własnych analiz wolności moralnej jako fenomenu duchowego życia człowieka. Na koniec próbuję wykorzystać przeprowadzone analizy do uzasadnienia tezy, że prawa człowieka pierwszej generacji stanowią warunek możliwości wolności moralnej człowieka.


Słowa kluczowe


wolność; wolność negatywna; wolność pozytywna; wolność moralna; wolność polityczna; prawa człowieka; Isaiah Berlin; Nicolai Hartmann

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Arendt, Hannah. Życie umysłu. Tłum. Hanna Buczyńska-Garewicz, Robert Piłat, Bogdan Baran. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2016.

Aron – Berlin – Arendt: Trzy głosy o wolności. Tłum. Komitywa we współpracy z CDN z Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo CDN, 1987.

Berger, Peter L., Thomas Luckmann. Społeczne tworzenie rzeczywistości. Tłum. Józef Niżnik. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983.

Berlin, Isaiah. Cztery eseje o wolności. Tłum. Daniel Grinberg, Dorota Lachowska, Jerzy Łoziński. Warszawa: PWN, 1994.

Berlin, Isaiah. Wolność. Tłum. Bogdan Baran. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2017.

Galarowicz, Jan. W drodze do etyki odpowiedzialności, T. I. Fenomenologiczna etyka wartości (Max Scheler – Nicolai Hartmann – Dietrich von Hindelbrand). Kraków: Wydawnictwo Naukowe PAT, 1997.

Galewicz, Włodzimierz. N. Hartmann. Warszawa: Wydawnictwo Wiedza powszechna, 1987.

Hartmann, Nicolai. Möglichkeit und Wirklichkeit. Berlin: Walter de Gruyter, 1938.

Hartmann, Nicolai. Der Aufbau der realen Welt. Grundriss der allgemeinen Kategorienlehre. 3. Berlin: Walter de Gruyter, 1964.

Hartmann, Nicolai. Das Problem des Geistiges Seins. Untersuchungen zur Grundlegung der Geschichtsphilosophie und der Geisteswissenschaften. 2. Berlin: Walter de Gruyter, 1949.

Hartmann, Nicolai. Ethik. 4. Berlin: Walter de Gruyter, 1962.

Hartmann, Nicolai. Grundzüge einer Metaphysik der Erkenntnis. 4. Berlin: Walter de Gruyter, 1949.

Hartmann, Nicolai. Myśl filozoficzna i jej historia. Systematyczna autoprezentacja. Tłum. Jan Garewicz. Toruń: Wydawnictwo Comer, 1994.

Hartmann, Nicolai. Neue Wege der Ontologie (Teildruck aus Systematische Philosophie. 2.) Stuttgart: W. Kohlhammer Verlag, 1946.

Hartmann, Nicolai. Nowe drogi ontologii. Tłum. Leszek Kopciuch, Artur Mordka. Toruń: Rolewski, 1998.

Hartmann, Nicolai. Zur Grundlegung der Ontologie. Berlin: Walter de Gruyter, 1935.

Judycki, Stanisław. „Wolność i determinacja”. W: Wolność we współczesnej kulturze. Materiały V Światowego Kongresu Filozofii Chrześcijańskiej: KUL – Lublin 20-25 sierpnia 1996), 355–367. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL 1997.

Kłoskowska, Antonina. Kultura masowa. Krytyka i obrona. Warszawa: PWN, 1980.

Kłoskowska, Antonina. Socjologia kultury. Warszawa: PWN, 2007.

Kopciuch, Leszek. Człowiek i historia u Nicolaia Hartmanna. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2007.

Kopciuch, Leszek. Wolność a wartości. Max Scheler – Nicolai Hartmann – Dietrich von Hildebrand – Hans Reiner. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2010.

Kopciuch, Leszek. „Stosunek Nicolaia Hartmanna do Immanuela Kanta w kontekście zagadnień aksjologiczno-etycznych”. Estetyka i Krytyka 2012, nr 4 (26): 61–75.

Morgenstern, Martin. Nicolai Hartmann, Grundlinien einer wissenschaftlich orientierenten Philosophie. Tübingen und Basel: Franke Verlag, 1992.

Noras, Andrzej J. Nicolaia Hartmann koncepcja wolności woli. Katowice: Wydawnictwo UŚ, 1998.

Pietras, Alicja. „Hans Wagner jako neoneokantysta”. Folia Philosophica 2018, vol. 39: 5–26.

Pietras, Alicja. „The Ontology of Procesual Being: Nicolai Hartmann’s Interpretation of Hegelian Dialectical Process”. Constructivist Foundations 14, nr 1 (2018): 62–64.

Stein, Edyta. „Przyczynowość psychiczna”. W: Edyta Stein, Filozofia psychologii i humanistyki. Tłum. Piotr Janik SJ, Marcin Baran SJ, Jolanta Gaca, 99–254. Kraków: Wydawnictwo Karmelitów Bosych, 2016.

Wagner, Hans. Philosophie und Reflexion. München-Basel: Ernst Reinhardt Verlag, 1959.

Zwoliński, Zbigniew. Byt i wartość i Nicolaia Hartmanna. Warszawa: PWN, 1974.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2019.28.131-164
Data publikacji: 2020-02-14 19:50:37
Data złożenia artykułu: 2019-10-25 19:26:12


Statystyki


Widoczność abstraktów - 2280
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Alicja Pietras

##submission.licenseURL##: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl