Wyślij tekst przez e-mail 
Ukryj
Pokaż wszystkie
Parentyfikacja w rodzinach doświadczających przemocy
Streszczenie w języku polskim
Wprowadzenie: Polimotywacyjny charakter przemocy powoduje, iż jednoznaczne wskazanie jej przyczyny w danej rodzinie jest niemożliwe. Również wielość i zasięg konsekwencji dla osób w nią uwikłanych jest bardzo duża. W rodzinach doświadczających przemocy można zaobserwować parentyfkację, która niejednokrotnie jest nie tylko efektem doświadczania aktów przemocy ale również może być rozpatrywana jako zachowanie przemocowe osób dorosłych względem dzieci. Cel badań: Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na zjawisko parentyfikacji w rodzinach doświadczających przemocy. W artykule podjęto próbę omówienia dotychczasowego stanu wiedzy na temat istoty parentyfikacji, jej uwarunkowań, identyfikacji ról podejmowanych przez dzieci oraz konsekwencji tego zjawiska. Stan wiedzy: Rozważania teoretyczne i doniesienia empiryczne w tym zakresie dotyczą najczęściej rodzin z problemem alkoholowym. Należy jednak podkreślić, iż jest to zjawisko dość często obecne również w rodzinach, w których dochodzi do aktów przemocy. Termin ten definiowany jest zazwyczaj jako proces delegowania dziecka do opiekowania się rodzicami lub rodzeństwem kosztem własnych potrzeb. Podsumowanie: Artykuł może stanowić przyczynek do pojęcia dalszych badań i refleksji dotyczących tej problematyki zwłaszcza w aspekcie identyfikowania i projektowania efektywnych działań profilaktycznych oraz terapeutycznych dedykowanych osobom doświadczającym parentyfikacji.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Bandura-Madej, W., Dobrzyńska-Mesterhazy, A. (2000). Przemoc w rodzinie interwencja kryzysowa i psychoterapia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Barabas, M. (2020), Dziecko uwikłane w przemoc. W: J. Andrzejewska, B. Bilewicz – Kuźnia (red.). Oblicza edukacji przedszkolnej i szkolnej (s. 209-224). Lublin: Wyd. UMCS..
Böszörményi-Nagy, I., Spark, G. M. (1973). Invisible loyalties: reciprocity intergeneratio-nal family therapy. Nowy Jork, NY: Harper@Row.
Boszormenyi-Nagy, I., Urlich, DN. (1981). Invisible loyalties: reciprocity in intergenerational family therapy. New York: Harper & Row.
Chase, N. D. (1999). Parentification: An overview of therapy, research and societal issues. W: N. D. Chase (red.), Burdened children theory. research and treatment of parentification (s. 3-4). Londyn: Thousand Oaks – New Delhi: Sage Publications.
Chase, N. D., Deming, M. P., Wells, M. C. (1998). Parentification, parental alcoholism and academicstatus among young adults. American Journal of Family Therapy. vol. 26, nr 2, s. 105–114.
Dymek-Balcerek, K. (2000). Patologie zachowań społecznych - rzeczywistość przełomu wieków XX i XXI. Radom.: Wydawnictwo Politechniki Radomskiej.
Gerhant, A., Olajossy, M. (2016). Cechy osobowości u osób uzależnionych od alkoholu w kontekście doświadczeń przemocy w dzieciństwie. Psychiatria Polska, 50(5), 973–987.
Gibson, L. C. (2018). Dorosłe dzieci niedojrzałych emocjonalnie rodziców. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Grzegorzewska, I. Cierpiałkowska, L. (2015). Pozytywna i negatywna adaptacja dzieci i młodzieży rodziców uzależnionych od alkoholu. Alcoholism and Drug Addiction, 28(4), 221–33.
Grzegorzewska, I. (2016). Parentyfikacja w rodzinach z problemem alkoholowym. Alcoholism and Drug Addiction 29, 27–38.
Haxhe, S. (2016). Parentification and related processes: distinction an implications for clinical practice. Journal of Family Psychotherapy, 3(27), 185–199. https://doi.org/10.1080/08975353.2016.1199768
Hooper, L. M. (2007). The application of attachment theory and family systems theory to the phenomena of parentification. The Family Journal: Counselling and Therapy for Families and Couples, 15(3), 216–223.
Hooper, L.M., Marotta, S.A., Lanthier, R.P. (2008). Predictors of Growth and Distress Following Childhood Parentification: A Retrospective Exploratory Study. Journal of Child & Family Studies, 17, 693-705. DOI:10.1007/s10826-007-9184-8.
Jarzebińska, A., Chojnacka, B. (2018). „Karmienie się dzieckiem na żądanie” – doświadczenie parentyfikacji w relacjach uczestników internetowych forów dyskusyjnych. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, Vol. 17 Nr 2, 165-185.
Jurkovic, G. J. (1997). Lost childhoods: the plight of the parentified child. Nowy Jork, NY: Brunner/Mazel Publishers.
Jurkovic, GJ, Thirkield, A. & Morrell, R. (2001). Parentyfikacja dorosłych dzieci rozwodu: analiza wielowymiarowa. Journal of Youth and Adolescent, 30, 245-257. https://doi.org/10.1023/A:1010349925974.
Konwencja Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej Dz.U.2015 poz.961 z dnia 8 lipca 2015 roku.
Mayseless, O., Bartholomew, K., Henderson, A., Trinke, S. (2004). “I Was More her Mom than She Was Mine”: Role Reversal in a Community Sample. Family Relations, 53, 78-86.
Mc Goldrick, M., Gerson, R. (1985). Genograms in family assessment. New York: W. W. Norton and Company, Inc.
Minuchin, S. (1974). Families and family therapy. Boston, MA: Harvard Press.
Namysłowska, I. (1997). Terapia rodzin. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ohntrup, J. M., Pollak, E., Plaß-Christl, A., Wiegand-Grefe, S. (2010). Parentifizierung – Elternbefragung zur destruktiven Parentifizierung von Kinder psychisch erkrankter Eltern, W: S. Wiegand-Grefe, F. Mattejat, A. Lenz (red.). Kinder mit psychisch kranken Eltern. Klinik und Forschung, (s. 375-398 ).Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen.
Pasternak, A., Schier, K. (2014). Życie bez dzieciństwa – parentyfikacja u kobiet z syndromem DDA. Psychiatria. Polska, 48(3), 553–562.
Roberto, L.G.. (1992). Transgenerational family therapy. New York, London: The Guilford Press.
Rostkowska, T., Borchet, J. (2016). Proces parentyfikacji w kontekście teorii systemowej. Roczniki Pedagogiczne, 8(44), 3, 5-21. http://dx.doi.org/10.18290/rped.2016.8(44).3-1
Sabatelli, R.M., Bartle-Haring, S. (2003). Family-of-origin experiences and adjustment in married couples. Journal of Marriage and Family, 65, 159–169.
Schier, K. (2012). „Gdy dziecko staje się rodzicem” – odwrócona troska, czyli zjawisko parentyfikacji w rodzinie. W: B. Tryjarska (red.). Bliskość w rodzinie. Więzi w dzieciństwie a zaburzenia w dorosłości. (s. 63-80). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
Schier, K. (2015). Dorosłe dzieci. Psychologiczna problematyka odwrócenia ról w rodzinie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Schier, K. (2018). Formy pomocy niewidzialnym dzieciom, czyli tym, które doświadczyły odwrócenia ról w rodzinie. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 17(4), 28–50.
Stadelmann, S., Perren, S., Groeben, M., von Klitzing, K. (2010). Parental separation and children's behavioral/emotional problems: the impact of parental representations and family conflict. Family Process, 49(1), 92–108.
Williamson, D. (1981). Personal authority via termination of the intergenerational hierarchical boundary: a „new” stage in the family life cycle. Journal of Marital and Family Therapy, 17(4), 441–453.
Żłobicki, W. (2018). Parentyfikacja jako proces odwrócenia ról w rodzinie. Wychowanie w Rodzinie, t. XIX, 3, 341-353. http://dx.doi.org/10.34616/wwr.2018.3.341.353
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2021.40.3.219-233
Data publikacji: 2021-11-23 10:35:51
Data złożenia artykułu: 2021-06-22 08:45:46
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2021 Magdalena Barabas
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.