Wyślij tekst przez e-mail 
Ukryj
Pokaż wszystkie
Rodzice i szkoła w edukacji dzieci z rodzin zastępczych – podział odpowiedzialności z perspektywy rodziców. Raport z badań
Streszczenie w języku polskim
Wprowadzenie
Dzieci w rodzinie zastępczej mają trudną sytuację życiową. Jest to wyzwanie zarówno dla rodziców zastępczych, jak i dla nauczycieli. Współpraca oparta na wspólnym zaangażowaniu i zrozumieniu daje dziecku szansę na zdobycie pozytywnych doświadczeń życiowych. Nabyta wiedza i umiejętności mogą stanowić zasób, który pozwoli dziecku na zmianę (często negatywnego) schematu życia rodziny biologicznej, z której pochodzi.
Cel badań
Celem badań było zrozumienie, jak rodzice zastępczy postrzegają współpracę ze szkołą, do której uczęszczają ich dzieci.
Metoda badań
W badaniach wykorzystano paradygmat interpretatywny oraz metodę fenomenografii. Do zebrania danych wykorzystano wywiad fokusowy, który przeprowadzony w trzech grupach rodziców zastępczych. Łącznie w badaniach uczestniczyło 21 rodziców.
Wyniki
Rodzice zastępczy zauważają podział odpowiedzialności w procesie kształcenia przyjętych do rodziny dzieci. Ich rolą jest: dobór placówki, podjęcie współpracy, pomoc dziecku w nauce i towarzyszenie w rehabilitacji, informowanie pracowników szkoły o specyfice funkcjonowania dziecka, bycie rzecznikiem dziecka. Po stronie personelu widzą: realizację zaleceń specjalistów, współpracę z rodzicami, stawianie dziecku adekwatnych wymagań, życzliwe nastawienie wobec dziecka i rodziny zastępczej.
Wnioski
Na podstawie wyników badań sformułowano wskazówki, które mogą służyć dobrej współpracy rodziców zastępczych ze szkołą. Ważne jest zrozumienie przez nauczycieli specyficznej sytuacji nie tylko dziecka (jego doświadczeń życiowych, zaburzeń w rozwoju), ale też rodzica zastępczego, a także docenienie jego zaangażowania na rzecz dziecka. Ważne byłoby stworzenie systemu wsparcia.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Barbour, R. (2011). Badania fokusowe. Warszawa: PWN.
Bartnikowska, U., Ćwirynkało, K. (2016). Funkcjonowanie dziecka z niepełnosprawnością w rodzinie adopcyjnej i zastępczej w kontekście wcześniejszego doświadczania krzywdzenia dziecka w opiniach rodziców. W: U. Bartnikowska, A. Żyta, S. Przybyliński (red.). Inkluzja - marginalizacja - wykluczenie a jakość życia osób z niepełnosprawnością. Wyzwania współczesności. (s. 85-100). Olsztyn: UWM.
Bergsund, H.B., Wentzel-Larsen, T., Jacobsen, H. (2020). Parenting stress in long-term foster carers: A longitudinal study. Child & Family Social Work, 25(S1), 53–62. DOI:10.1111/cfs.12713.
Dakil, S.R., Cox, M., Lin, H., Flores, G. (2012). Physical abuse in U.S. children: Risk factors and deficiencies in referrals to support services. Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 21(5), 555–569. DOI:10.1080/10926771.2012.680007.
Denzin, N.K., Lincoln, Y.S. (2009). Wprowadzenie. Dziedzina i praktyka badań jakościowych. W: N.K. Denzin Y.S. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych, (s. 19-57) t. 1. Warszawa: PWN.
Flick, U. (2010). Projektowanie badania jakościowego. Warszawa: PWN.
Flick, U. (2011). Jakość w badaniach jakościowych. Warszawa: PWN.
Frączek, Z., Lulek, B. (2010). Wybrane problemy pedagogiki rodziny. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Geiger, J., Piel, M., Lietz, C., Julien-Chinn, F. (2016). Empathy as an essential foundation to successful foster parenting. Journal of Child & Family Studies, 25(12), 3771-3779. DOI:10.1007/s10826-016-0529-z
Gibbs, G. (2011). Analizowanie danych jakościowych. Warszawa: PWN.
Głodkowska, J. (2017). Dydaktyka specjalna. Od wzorca do interpretacji. Warszawa: PWN.
Goemans, A, van Geel, M, Vedder, P. (2015). Over three decades of longitudinal research on the development of foster children: a meta-analysis. Child Abuse Negl. Apr;42:121-34. DOI:10.1016/j.chiabu.2015.02.003.
Goemans, A., Tarren-Sweeney, M., van Geel, M., Vedder, P. (2018). Psychosocial screening and monitoring for children in foster care: Psychometric properties of the Brief Assessment Checklist in a Dutch population study. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 23(1), 9–24. DOI:10.1177/1359104517706527
Jacobsen H., Bergsund H.B., Wentzel-Larsen T., Smith L., Moe V. (2020). Foster children are at risk for developing problems in social-emotional functioning: A follow-up study at 8 years of age. Children and Youth Services Review, 108, 1-10. DOI: 10.1016/j.childyouth.2019.104603
Kolankiewicz, M. (2009). Dzieci pozbawione opieki rodzicielskiej. W: J. Szymańczak (red.), Dzieci z grup ryzyka. Studia BAS, 1(17), 131-158. Biuro Analiz Sejmowych: Warszawa.
Maaskant, A.M., van Rooij F.B., Bos H.M.W., Hermanns J.M.A. (2016). The wellbeing of foster children and their relationship with foster parents and biological parents: a child’s perspective. Journal of Social Work Practice, s. 379-395. DOI: 10.1080/02650533.2015.1092952
Minnis, H., Everett, K., Pelosi, A.J., Dunn, J., Knapp, M. (2006). Children in Foster Care: Mental Health, Service Use and Costs. European Child & Adolescent Psychiatry, 15(2), 63–70. DOI: 10.1007/s00787-006-0452-8
Morgan, D.L. (1996). Focus Groups. Annual Review of Sociology, 22, 129-152.
Paulston, R.G. (1993). Pedagogika porównawcza jako pole nakreślania konceptualnych map teorii paradygmatów. W: Z. Kwieciński, L. Witkowski (red). Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach. (s. 25-50). Warszawa-Toruń: IBE, Edytor.
Pomoc społeczna i opieka nad dzieckiem i rodziną w 2019 roku (2020). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/ubostwo-pomoc-spoleczna/pomoc-spoleczna-i-opieka-nad-dzieckiem-i-rodzina-w-2019-roku,10,11.html, dostęp: 08/03/2021.
Rapley, T. (2010). Analiza konwersacji dyskursu i dokumentów. Warszawa: PWN.
Rosenthal, J.A., Groze, V., Curiel, H. (1990). Race, Social Class and Special-needs Adoption. Social Work, 35(6), 532–539.
Rosenthal, J.A., Groze, V., Aguilar, G.D. (1991). Adoption Outcomes for Children with Handicaps. Child Welfare, 70(6), 623–636.
Shannon, M., McNamara, B.C., DeGrace, A. (2016). How parents still help emerging adults get their homework done: The role of self-regulation as a mediator in the relation between parent-child relationship quality and school engagement. Journal of Adult Development, 23, 36-44. DOI: 10.1007/s10804-015-9219-0
Silver, L.B. (1989). Frequency of Adoption of Children with Learning Disabilities. Journal of Learning Disabilities, 22(5), 325–328.
Skilbred, D.T., Iversen, A.C., Moldestad, B. (2017). Successful academic achievement among foster children. What did the foster parents do? Child Care in Practice, 23(4), 356-371. DOI:10.1080/13575279.2016.1188764
Stanley, S.G. (2012). Children with disabilities in foster care: the role of the school social worker in the context of special education. Children & Schools, 34(3), 190-192. DOI:10.1093/CS/CDS012
Stańczak, M. (2015). Współpraca środowiska szkolnego i rodzinnego w opinii nauczycieli z małych szkół wiejskich. Forum Oświatowe, 27(2), 131–151.
Tyszka, Z. (1991). Z metodologii badań socjologicznych nad rodziną. Poznań: MEN.
Zajac, L., Dozier, M., Raby, K.L. (2019). Receptive vocabulary development of children placed in foster care and children who remained with birth parents after involvement with child protective services. Child Maltreatment, 24(1), 107–112. DOI: 10.1177/1077559518808224
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2021.40.2.7-21
Data publikacji: 2021-07-08 10:34:06
Data złożenia artykułu: 2021-03-09 19:59:08
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2021 Urszula Bartnikowska, Katarzyna Ćwirynkało
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.