Wyślij tekst przez e-mail 
Ukryj
Pokaż wszystkie
Stres, dobrostan i zdrowie psychiczne polskich nauczycieli podczas kryzysowej edukacji zdalnej – przegląd danych wmpirycznych
Streszczenie w języku polskim
Wprowadzenie Kryzysowa edukacja zdalna wywołana pandemią Covid-19 przyniosła liczne zagrożenia dla zdrowia psychicznego wszystkich zaangażowanych w edukację. Badacze skupili się głównie na zdrowiu psychicznym młodych ludzi, zaniedbując w pewnym stopniu zdrowie psychiczne i dobrostan kadry pedagogicznej. Jednakże, ponieważ zdrowie psychiczne nauczycieli wpływa na jakość ich pracy, ważne jest, aby podsumować wyniki dotyczące ważnych czynników wpływających na zdrowie psychiczne pracowników oświaty podczas zamknięcia szkół.
Cel badań Celem niniejszego opracowania było przygotowanie przeglądu wyników badań ilościowych i jakościowych przeprowadzonych w Polsce w okresie kryzysowej edukacji zdalnej. Wyniki projektów badawczych objętych analizą dotyczyły zdrowia psychicznego, dobrostanu oraz stresu i stresorów zawodowych w populacji polskich nauczycieli w okresie pandemii. Łącznie przeanalizowano dane z 11 projektów empirycznych i dwa teksty o charakterze teoretycznym.
Stan wiedzy Przeanalizowane przez nas badania potwierdziły niższe samopoczucie i wyższy poziom stresu zawodowego (z komponentem emocjonalnym i somatycznym). Stan ten spowodowany jest różnymi stresorami związanymi z nową rzeczywistością edukacyjną, np. technostresem, związanym z szerokim wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych i niższą jakością ważnych relacji edukacyjnych podczas pandemii.
Podsumowanie Uzyskane wyniki potwierdzają potrzebę aktualizowania diagnozy w zakresie różnych aspektów zdrowia psychicznego nauczycieli, szczególnie w okresach kryzysowych, takich jak czas kryzysowej edukacji zdalnej, gdzie pojawia się wiele nowych stresorów. Istnieje również znacząca potrzeba oferowania programów promocji zdrowia psychicznego dla nauczycieli, zarówno na poziomie indywidualnym, jak i instytucjonalnym.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Alves, R., Lopes, T., Precioso, J. (2021). Teachers’ well-being in times of Covid-19 pandemic: factors that explain professional well-being. International Journal of Educational Research and Innovation, 15, 203–217. https://doi.org/10.46661/ijeri.5120
Bigaj, M., Dębski, M. (2021). Subiektywny dobrostan zdrowia i higiena cyfrowa w czasie edukacji zdalnej. In G. Ptaszek, G. Stunża, J. Pyżalski, M. Dębski, M. Bigaj (Eds.), Edukacja zdalna - co stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami? Raport z badania (pp. 75-111). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Buchner, A., Wierzbicka, M. (2020). Edukacja zdalna w czasie pandemii. Raport z badań. Retreived 25, May, 2021 from: https://centrumcyfrowe.pl/edukacja-zdalna/
Buchner, A., Fereniec-Błońska, K., Wierzbicka, M. (2021). Między pasją a zawodem. Raport o statusie nauczycielek i nauczycieli w Polsce 2021. Retreived 25, May, 2021 from: https://raport.fundacja.orange.pl/
Buchner, A., Majchrzak, M., Wierzbicka, M. (2020). Edukacja zdalna w czasie pandemii. Raport z badań. Retreived 25, May, 2021 from https://centrumcyfrowe.pl/edukacja-zdalna/
Domaradzki, J. (2013). O skrytości zdrowia. O problemach z konceptualizacją pojęcia zdrowie. Hygeia Public Health, 48(4), 408-419.
Doucet, A. (2020). Should we continue student learning during covid19? A question of Maslow before Bloom. Retreived 25, May, 2021 from https://www.ei-ie.org/en/item/23273:should -we-continue-student-learning-during-covid19-a-question-of-maslow-before-bloom-by-armand-doucet
Gliwicka, J., Sikorska, I. (2022). Dobrostan kobiet łączących pracę zawodową nauczycielki z życiem rodzinnym w czasie pandemii COVID-19. Studia Paedagogica Ignatiana, 1. https://doi.org/10.12775/SPI.2022.1.005
Howard, S., Johnson, B. (2004). Resilient teachers: resisting stress and burnout. Social Psychology of Education, 7(4), 399–420. https://doi.org/10.1007/s11218-004-0975-0
Jankowiak, B., Jaskulska, S. (2020). Dobrostan nauczycieli i nauczycielek a ich postawy wobec kształcenia na odległość w czasie pandemii COVID-19. Przegląd Pedagogiczny, 1, 219–232. https://doi.org/10.34767/PP.2020.01.13
Jaskulska, S., Jankowiak, B. (2020). Postawy nauczycielek i nauczycieli wobec kształcenia na odległość w czasie pandemii COVID-19. Studia Edukacyjne, 57, 47-65. https://doi.org/10.14746/se.2020.57.4
Kim, L. E., Oxley, L., Asbury, K., (2022). “My brain feels like a browser with 100 tabs open”: A longitudinal study of teachers’ mental health and well-being during the COVID-19 pandemic. British Journal of Educational Psychology, 92, 299–318. https://doi.org/10.1111/bjep.12450
Kwiatkowski, S. T. (2021). Stres nauczycieli w kontekście pandemii koronawirusa COVID-19 – perspektywa relacji nauczyciel-uczeń. Studia z teorii wychowania, 3(36), 45-70.
Kyriacou, C. (2001). Teacher Stress: Directions for future research. Educational Review, 53(1), 27–35. https://doi.org/10.1080/00131910120033628
Kyriacou, C., Sutcliffe, J. (1978). Teacher stress: Prevalence, sources, and symptoms. British Journal of Educational Psychology, 48(2), 159–167. https://doi.org/10.1111/j.2044-8279.1978.tb02381.x
Łukasik, J. M., Jagielska, K., Mróz, A., Koperna, P. (2020). Młodzi nauczyciele o zdalnej edukacji w czasie COVID-19. In N. G. Pikuła, K. Jagielska, J. M. Łukasik (Eds.), Wyzwania dla edukacji w sytuacji pandemii COVID-19 (pp. 31-56). Biblioteka Instytutu Spraw Społecznych Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
Manthei, R., Solman, R. (1988). Teacher stress and negative outcomes in Canterbury state schools. New Zealand Journal of Educational Studies, 23(2), 145–163.
Moore, K. A., Keyes, C. L. M. (2003). A brief history of the study of well-being in children and adults. In M. Bornstein, L. Davidson, C. L. M. Keyes, K. A. Moore (Eds.), Wellbeing: Positive development across the life course (pp. 23–32). Lawrence Erlbaum Associaty.
Nowak, K. (2021). Nasilenie i struktura wypalenia zawodowego nauczycieli w epidemii COVID-19. Edukacja Ustawiczna Dorosłych, 3, 75-85.
Nowak, K. (2021). Nasilenie stresu i style radzenia sobie z nim u nauczycieli w epidemii COVID-19. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J, Paedagogia-Psychologia, 34(3), 7–24. http://dx.doi.org/10.17951/j.2021.34.3.7-24
Pikuła, N. G., Jagielska, K., Łukasik, J., M. (Eds.). (2020). Wyzwania dla edukacji w sytuacji pandemii COVID-19. Biblioteka Instytutu Spraw Społecznych Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
Pisula, E., Pankowski, D., Nowakowska, I., Banasiak, A., Wytrychiewicz-Pankowska, K., Markiewicz, M., Jórczak, A. (2020). Nauczyciele w sytuacji powrotu do szkół w czasie pandemii SARS-CoV-2. Raport z badań przeprowadzonych od 10 września do 10 października 2020. Open Science Framework. https://doi.org/10.17605/OSF.IO/6ZNCE
Poleszak, W., Pyżalski, J. (2020). Psychologiczna sytuacja dzieci i młodzieży w dobie pandemii. In J. Pyżalski (Ed.), Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele (pp. 7-15). EduAkcja.
Ptaszek, G. (2021). Przygotowanie oraz realizacja edukacji zdalnej - sprzęt, metody, kompetencje cyfrowe. In G. Ptaszek, G. Stunża, J. Pyżalski, M. Dębski, M. Bigaj (Eds.), Edukacja zdalna - co stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami? Raport z badania (pp. 32-64). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Ptaszek, G., Stunża, G., Pyżalski, J., Dębski, M., Bigaj, M. (2021). Edukacja zdalna - co stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami? Raport z badania. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Pyżalski, J. (Ed.). (2020). Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele (pp. 25-27). EduAkcja.
Pyżalski, J. (2021a). Ważne relacje uczniów i nauczycieli w czasie edukacji zdalnej. In G. Ptaszek, G. Stunża, J. Pyżalski, M. Dębski, M. Bigaj (Eds.), Edukacja zdalna - co stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami? Raport z badania (pp. 112-123). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Pyżalski, J. (2021b). Zmiany w zakresie czasu poświęcanego wybranym aktywnościom w czasie edukacji zdalnej. In G. Ptaszek, G. Stunża, J. Pyżalski, M. Dębski, M. Bigaj (Eds.), Edukacja zdalna - co stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami? Raport z badania (pp. 124-133). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Pyżalski, J., Merecz, D. (Ed.). (2010). Psychospołeczne warunki pracy polskich nauczycieli: pomiędzy wypaleniem zawodowym a zaangażowaniem. Oficyna Wydawnicza “Impuls”.
Pyżalski, J., Plichta, P. (2007). Kwestionariusz Obciążeń Zawodowych Pedagoga (KOZP). Podręcznik. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Stunża, G. (2021). Zdania (nie)dokończone. Edukacja zdalna w wypowiedziach uczniów, rodziców i nauczycieli. Jakościowy moduł badawczy. In G. Ptaszek, G. Stunża, J. Pyżalski, M. Dębski, M. Bigaj (Eds.), Edukacja zdalna - co stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami? Raport z badania (pp. 134-181). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Szaban, D., Lisowski, K. (2022). Kondycja emocjonalna nauczycieli wychowawców po pierwszym roku trwania pandemii COVID-19. Youth in Central and Eastern Europe, 9(13), 1-9. https://doi.org/10.24917/ycee.9156
Tomczyk, Ł. (2019). Problematyczne użytkowanie Internetu PUI. In J. Pyżalski, A. Zdrodowska, Ł. Tomczyk, K. Abramczuk (Eds.), Polskie badania EU KIDS ONLINE 2018. Najważniejsze wyniki i wnioski (pp. 95-99). Wydawnictwo Naukowe UAM.
Travers, C. (2017). Current Knowledge on the Nature, Prevalence, Sources and Potential Impact of Teacher Stress. In T. McIntyre, S. McIntyre, D. Francis (Eds.), Educator Stress. Aligning Perspectives on Health, Safety and Well-Being (pp. 23-54). Springer.
Wojciechowska, L. (2005). Teoria dobrostanu w badaniach rozwojowych nad rodziną: dobrostan rodziców w stadium pustego gniazda. Psychologia Rozwojowa, 10(4), 35–45.
Zaród, M. (2020). Jak nauczyciele mogą zadbać obecnie o swój dobrostan? In J. Pyżalski (ed.), Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele (pp. 81-85). EduAkcja.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2022.41.2.25-40
Data publikacji: 2022-08-16 12:00:13
Data złożenia artykułu: 2022-05-12 16:58:17
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2022 Jacek Pyżalski, Wiesław Poleszak
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.