Programy profilaktyczno-wychowawcze a trudności i potrzeby wychowawcze uczniów w edukacji włączającej w percepcji nauczycieli
Streszczenie w języku polskim
Wprowadzenie: Szkoła jest ważną przestrzenią, w której uczniowie rozwijają się intelektualnie, emocjonalnie, społecznie i kulturowo. Każda szkoła powinna opracować własny, niepowtarzalny program edukacyjno-profilaktyczny, zabezpieczający jednocześnie zdiagnozowane wcześniej problemy edukacyjne – ich przejawy i przyczyny, a także potrzeby wychowawcze.
Cel badań: Celem badań było zebranie opinii nauczycieli uczących w klasach I-III publicznych szkół podstawowych na temat skuteczności realizowanych w szkołach programów wychowawczo-profilaktycznych i opracowanych na ich podstawie programów klasowych w eliminowaniu przyczyn trudności wychowawczych, ich przejawów oraz zabezpieczenie potrzeb wychowawczych uczniów niepełnosprawnych i pełnosprawnych.
Metoda badań: Analiz dokonano w oparciu o materiał empiryczny zebrany za pomocą autorskiego Kwestionariusza dla Nauczycieli nt. programów profilaktyczno-wychowawczych i ich znaczenia w niwelowaniu przyczyn i przejawów problemów wychowawczych oraz zabezpieczaniu potrzeb uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i ich pełnosprawnych rówieśników.
Wyniki: Zaprezentowane wyniki badań wskazują na niską skuteczność szkolnych programów wychowawczych i profilaktycznych w zakresie eliminowania trudności wychowawczych uczniów i ich potencjalnych przyczyn w percepcji nauczycieli. Nauczyciele dostrzegają wyraźnie większą skuteczność w oddziaływaniu na problemy wychowawcze i ich przyczyny klasowych programów edukacyjno-profilaktycznych.
Wnioski: Należy zmienić podejście do samego programu wychowawczo-profilaktycznego jako dokumentu, zwrócić uwagę na poprawę właściwej oceny trudności i potrzeb wychowawczych uczniów, a także na rozwój kompetencji edukacyjnych nauczycieli i wprowadzenie szkoleń, które pozwolą im na dokładniejsze projektowanie różnych form pomocy edukacyjnej.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Booth, T., Ainscow, M. (2002). Index for Inclusion: Developing Learning and Participation in Schools. Centre for Studies on Inclusive Education.
Borowik, J. (2018). Działania wychowawczo-profilaktyczne a diagnoza potrzeb środowiska szkolnego. ORE.
Burlakova, I.I., Panikarova, N.F., Gribkova, O.V., Dzhabrailova, V.S., Burlakova, E.S. (2021). Educating (upbringing) students in the context of the activity approach. In E. Bakshutova, V. Dobrova, Y. Lopukhova (Eds.), Humanity in the Era of Uncertainty, vol. 119: European Proceedings of Social and Behavioural Sciences (pp. 629–634). European Publisher. https:/ doi.org/10.15405/epsbs.2021.12.02.76
Całek, G. (2021). Szkolne programy wychowawczo-profilaktyczne – idea a rzeczywistość. Resocjalizacja Polska. Polish Journal of Social Rehabilitation, 22, 451–464. https://doi.org/10.22432/rp.411
Chałas, K. (2017). Wartości w programie wychowawczym szkoły służące integralnemu rozwojowi i wychowaniu ucznia. ORE.
Florian, L. (2013). Reimagining special education: Why new approaches are needed. In L. Florian (Ed.), The Sage Handbook of Special Education (pp. 9 22). SAGE.
Forlin, C., Chambers, D. (2011). Teacher preparation for inclusive education: Increasing knowledge but raising concerns. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 39(1), 17–32. https://doi.org/10.1080/1359866X.2010.540850
Garstka, T. (2015). Model czterech aspektów wychowania w praktyce. Jak go wykorzystać przy tworzeniu programu wychowawczego. ORE.
Ioannidi, V., Gogaki, I. (2020). Behavioral problems and educational approaches. European Journal of Special Education Research, 5(4), 16–25. https://doi.org/10.5281/zenodo.3711628
Komorowska, B. (2014). Trudności wychowawcze w edukacji wczesnoszkolnej z perspektywy nauczycieli. Roczniki Pedagogiczne, 6(42/2), 97–107.
Konopczyński, M., Borowik, J., Chlebowski, P., Kolemba, M., Szorc, K., Szada-Borzyszkowska, J. (2023). Zadania wychowawczo-profilaktyczne szkoły i placówki oświatowej. Materiały szkoleniowe dla nauczycieli i doradców metodycznych. Retrieved 27, October, 2023 from: https://bezpiecznaszkola.men.gov.pl/projekty/Zadania-wychowawczo-profilaktyczne-szkoy-i-placwki-owiatowej.pdf
Łobocki, M. (1992). ABC wychowania dla nauczycieli i wychowawców. WSiP.
Nasheedaa, A., Abdullaha, H.B., Kraussb, S.E. Ahmed, N.B. (2019). A narrative systematic review of life skills education: Effectiveness, research gaps and priorities. International Journal of adolescence and Youth, 5(3), 362–379. https://doi.org/10.1080/02673843.2018.1479278
Mitchell, D. (2014). What Really Works in Special and Inclusive Education: Using Evidence-Based Teaching Strategies. Routledge.
Osher, D., Kendziora, K., Spier, E., Garibaldi, M.L. (2014). School influences on child and youth development. In Z. Sloboda, H. Petras (Eds.), Defining Prevention Science.Part II (pp. 151–169). Springer. https://doi.org/10.1007/978-1-4899-7424-2_7
Pawelec, M., Cholewińska, J., Mazur, A., Ozga, W. (2014). Trudności wychowawcze w grupie dzieci przedszkolnych w percepcji nauczycieli, Horyzonty Psychologii, 4, 81–102.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356). Retrieved on 27, October, 2023 from: https://www.dziennikustaw.gov.pl/D2017000035601.pdf
Slee, R. (2018). Inclusive Education: From Policy to School Implementation. Routledge. UNESCO (1994). The Salamanca Statement and Framework for Action on Special Needs Education. UNESCO.
Wieczorek, M. (2018). Program wychowawczo-profilaktyczny szkoły i placówki – krok po kroku. ORE.
Zaborowski, Z. (1960). Problemy wychowania społecznego w szkole. PZWS.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2024.43.4.109-127
Data publikacji: 2025-01-22 11:01:12
Data złożenia artykułu: 2024-03-08 22:54:11
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2025 Magdalena Wójcik
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.