Wyślij tekst przez e-mail 
Ukryj
Pokaż wszystkie
Szkoła jako miejsce dzieciństwa. Z doświadczeń uczniów klasy III szkoły podstawowej
Streszczenie w języku polskim
Wprowadzenie: Dzieciństwo to bardzo ważny etap w życiu każdego człowieka. W tym okresie dziecko formułuje siebie i swoje życie, podejmując liczne aktywności początkowo w środowisku rodzinnym, potem rówieśniczym i szkolnym. Dziecięce obcowanie z ludźmi i przedmiotami w różnych przestrzeniach sprzyja poznawaniu nowych miejsc i ich oswajaniu. Jednym z obszarów dziecięcej egzystencji jest szkoła, w której przez wiele lat koncentruje się codzienne życie uczniów. W artykule przedstawiono obrazy dzieciństwa spędzonego w szkole, odnosząc się do zajmowanych miejsc i podejmowanych czynności.
Cel badań: Celem badań było poznanie przeżyć i doświadczeń uczniów klasy III szkoły podstawowej, związanych ze szkołą jako miejscem dzieciństwa.
Metoda badań: Badania zrealizowano w paradygmacie badań jakościowych, dążąc do poznania rzeczywistości społecznie konstruowanej na podstawie wywiadów narracyjnych. Badając dzieci, zastosowano przyjazne dla nich sposoby zbierania danych. Odwołano się do wykonania przez badanych pracy plastycznej, która stała się wstępem do wywiadu. Uczniowie klasy III opisali swoje przeżycia i doświadczenia szkolne.
Wyniki: Zebrane dane empiryczne podano kodowaniu i wyodrębniono kategorie obrazujące szkołę jako miejsce dzieciństwa. Uwzględniając bezpieczeństwo, atrakcyjność, aktywność i tożsamość nazwano je kolejno: szkoła jako miejsce dziecięcych zabaw, szkoła jako miejsce uczenia się z innymi, szkoła jako miejsce budowania tożsamości, szkoła jako miejsce nieoswojone.
Wnioski: Z prowadzonych badań wynika, że szkoła jest miejscem, w którym nie zawsze dominuje podmiotowe traktowanie dziecka w kategoriach aktywnego, samostanowiącego podmiotu. Dla niektórych dzieci to obszar związany z doświadczaniem samotnej indywidualności.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Buczyńska-Garewicz, H. (2006). Miejsca, strony, okolice. Universitas.
Burdzik, T. (2012). Przestrzeń jako składnik tożsamości w świecie globalizacji. Kultura – Historia – Globalizacja, 11, 13–27.
Chyła, M. (2017). Miejsce jako podstawa kształtowania się tożsamości. In H. Czakowska, M. Kuciński (Ed.), 1050-lecie Chrztu Polski a tożsamość narodowa (pp. 43–58). Wyd. Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej.
Cobel-Tokarska, M. (2011). Przestrzeń społeczna: świat – dom – miasto. In A. Firkowska-Mankiewicz, T. Kanash, E. Tarkowska (Eds.), Krótkie wykłady z socjologii. Przegląd problemów i metod (pp. 45–63). Wyd. APS.
Creswell, J.W. (2013). Projektowanie badań naukowych. Metody jakościowe, ilościowe i mieszane. Wyd. UJ.
Cudowska, A. (2009). Współczesne dzieciństwo w narracji terapeutycznej kultury (po)nowoczesnej. In J. Izdebska, J. Szymanowska (Eds.), Dziecko w zmieniającej się przestrzeni życia. Obrazy dzieciństwa (pp. 149–160). Trans Humana.
Cuprjak, M. (2020). Miejsce podmiotu w przestrzeni paradygmatów nauk pedagogicznych. In M. Magda-Adamowicz, E. Kowalska (Eds.), Dziecko i dzieciństwo w badaniach pedagogicznych (pp. 29–48). Adam Marszałek.
Ćwierzyńska, D. (2012). Antropologia hipernowoczesności/interdyscyplinarność. Przegląd Kulturoznawczy, 4(14), 423–431.
Danilewicz, W. (2009). Refleksyjne dzieciństwo jako efekt doświadczeń w społeczeństwie ponowoczesnym. In J. Izdebska, J. Szymanowska (Eds.), Dziecko w zmieniającej się przestrzeni życia. Obrazy dzieciństwa (pp. 231–244). Trans Humana.
Dymara, B. (1998). Przestrzenie szkoły i przestrzenie życia, czyli trzy światy dziecka. In B. Dymara (Ed.), Dziecko w świecie szkoły. Szkice o wychowaniu (pp. 87–90). Impuls.
Izdebska, J. (2015). Dzieciństwo – różne oblicza dzieciństwa. In J. Izdebska (Ed.), Dziecko – dzieciństwo – rodzina – wychowanie w rodzinie. Kategorie pedagogiki rodziny w perspektywie pedagogiki personalistycznej (pp. 45–97). Niepaństwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna.
Izdebska, J. (1996). Rodzina, dziecko, telewizja. Szanse wychowawcze i zagrożenia telewizji. Trans Humana.
Izdebska, J. (2008). Dziecko osamotnione w rodzinie dysfunkcyjnej. Trans Humana.
Jarosz, E. (2017). Dziecko i dzieciństwo – pejzaż współczesny: Rzecz o badaniach nad dzieciństwem. Pedagogika Społeczna, 2, 57–81.
Karmolińska-Jagodzik, E. (2014). Podmiotowość a tożsamość współczesnego człowieka w przestrzeni rodzinnej. Dyskurs teoretyczny. Studia Edukacyjne, 31, 113–136.
Kawecki, I. (2018). Szkice z metodologii jakościowych badań edukacyjnych. Wyd. UR.
Kazubowska, U. (2009). Oblicza dzieciństwa w percepcji wychowanków domu dziecka – przegląd ujęć i ich interpretacja. In J. Izdebska, J. Szymanowska (Eds.), Dziecko w zmieniającej się przestrzeni życia. Obrazy dzieciństwa (pp. 181–194). Trans Humana.
Konecki, K. (2000). Studia z metodologii badań jakościowych. PWN.
Łaciak, B. (Ed.). (2013). Dzieciństwo we współczesnej Polsce. Charakter przemian. Żak.
Łaciak, B. (2003). Dziecko we współczesnej kulturze medialnej. ISP.
Matyjas, B. (2022). Dziecko i dzieciństwo we współczesnym dyskursie pedagogiki społecznej. Wychowanie w Rodzinie, 2, 17–30. http://dx.doi.org/10.34616/wwr.2022.2.017.030
Matyjas, B. (2008). Dziecko w kryzysie. Etiologia zjawiska. Żak.
Matyjas, B. (2021). Wizja dziecka i dzieciństwa w ujęciu pedagogiki personalistycznej. Pedagogia Christiana, 1(47), 165–187. http://dx.doi.org/10.12775/PCh.2021.008
Meighan, R. (1993). Socjologia edukacji. Wyd. UMK.
Nyczaj-Drąg, M. (2005). Kiedy pójdę do szkoły chciałbym... Psychologia w Szkole, 3, 27–51.
Ordon, U., Skoczylas-Krotla, E. (2002). Wyobrażenia dzieci sześcio- i siedmioletnich o szkole. Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie. Pedagogika, 11, 109–116.
Palka, S. (2006). Metodologia, badania, praktyka pedagogiczna. GWP.
Palka, S. (2020). Dziecko jako obiekt i jako partner w badaniach pedagogicznych. In M. Magda-Adamowicz, E. Kowalska (Eds.), Dziecko i dzieciństwo w badaniach pedagogicznych (pp. 105–110). Adam Marszałek.
Porębski, A. (2012). Pomiędzy domem a nie-miejscem. Niektóre aspekty socjologii przestrzeni. In R. Hołda, T. Paleczny (Eds.), Ciekowość świata, ludzi, kultury… (pp. 299–307). Księgarnia Akademicka.
Ratajek, Z. (2009). Szczęśliwe dzieciństwo a szkoła. Studia Pedagogiczne Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego, 18, 49–59.
Roter, A. (2010). Proces socjalizacji dzieci – dzieciństwo jako kategoria społeczna. In D. Sipińska, J. Modrzewski, A. Matysiak – Błaszczyk (Eds.), Socjalizacja w kategoriach wieku społecznego. Dzieciństwo i młodość. Standaryzacja socjalizacji inkluzyjnej (pp. 89–117). PWSZ im. Jana Amosa Komeńskiego.
Samborska, I. (2014). Przestrzeń i miejsce w kreowaniu tożsamości. In J. Morbitzer, E. Musiał (Eds.), Człowiek – media – edukacja (pp. 320–326). Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie.
Schaffer, H.R. (2006). Rozwój społeczny. Dzieciństwo i młodość. Wyd. UJ.
Segiet, K. (2010). Dzieciństwo jako etap życia. In D. Sipińska, J. Modrzewski, A. Matysiak-Błaszczyk (Eds.), Socjalizacja w kategoriach wieku społecznego. Dzieciństwo i młodość. Standaryzacja socjalizacji inkluzyjnej. PWSZ im. Jana Amosa Komeńskiego.
Simmel, G. (2008). Formalne warunki uspołecznienia. Socjologia przestrzeni. In H.J. Dahme, O. Rammstedt (Eds.), Pisma socjologiczne (pp. 365–385). Biblioteka Myśli Socjologicznej.
Smolińska-Theiss, B. (1993). Dzieciństwo w małym mieście. Wyd. UW.
Smolińska-Theiss, B. (1995). Trzy nurty badań nad dzieciństwem. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 10, 3–6.
Smolińska-Theiss, B. (2014). Dzieciństwo jako status społeczny. Edukacyjne przywileje dzieci klasy średniej. Wyd. APS.
Szuścik, U. (2020). Rysunek dziecka źródłem wiedzy o nim. In M. Magda-Adamowicz, E. Kowalska (Eds.), Dziecko i dzieciństwo w badaniach pedagogicznych (pp. 127–140). Adam Marszałek.
Śliwerski, B. (2007). Pedagogika dziecka. Studium pajdocentryzmu. GWP.
Tuan, Y.-F. (1987). Przestrzeń i miejsce. PIW.
Urbaniak-Zając, D., Kos, E. (2013). Badania jakościowe w pedagogice. PWN.
Waloszek, D. (2009). Zawłaszczanie dzieciństwa. XXI wiek. Etiologia zjawiska. In J. Izdebska, J. Szymanowska (Eds.), Dziecko w zmieniającej się przestrzeni życia. Obrazy dzieciństwa (pp. 135–148). Trans Humana.
Zwiernik, J. (2015). Przestrzenie i miejsca w krajobrazie dzieciństwa. In T. Sadoń-Osowiecka (Ed.), Miejsce, przestrzeń, krajobraz: edukacyjne znaki (pp. 13–38). Wyd. UG.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2023.42.2.63-76
Data publikacji: 2023-08-28 15:04:42
Data złożenia artykułu: 2023-05-31 21:40:21
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2023 Barbara Lulek
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.